zaterdag 25 april 2009

En boek met een detective, dat veel meer is dan een detective

Kate Atkinson,
When Will There Be Good News? (GB 2008)
Roman, 348 pp.
Nederlandse titel: Wachten op goed nieuws


Meteen maar de conclusie: dit boek is puur leesplezier. Het heeft een spannend verhaal, menselijke personages waar je graag mee meeleeft en het is ontzettend vaardig geschreven, met een droge humor die mij erg aanspreekt. Het is de derde roman met Jackson Brodie, de ex-politieman, die voor zichzelf begonnen is, maar net als bij het eerdere Case Histories (One Good Turn heb ik vanwege de minder enthousiaste recensies overgeslagen) wil ik toch graag benadrukken dat een boek rond een privé-detective niet perse een detective hoeft te zijn. Het gaat hier namelijk om veel meer dan een misdaad en het oplossen ervan.

Het begint wel met een moord, maar die was dertig jaar geleden en we schieten al snel naar het heden waar helemaal geen sprake lijkt te zijn van een misdaad en ook niet van een verband met de moord van vroeger. We worden ondergedompeld in verschillende verhaallijnen en voorgesteld aan verschillende personen, waarvan de Schotse tiener Reggie mijn favoriet is. Zestien jaar oud, "half child, half unstoppable force of nature" (p. 285), met als moeder een niet al te slimme maar goedhartige caissière en een broer die hard op weg is op het criminele pad. Reggie is een beursscholier op een bekakt gymnasium, waar ze heeft ontdekt dat ze wél gek is op boeken maar niet op bekakte mensen. Reggie aanbidt daarentegen Dr. Hunter ("call me Jo"), een vrouwelijke huisarts die ze helpt met haar baby, maar heeft haar wijselijk niet verteld dat moeder sinds kort niet meer leeft en dat broer een heroïnedealer is. Ook Dr. Hunter heeft trouwens een geheim, net als haar man.

Reggies aanvaarding dat het leven nu eenmaal een hoop ellende te bieden heeft met de gelijktijdige weigering om daarom maar bij de pakken neer te zitten maken haar voor mij een heldin. En ik mag haar nuchtere gevoel voor humor:
Ms McDonald belonged to the Church of the Coming Rapture and was herself, she announced smugly, 'rapture-ready'. She was a pretribulationist ('pretribber'), which meant she would be whizzed up to heaven, business-class, while everyone else, including Reggie, had to suffer a great deal of scourging and affliction ('Seventy weeks, actually, Reggie'.)
Waarop Reggie denkt:
So a lot like everyday life then. (p. 97-8)
Een eind naar het zuiden, in Yorkshire, treffen we Jackson Brodie weer, die een schoolplein in de gaten houdt en steeds de verkeerde kant op gaat - letterlijk en figuurlijk. En terug in Edinburgh vraagt zijn vroegere collega inspecteur Louise Monroe zich cynisch af waarom ze laatst toch in hemelsnaam met die aardige chirurg is getrouwd - om zich vervolgens met obsessieve overgave op haar werk te storten.

Atkinson weeft al deze personages en verhalen en levens vervolgens op virtuoze wijze door elkaar. Er zijn veel tamelijk terloopse literaire verwijzingen, die natuurlijk alleen maar leuk zijn als je ze thuis kunt bregen, zoals deze: "She waved goodbye to Inspector Monroe who was frowning not waving when she drove away." (p. 201)*. Ze komen vooral in de passages rond boekenliefhebber Reggie voor, die druk bezig is voor haar lijst te lezen.

Net als in Case Histories is ook hier familie weer een thema. Alle hoofdpersonen lijden onder het verlies van geliefden. Reggie is als een oertrouw zwerfhondje op zoek naar surrogaatfamilie, om ze dan nooit meer te laten gaan: Louise is in de loop der jaren precies het tegenovergestelde geworden, hopeloos in hechten en binden; Jackson wil net als Reggie niets liever dan een gezinnetje, maar bakt bedroevend weinig van zijn relaties. En Dr. Hunter? Ook zij is op zoek naar iemand die haar verloren familieleden kan vervangen, maar in haar geval is er iets bijzonders aan de hand. Lees zelf maar.

Perfect is dit boek niet. Met een koele blik terugkijkend zie je al gauw dat er iets te veel toevalligheden in de plot voorkomen, maar na zoveel leesplezier vergeef je Kate Atkinson dat graag. En het eind is verrassend en rafelig genoeg om te vermoeden dat ze nog meer voor Jackson Brodie in petto heeft. Wat ik van ganser harte hoop.



* De eerste persoon die de literaire verwijzing in "She waved goodbye to Inspector Monroe who was frowning not waving when she drove away" correct thuisbrengt (titel en auteur), wint mijn slechts lichtjes verreisde exemplaar van When Will There Be Good News?

2 opmerkingen:

  1. "Not waving but drowning",van Stevie Smith, http://www.artofeurope.com/smith/smi1.htm.

    En When Will There Be Good News heb ik al gelezen, vond het prachtig, en inderdaad vooral om Reggie :-)

    BeantwoordenVerwijderen
  2. Helemaal goed, Marrije! Als je het boek toegestuurd wilt krijgen, stuur dan je adresgegevens naar anna AT annavangelderen PUNT nl. Je hebt het tenslotte eerlijk gewonnen :-)
    'Not Waving But Drowning' was trouwens het eerste Engelse gedicht dat op mij als puber indruk maakte. Vandaar dat ik het zo leuk vond om het hier 'verstopt' tegen te komen.

    BeantwoordenVerwijderen