Afscheid van een hele rare moeder

Tina McElroy Ansa,
Ugly Ways (VS 1993)
Roman, 277 pp.


Wij hadden geen goede start, dit boek en ik. Haalde ik het na al die jaren eindelijk van de plank, werd ik meteen bedolven onder een stortvloed van bijvoeglijke naamwoorden. In een stukje van elf regels hebben we maar liefst "her red-fringed cowboy jacket", "Betty's beige light cashmere shawl", "the newly painted double carport", "her sister's rounded red-fringed figure",  "her own big silver Town Car with the black fabric roof" en "the thick black velvet contour seat." Ik was amper op pagina 3 beland en al helemaal oververhit van ergernis over al deze overbodige details. Een eindje verder wordt zelfs gesproken van "her brown eyes", terwijl dan allang duidelijk is dat alle personages zwart zijn. Werd het vervolgens nog wat tussen mij en dit boek?

Ach, uitgesproken slecht is het niet. Ansa is niet zo goed in beschrijvingen, maar schrijft hele aardige dialogen en ze weet in haar verhaal ook wel een zekere spanning op te bouwen waardoor je ondanks voortdurende opmerkingen over "her short permed hair" en "her square manicured nails" toch door blijft lezen. Drie zusters zijn vanuit Los Angeles, Atlanta en even verderop weer in hun ouderlijk huis voor de begrafenis van hun moeder, die er op stond dat ze Mudear werd genoemd. Mudear was een raar mens. Eerst niet, maar toen haar oudste dochter een jaar of 11 was, veranderde ze ineens volkomen, kwam alleen nog buiten om 's nachts haar bloementuin te doen en liet al het andere werk over aan haar man en haar drie kleine dochtertjes. Mudear liet vervolgens meer dan een kwart eeuw man en kinderen voor zich sloven, zonder zelf een poot uit te steken, onderwijl een hoop commentaar leverend op de ugly ways van haar dochters. Het idee was dat de meisjes hierdoor flink en zelfstandig zouden worden en nooit en te nimmer afhankelijk van een man zouden zijn, want mannen geven geen lor om hun vrouwen, zo laat Mudear niet af er in te hameren. Haar opzet slaagt: de dochters worden allemaal succesvol op het professionele vlak en volstrekte mislukkingen op relationeel gebied.

Wat is hier in hemelsnaam gebeurd dat een moeder van drie jonge kinderen in zo'n egoïstisch monster kan muteren, die door het gezin als een soort kwade godheid tevreden wordt gehouden met hard werk en dure cadeaus? Tja, en daar ging het helaas weer mis tussen dit boek en mij. Want de aanleiding voor Mudears persoonlijkheidsverandering vond ik in geen verhouding staan tot wat in feite wraak op haar gezin is. Of liever (en ik wil niet teveel weggeven voor wie het boek nog wil lezen), wraak op haar man valt hier te begrijpen, wraak op drie kleine onschuldige meisjes niet. Ik vond het allemaal psychologisch volstrekt niet overtuigend. Voeg daarbij een melodramatische, Oprah-achtige eindscène en mijn waardering voor dit boek zakte definitief tot onder de drie sterretjes. Het enige dat ik echt sterk vond aan dit boek, waren de hoofdstukjes waarin Mudear aan het woord komt terwijl ze dood opgebaard ligt bij de begrafenisondernemer. Bijzonder aardig gevonden, heel leuk uitgevoerd. Maar verder is het helaas niet echt meer wat geworden tussen dit boek en mij.