zondag 5 juni 2011

Actueel bezoek aan Japan

William T. Vollmann, Into the Forbidden Zone: A Trip Through Hell and High Water in Post-Earthquake Japan (VS 2011)
Non-fictie, 65 pp.


Slechts enkele weken na de rampzalige aardbeving met tsunami vloog de Amerikaanse journalist en romanschrijver Vollmann (liefhebber van Japan en tegenstander van kernenergie), gewapend met een stralingsmeter, naar Tokyo. Niet om met eigen ogen te zien wat de aardbeving en de tsunami hadden aangericht, maar om te onderzoeken hoe de reactie van de Japanners op de nucleaire ramp in Fukushima was, vooral omdat ze in 1945 zo zwaar te lijden hadden gehad van de straling van de atoombommen op Hiroshima en Nagasaki.
I considered this matter of the reactor to be the real story. Sad as the earthquake and the tsunami had been, the damage had been done, the people killed and property ruined; and now recovery could continue until the next quake. But this other horror wrapped up in becquerels, sieverts, and millirems, it was just beginning, and nobody knew how bad it might be.
Vollmann reist geleidelijk en met enige moeite van Tokyo in de richting van Fukushima. Echt dichtbij kan hij niet komen, want een groot gebied rondom de reactoren is afgezet. Bovendien wil Vollmann zijn gezondheid niet onnodig in gevaar brengen, vandaar het angstvallig bijhouden van wat de stralingsmeter registreert.

De meeste mensen die hij ontmoet schijnen zich amper bewust te zijn van het stralingsgevaar en wat de atoombommen destijds aanrichtten. De volgende reactie lijkt redelijk standaard:
“We don’t know much about the nuclear bomb,” explained the older woman. “They’re pretty far from here, Hiroshima and Nagasaki, and we just heard from our parents that some plane came over and so forth. They didn’t talk about it.”
En een eindje verderop:
“In your opinion,” I inquired, “how dangerous is the radiation?” Mr. Maeda replied: “None of us are particularly concerned.”
Deze laatste soort reactie kan natuurlijk ook het gevolg zijn van de shock waarin de meeste mensen nog steeds verkeren door het immense natuurgeweld dat ze nog maar net over zich heen hebben gekregen en de onvoorstelbare fysieke schade die er overal om hen heen is. Ik kan me voorstellen dat er onder zulke omstandigheden even geen plek in je hoofd is om je dan ook nog druk te maken over mogelijk stralingsgevaar. Te midden van alle vernietiging gaat al het andere leven bovendien nog gewoon door: de vogeltjes fluiten en de bloesems beginnen te bloeien, net als altijd.

Maar andere Japanners zijn wel degelijk bezorgd: “Atomic power is very dangerous. To me, it’s so dangerous. To me, it’s like war.”

Het meest schrijnend vond ik nog de houding van de trouwe taxichauffeur die Vollmann tot aan de grens van de verboden zone bracht:
“My eyes have been pretty watery for the last two or three days,” he said. “Is it related to the radiation?” 
This gentle, stolid rule-follower, who had been born in a traditional thatched-roof house and who was proud of his eighty-six-year-old mother’s health, who had prepared the receipt for me in advance and therefore firmly refused payment for the extra two hours that my loitering had required—never mind the hazardous-duty bonus I tried to give him (he did take a fraction of it)—he struck me as one of those innocents so useful to authority everywhere. I asked him whether he knew what radiation was, and he said, “I don’t know. Does it evaporate? Is it a liquid?” 
“Should Tepco be punished?” I inquired. 
“It was the government’s policy,” he said loyally. “They did it for the nation.”
Het stralingsgevaar is een moeilijk onderwerp om tot leven te brengen in een journalistiek verslag, omdat de bedreiging in tegenstelling tot die van de aardbeving en de tsunami onzichtbaar is en zich pas in de toekomst zal voltrekken. En niemand weet nu nog hoe groot de schade dan zal zijn. Het is niettemin een boeiend verslag geworden, dat hier en daar wel de indruk wekt dat het haastig in elkaar gedraaid is en nauwelijks bijgeschaafd, maar dat heb je nu eenmaal als je niet ingehaald wilt worden door de actualiteit. Helaas is het onderwerp nog steeds ijzingwekkend actueel. Ik las zojuist dat het stralingsniveau in reactor 1 naar recordhoogte is gestegen.

10 opmerkingen:

  1. Ik realiseer me dat ik me niet realiseerde dat er een overeenkomst was, tussen Fukushima en Hiroshima. Goed dat z'n boek wordt uitgebracht, ze kunnen altijd de tweede druk reviseren.

    BeantwoordenVerwijderen
  2. Een behoorlijk actueel schrijven dus. Het stralingsgevaar is inderdaad alarmerend hoog gestegen en het valt me op dat het in de media gebracht wordt als een reguliere voetbaluitslag. Het zegt nogal wat. Ik ben begaan omdat ik mij jaren lang verdiept heb in het land en er ooit nog eens naar toe hoop te gaan. Ik weet hoe de mensen kunnen reageren en waar het vandaan komt en op die traditie drijft het land. Gevaarlijk, maar eindeloos fascinerend.

    BeantwoordenVerwijderen
  3. Je hebt gelijk, Hella. Een bijgeschaafde versie is zo uitgebracht bij een eBoek. Ben benieuwd of dat ook gaat gebeuren. Het lijkt me een goed idee, vooral omdat het niet in papieren vorm maar alleen als eBoek is verschenen, dat zich heel gemakkelijk voor revisie leent, zonder hoge kosten.

    BeantwoordenVerwijderen
  4. Vollmann is net zo gefascineerd door Japan als jij, Koen. Hij is er vaak geweest  en ziet volgens mij net als jij waar de houding van de Japanners ten opzichte van o.a. het nucleaire gevaar vandaan komt. Het is volgens mij een gezagsgetrouwe houding die ons wezensvreemd is en die gemakkelijk uitgebuit kan worden. Alhoewel ik ook wel eens moe word van al die Nederlanders die eindeloos overal tegenaan schoppen ;)

    BeantwoordenVerwijderen
  5. <span>Ken je het standaardwerk van Van Wolferen over Japan? Beetje academisch maar toch wel de moeite waard. Het dagboek van Frans Boenders "Subliem en bijna niets" met wetenswaardigheden over Japan is zelfs erg de moeite waard (alleen in de ramsj/2e hands) verkrijgbaar. Ook te leen vanuit Bibiblioteca Casakoen :) </span>

    BeantwoordenVerwijderen
  6. Koen, ik ken geen van beide boeken. Tot nu toe heb ik voornamelijk romans uit Japan gelezen, maar als mijn plannen om het land ooit te bezoeken concreet worden, doe ik wellicht een beroep op Biblioteca Casakoen.

    BeantwoordenVerwijderen
  7. Klinkt interessant! Dus ook maar even gedownload en daarna met veel gehannes op m'n e-reader weten te krijgen. Eens kijken of ik er morgen in de trein aan kan beginnen.

    BeantwoordenVerwijderen
  8. Je hebt kennelijk geen Kindle, maar een andere e-reader, Erna. Had je geen problemen met de DRM-beveiliging of is er ook een Epub-versie van dit boek?

    BeantwoordenVerwijderen
  9. Nee, ik heb een Sony. Uiteindelijk heb ik de DRM-beveiliging eraf gehaald (je moet wat) en toen geconverteerd. Vind ik trouwens wel een nadeel van Amazon, dat je niet meerdere formaten kunt downloaden.

    BeantwoordenVerwijderen
  10. Vond ik aanvankelijk ook, maar inmiddels ben ik in staat om de DRM te "omzeilen" en kan ik ook ePub op mijn Kindle zetten, want als je eenmaal de DRM eraf hebt gehaald is converteren naar ePub een fluitje van een cent. Ik koop nu dus ook boeken bij bol.com en Kobobooks, om er maar een paar te noemen. Echt ideaal.

    BeantwoordenVerwijderen