zondag 4 september 2011

Een raadselachtige verdwijning

Timothy Schaffert,
The Coffins of Little Hope (VS 2011)
Roman, 272 pp.
Niet in het Nederlands verkrijgbaar


Een klein stadje in the middle of nowhere ergens midden in de VS: het lokale sufferdje kan nog net het hoofd boven water houden, maar de vraag is hoe lang het plaatsje nog bestaansrecht heeft. Dan gebeurt er iets spectaculairs: een klein meisje (Lenore) verdwijnt van een geïsoleerde boerderij in het kielzog van een luchtfotograaf met wie de moeder (Daisy) een korte affaire had. De verdwijning wordt opgepikt door het landelijke nieuws, door Internet, en ineens staat het plaatsje in het middelpunt van de belangstelling. Eén ding is wel eigenaardig: niemand van de dorpsgenoten heeft de elfjarige Lenore ooit gezien - sterker nog, ze wisten niet eens dat Daisy een kind had.

We zien beleven dit alles door de ogen van Essie Myles (S. Myles), een vrouw van in de tachtig, weduwe van de oprichter van de plaatselijke krant en al heel lang de necrologieënschrijver en dus vooral bezig met de doden. Essie velt niet meteen een oordeel, maar heeft wel haar eigen ideeën:
People trusted us for our folksiness—we seemed too good-hearted to traffic in lies. It was an absurd notion, of course; small towns historically have thrived on weaving tall tales—villages are easily taken in by sideshow promise and religious ecstasy. A potato with the profile of Christ bleeds from an eye, and the farmer who dug it up will go to his grave defending its holy implications.
Al snel zijn er twee kampen: zij die niet geloven dat Lenore ooit heeft bestaan en (het veel grotere kamp) de gelovigen, waaronder niet alleen de plaatselijke bewoners die een onverwachte opbloei van de toeristenindustrie zien en graag willen dat Lenore bestaat, maar ook al die buitenstaanders die speciaal uit het hele land zijn gekomen om Daisy bij te staan. Zoals Essie wrang opmerkt:
They’d become less concerned with finding Lenore than with promoting her existence—they peddled faith in the girl, preaching belief in her disappearance and danger.
Daisy wordt zo ongeveer het middelpunt van een nieuw soort sekte, waarmee dit boek een heel Amerikaans boek is, ook al doordat het platteland waar het gesitueerd is zo ontzettend Amerikaans is, zo heel anders dan het 'pittoreske' dorpsleven in bijvoorbeeld Engeland. Maar er speelt nog meer. Daisy heeft namelijk kennelijk illegaal de hand weten te leggen op de drukproeven van het allerlaatste deel van een jeugdboekenserie waarvan de populariteit Harry Potterachtige dimensies heeft aangenomen. Het laatste deel ervan heet The Coffins of Little Hope en niemand weet wat er met 'Little Hope' wordt bedoeld. Is het een persoon, een plaats, iets anders? Daisy begint delen ervan voor te lezen via de plaatselijke radio, waarna de hype nog groter wordt, niet alleen rond de boeken maar ook rond het stadje en Daisy.

Schaffert heeft een zeer origineel boek geschreven, waarvan de thematiek complex is, de betekenis je steeds net door de vingers glipt en dat toch heel plezierig leesbaar is. Hij laat het ontstaan van hypes en mythes zien en ook hoe het er helemaal niet zo toe doet of iets waar is of niet: mensen willen zich gewoon graag ergens druk om maken - zolang er maar geen al te zware offers gevraagd worden - en of het object wel of niet echt is, interesseert niemand, vooral niet als er een klein plattelandsplaatsje mee gemoeid is waarop ze hun nostalgische fantastieën kunnen projecteren.

Verder gaat het over ouderdom en jeugd, over wegkwijnende stadjes die er alles aan doen om maar niet uit te hoeven sterven. Het gaat over eenzaamheid, niet alleen van al die bejaarden, maar ook van jongeren die in de steek zijn gelaten door ouders en wat mensen er voor over hebben om daaraan te ontsnappen. Het is wonder boven wonder geen zwaar boek, maar wel eentje met een hele eigen stem en een verhaal dat waargebeurd zou kunnen zijn maar dat op de een of andere manier bijna (maar net niet) aanvoelt als een fabel.

5 opmerkingen:

  1. Een leuk onderwerp, grappig om dat te bedenken. Lijkt me een goed boek!

    BeantwoordenVerwijderen
  2. Het leuke vond ik dat het op het randje van realisme en net-niet-realistische onwaarschijnlijkheid zit en dat de schrijver het toch klaar speelt om er een interessant boek van te maken.

    BeantwoordenVerwijderen
  3. Ja, dat vind ik inderdaad ook leuk, als het allemaal net niet kan (of nog net wel) en dat je er als lezer toch in kan geloven. 

    BeantwoordenVerwijderen
  4. Dank voor de heldere bespreking . Jouw bespreking lezende vroeg ik mij het volgende af . Gaat het boek niet vooral over de gejaagdheid waarmee tegenwoordig alles   snel , zeer snel van een  oppervlakkige  betekenis moet worden voorzien ( die wordt er snel opgeprojecteerd ) teneinde angst  en onzekerheid te reduceren en zaken ( ook de  totaal  onverwachte )  een kader te kunnen geven /

    BeantwoordenVerwijderen
  5. Interessante suggestie, Leon, maar gejaagdheid en snel-snel zijn geen items in dit boek. Wel de idealisering van kleine plattelandsstadjes, met hun zogenaamde ouderwetse waarden en gemeenschapszin, naar aanleiding waarvan Essie cynisch zegt: "A <span>small town has only the illusion of a devoted and close-knit family. None of us are family. We are all deeply alien, one to the other." </span><span>Of </span><span>dat waar is of niet, komt natuurlijk voor rekening van Essie (niet persé voor die van de schrijver).</span><span>
    </span>

    BeantwoordenVerwijderen