vrijdag 20 juli 2012

Handel of oorlog?

Amitav Ghosh,
River of Smoke (India 2011)
Roman, 529 pp.
Nederlandse titel: Rivier van mist


Jammer dat deel 3 in deze trilogie nog niet uit is, want ik had meteen wel door willen stomen met het laatste deel van dit boeiende en vermakelijke verhaal in negentiende-eeuwse traditie. In deel 1 (A Sea of Poppies) verbleven we in India en op zee, met een bonte bezetting van kleurrijke personages; hier varen we naar Canton in het gezelschap van enkele van de mensen die we al eerder tegen kwamen en paar nieuwe. Canton was in de jaren dertig van de negentiende eeuw de enige stad met een enclave voor buitenlanders en daarmee de enige plaats waar de Europeanen en Amerikanen handel konden drijven met China. Vooral de opiumhandel was zeer lucratief. Hoewel officieel illegaal, was er jarenlang een soort gedooggebeleid, waardoor de westerse handelaren, mits ze wat voorzorgsmaatregelen in acht namen, rustig hun gang konden gaan.

War on drugs
Maar daar is nu een einde aan gekomen: de Chinezen hebben de oorlog verklaard aan de opiumhandel, net nu één van onze hoofdpersonen (de Indiase koopman Bahram Moddie) zijn laatste grote slag wil slaan en alles wat hij heeft, heeft ingezet op deze laatste transactie. Helaas voor Bahram is hier een negentiende-eeuwse war on drugs gestart, waarbij de Chinezen de verslaafde slachtoffers zijn en de westerlingen de gewetenloze, op geld beluste drugsbaronnen. Ghosh weet de lezer zo goed te manipuleren, dat deze nagelbijtend meeleeft met Bahram de opiumhandelaar en telkens weer vergeet dat dit soort mensen in feite hetzelfde deed als een Colombiaanse cocaïnedealer (overigens zonder de moorden en de afrekeningen). Eén van de redenen dat we zo met Bahram sympathiseren is, dat hij een complexe man is, die zich uit het niets heeft opgewerkt tot een succesvolle ondernemer en nu aan zijn rijke schoonfamilie wel eens gaat laten zien dat hij het ook zonder hen af kan. Als die laatste grote transactie door kan gaan tenminste....

Nicht
Bahrams avonturen worden afgewisseld met die van Paulette Lambert (de jonge Francaise uit deel 1) en haar  jeugdvriend Robin Chinnery, die de onwettige zoon is van een populaire Engelse schilder en een Indiase, en zelf ook schildert. Paulette, die naar Canton reist om te zoeken naar exotische planten die haar opdrachtgever kan verhandelen in Europa, mag als buitenlandse vrouw China niet in, maar Robin doet haar via lange, gezellige brieven uitgebreid verslag van de wederwaardigheden in Canton, waar hij - in eigen woorden - op zoek is naar "a True Friend". Robin is een heerlijke nicht en des te heerlijker omdat de onschuldige Paulette niet lijkt door te hebben waar Robin echt naar op zoek is.

Schijnheiligheid en hebzucht
Paulettes zoektocht naar exotische planten en Robins zoektocht naar ware liefde vormen een mooi contrast met het gekonkel van de westerse opiumhandelaren, die in al hun glorieuze schijnheiligheid en hebzucht door Ghosh worden neergezet. De schrijfstijl is net zo aangenaam uitbundig en inventief als in A Sea of Poppies en ook verder heeft River of Smoke weer alles voor een eersteklas leeservaring: spanning, avontuur, rijk geschakeerde personages, ethische dilemma's en een fascinerend beeld van een hoofdstuk uit de geschiedenis waarvan ik me niet kan voorstellen dat de meeste westerlingen daar tot nu toe veel van af wisten. Ghosh doet dit alles met zulk groot élan tot leven komen, dat ik nu al uitkijk naar het laatste deel van de trilogie en hoop dat die maar niet tegenvalt met zulke hooggespannen verwachtingen.

PS Aarzel om niet om je eigen commentaar toe te voegen. Ik stel het zeer op prijs als mensen de moeite nemen om reacties of aanvullingen te plaatsen!

7 opmerkingen:

  1. Ik heb Sea of Poppies al tijden op m'n reader staan maar had steeds maar het idee dat dit niets voor mij zou zijn (wellicht omdat ik niets met India heb?). Maar, het kwam ook al in je bespreking van Sea of Poppies naar voren, dit lijken mij epische romans, en daar houd ik juist erg van! Binnenkort toch maar gaan proberen dan....

    BeantwoordenVerwijderen
  2. ps het lijkt wel of je vakantie hebt....er komen ineens zoveel besprekingen los ;-)

    BeantwoordenVerwijderen
  3. Ja, zonder meer epische romans, met een geweldige mix van serieuze issues en een heel bijzondere ironie. Het canvas is breed en tegelijkertijd zijn de personages met veel liefde voor detail geschetst. Volgens mij kun je met een gerust hart aan Sea of Poppies beginnen, want ik vermoed dat je er veel plezier aan zult beleven.
    Wat betreft die stortvloed aan besprekingen: ik ben als een idioot bezig om mijn enorme achterstand in te lopen, omdat ..... (morgen meer, when all shall be revealed ;-)

    BeantwoordenVerwijderen
  4. Ik zou ook niet zo snel een boek pakken waarvan het verhaal zich afspeelt in/rond India. Maar na het lezen van jouw verslag, ben ik toch wel nieuwsgierig geworden naar deze boeken. En het lijkt mij wel zo'n verhaal dat als je er eenmaal "in" zit, je alles om je heen vergeet en niet anders kan doen dan doorlezen

    BeantwoordenVerwijderen
  5. Inderdaad, MrsJo, het zijn van die boeken waaraan je je gewoon moet overgeven en dan slepen ze je helemaal mee. Ghosh lardeert zijn taalgebruik ook met heel veel Anglo-Indiase termen, maar je hoeft helemaal niet te weten wat die betekenen. Ze geven iedere spreker iets heel eigens en tegelijkertijd iets grappigs.
    Enfin, dat ik enthousiast ben, moge duidelijk zijn.

    BeantwoordenVerwijderen
  6. Ik sluit me aan bij de rest. Ik zou deze boeken niet zo snel lezen omdat ik niets heb met India. Als ik het verhaal lees, denk ik ook dat dit echt niets voor mij is.

    BeantwoordenVerwijderen
  7. Ook niet met China, Marieke? Want daar speelt dit deel zich af (en daar ga ik morgen naar toe!)

    BeantwoordenVerwijderen