maandag 27 augustus 2012

Noir in de overtreffende trap

John Connolly,
Every Dead Thing (Ierland 1999)
Roman, 509 pp.
Nederlandse titel: Een dode ziel

Rond mijn twintigste was ik verzot op Agatha Christie; lekker Engels, lekker gezellig, lekker escapistisch. Totdat ik een paar jaar daarna de klassieke detectives noirs van Raymond Chandler ontdekte, met zijn held Philip Marlowe die in de corrupte buurten van Los Angeles en de decadente villa's van Hollywood een heel ander soort misdaad oploste. Verre van gezellig, maar veel realistischer en veel boeiender dan Miss Marples en Poirot, die ik nu ineens hopeloos kneuterig vond.

De serie van John Connolly's misdaadboeken rond ex-politieman Charlie Parker is een voortzetting van het genre dat Raymond Chandler in de jaren veertig en vijftig groot maakte, maar dan wel behoorlijk geëvolueerd. Charlie Parker maakt weliswaar net als Philip Marlowe mooie cynische wisecracks (alhoewel hij niet helemaal hetzelfde niveau haalt), maar verder is hij een heel ander soort speurder. Charlie Parker is moreel verre van brandschoon en de moorden waar hij mee geconfronteerd wordt zijn van een bloederigheid die zo extreem is dat ik het boek nooit had uitgelezen als het niet zo goed geschreven was.

Er lopen eigenlijk twee zaken door elkaar: de moord op Charlie's eigen vrouw en dochtertje en de verdwijning van een jonge vrouw. Ze worden allebei opgelost in een verhaal dat afwisselend in New York en New Orleans speelt, met de voor het genre verplichte liefdesaffaire, bemoeienis van de FBI en de hulp van twee misdadigers die nu eens aan de 'goede' kant staan. De plot is heel knap, met een wending die ik nooit aan had zien komen, maar die voor de verandering niet gezocht aandoet. Ineens klopt alles namelijk veel beter dan daarvoor. Zoals ik al zei, het is allemaal heel knap gedaan en goed geschreven.

MAAR. Ben ik nou de enige die moeite heeft met de extreme gewelddadigheid? En ik bedoel niet dat er in dit boek regelmatig bloed vloeit, maar dat de moorden zo uitzonderlijk weerzinwekkend zijn (afgesneden gezichten en meer van dat soort werk) en zo in detail beschreven dat je maag er bijna van omkeert. Ik snap dat dit deels een kwestie van persoonlijke smaak is en dat anderen schouderophalend doorlezen of er misschien zelfs wel plezier aan beleven. Ik snap ook heel goed dat de schrijvers van detectives noirs met hun verhalen willen laten zien dat moord helemaal niet gezellig is maar juist gewelddadig en dat ze de lezer daarom bewust schokken.

Maar waar houdt het op? We zijn, vooral dankzij de televisie, zo gewend geraakt aan schokkende beelden dat er steeds meer voor nodig is om ons nog op te doen kijken. Ik heb zelfs sterk de indruk dat het meeste geweld in films en televisieseries niet eens meer bedoeld is om te schokken, maar vooral amusementswaarde heeft. Zonder een flinke portie geweld (en seks natuurlijk, maar daar gaat dit stukje uit over) vindt het grote publiek het al gauw saai worden.

En is dat nou waar de wens om lezers en kijkers uit hun zelfgenoegzaamheid te halen toe heeft geleid: dat geweld zo normaal is geworden dat het voor velen alleen nog amusementswaarde heeft? Het lijkt er soms wel een beetje op. Op mij heeft het in ieder geval eerder het tegengestelde effect van wat de schrijver wil bereiken: mijn neiging is om me er van af te wenden, want ik ga niet de volgende delen in de serie rond Charlie Parker lezen. En zo heeft John Connolly me bijna terug doen verlangen naar Agatha Christie! Mijn volgende misdaadverhaal wordt waarschijnlijk een deel uit de knusse serie van Alan Bradley rond Flavia de Luce of weer zo'n heerlijk onderhoudend verhaal met Mary Russell en Sherlock Holmes. Een mens kan ook teveel noir over zich heen krijgen.

PS Aarzel om niet om je eigen commentaar toe te voegen. Ik stel het zeer op prijs als mensen de moeite nemen om reacties of aanvullingen te plaatsen!

19 opmerkingen:

  1. Dag Anna! Helemaal waar! Ik was een tijdje into de Zweedse misdaadseries. Maar uiteindelijk werd ik er gewoon een beetje bang van: al dat geweld en al die verknipte geesten: pure kwaadheid. En nu geniet ik net weer heel erg van die keurige, mooi gefilmde Lewis!

    BeantwoordenVerwijderen
  2. Jaaa, die heerlijk Lewis, wat een verademing is het om daar naar te kijken. Ik heb ze inmiddels allemaal gezien en hoop op een serie nieuwe afleveringen.

    BeantwoordenVerwijderen
  3. Ik ben er ook niet van, extreem (veel) geweld. Ik word er altijd een beetje depri van.
    Geef mij maar liever een cozy mystery, daar voel ik me lekker in thuis en er valt vaak ook nog wat te lachen!

    BeantwoordenVerwijderen
  4. Die naargeestige misdaadseries vol psychopatisch geweld zijn voor mij ook niks. Van de Zweed Mankell heb ik er één vertaald, en dat was meer dan genoeg. Ik lees ze niet en ik vertaal ze ook niet meer. Doe mij maar Dorothy Sayers!

    BeantwoordenVerwijderen
  5. Joke, ik word er eerlijk gezegd ook een beetje depri van, van al dat geweld. Het is niet dat ik mijn ogen wil sluiten voor de realiteit, maar aan een depri Anna heeft de wereld ook niks, dus lang leve de cozy mysteries.

    BeantwoordenVerwijderen
  6. Ik ben ook helemaal klaar met die extreme bloederigheid. Mag ik je iets heerlijks aanraden? Louise Penny. Canadese detectives in een klein dorp, met een fijne speurder en mooie karakters. http://www.louisepenny.com/

    BeantwoordenVerwijderen
  7. Bertie, je hebt groot gelijk. Zo'n boek vertalen en er tijden intensief mee bezig zijn, zou voor mij ook niet goed zijn. Misschien dat ik Dorothy Sayers ook weer eens op moet pakken. In mijn Raymond Chandler-periode vond ik het boek dat ik toen van haar heb gelezen truttig, maar ik vermoed dat ik daar nu anders over denk.

    BeantwoordenVerwijderen
  8. Hella, bedankt voor de tip. Dat lijken me inderdaad heerlijke boeken, ga ik straks in de herfst- of kerstvakantie lekker lezen.

    BeantwoordenVerwijderen
  9. Ja, dit is me inderdaad te gruwelijk. Niets voor mij. Toevallig net vorige week voor het eerst Lewis gezien (ik was niet zo'n fan van Morse), en dat vond ik heel aardig. Maar ik kijk ook met plezier naar The Killing.

    @Heldinne: bedankt voor de tip! Louise Penny staat nu op mijn leeslijstje.

    BeantwoordenVerwijderen
  10. Lethe, ik vond The Killing ook een tikje deprimerend. Bij de eerste serie heb ik het daarom al vrij snel opgegeven. Aflevering 1 van serie 2 vond ik wel erg goed, maar ik kwam er te laat achter dat de serie er in 2 weken doorgejast werd met op elke werkdag een aflevering. Toen ik dat ontdekte waren ze al bij aflevering 5...

    BeantwoordenVerwijderen
  11. Connolly is ook bij Audible bekend en beroemd , zo zag ik. Van hem ga ik naar aanleiding van deze recensie een audioboek downloaden

    beste dank

    Leon

    BeantwoordenVerwijderen
  12. Veel plezier met de afgesneden gezichten, Leon! Ik hoop dat je een sterkere maag hebt dan ik. Zo ja, dan is Connolly zeker een aanrader.

    BeantwoordenVerwijderen
  13. The Killing I werd er ook werkdagelijks doorheen gejast, wat ik wel prettig vind bij een lange spannende serie (zie ook bijv. Dexter). De laatste aflevering werd helaas wel erg afgeraffeld met veel losse eindjes, onduidelijke motivatie en ongerijmdheden.
    The Killing II bevalt me beter, omdat het wat compacter is met maar 10 afleveringen. Hopelijk valt de ontknoping dit keer niet tegen!

    BeantwoordenVerwijderen
  14. Ik heb The Killing I in wekelijkse afleveringen op België gezien, vandaar dat ik niet voorbereid was op het hoge Nederlandse tempo. Misschien dat ik serie II ook nog een keer bij de Belgen tegen kom.

    BeantwoordenVerwijderen
  15. Was The Killing II nog niet uitgezonden op België? Vanavond de laatste aflevering op Nederland, ik ben benieuwd.

    Canvas begint morgen wel met Bron/Broen, en woensdag met Borgen, dus voorlopig aan Deense/Scandinavische series geen gebrek.

    België 1 start volgende week dan weer met de tweede reeks van Scott & Bailey. Minder gezellig dan Lewis, maar wel een goede serie met vrouwen in de drie belangrijkste rollen.

    BeantwoordenVerwijderen
  16. Ach ja, natuurlijk, België zal The Killing II waarschijnlijk al lang uitgezonden hebben, alleen is dat aan mijn aandacht ontsnapt, omdat ik erg slecht oplet met tv-programma's.
    Net nu ik weer bedolven word onder het werk gaat ook het tv-seizoen dus weer los met drie nieuwe series. Ze zeggen me geen van drieën iets, maar ik kan natuurlijk altijd even kijken of ik de eerste aflevering leuk vind.

    BeantwoordenVerwijderen
  17. Probeer eens een boek van Jessi Adler Olsen . Deens auteur en echt de overtreffende trap voor de liefhebbers van dit genre.

    BeantwoordenVerwijderen
  18. Eh, Leon, ik hou juist niet van dit genre. Ik word er depri van :-(
    Ik heb overigens wel ergens een e-boek van Jessi Adler Olsen. Waarschijnlijk niks voor mij dus!

    BeantwoordenVerwijderen
  19. Jawel , als het genre je niets lijkt zul je toch getroffen worden door het ingenieuze van zijn verhalen . Ieder zijn smaak . Via Connolly kam ik bij Audible bij Adler -Olsen terecht / Alsnog veel dank voor indirecte tip

    BeantwoordenVerwijderen