zondag 16 december 2012

Taalfreaks aller landen ...

Gaston Dorren (met bijdragen van Jenny Audring),
Taaltoerisme: feiten en verhalen over 53 Europese talen (Nl 2012)
Taalkunde, 174 pp.


Wist u dat het pietepeuterige prinsdommetje Monaco een eigen taal heeft die sinds 1976 verplichte kost op de scholen is; maar dat die taal desalniettemin zo bedroevend weinig native speakers heeft (een stuk of honderd) dat hij niet eens over een eigen Wikipedia beschikt? En dat terwijl zelfs de Zeeuwen een eigen Wikipedia hebben!

En wist u dat de Bretonnen, net als onder meer de Fransen, de Denen en de Welshmen, een hele omslachtige manier hebben om telwoorden weer te geven; dat ze bijvoorbeeld 57 uitdrukken als "zeven-half-honderd" en 78 als "drie-zes-en-drie-twintig"; en dat hoofdrekenen in die taal een hoofdbrekende exercitie moet zijn?

Of wist u dat de spellingsregels in het Fins weliswaar van een weldadige helderheid en eenvoud zijn, maar dat de taal er aan de andere kant zo nodig vijftien naamvallen op na moet houden?

Voor iedereen die dit soort taalweetjes onweerstaanbaar vindt, is Taaltoerisme een bron van vermaak en informatie. Vermaak, omdat de 53 korte stukjes over even zoveel Europese talen ontzettend grappig en levendig zijn geschreven. En informatie, omdat het tjokvol interessante, onbekende taaldingetjes staat. Zo was het voor mij geheel nieuw dat we in Europa een semitische taal hebben (het Maltees) en dat het Ests (notabene niet eens een Indo-europese taal) een hele serie leenwoorden heeft die er puur Nederlands uitzien (kunst en literatuur, kool en rabarber, mantel en sandaal, planeet en vulkaan, tsaar en vorst, om er maar een paar te noemen). Wie wil weten hoe dat komt, moet vooral Taaltoerisme aanschaffen.

De enige makke van het boek is dat het een beetje een grabbelton is, met heel veel willekeurige taalfeitjes, maar voor de lezer die wat meer structuur wil heeft de schrijver een aantal routes uitgezet. Zo kun je routes volgen die zijn geordend naar taalfamilie (bijvoorbeeld de Slavische of de Keltische routes), of naar thema (met onder andere de alfabetstraat, de woordenschattocht en de woordsoortenroute) of naar windstreek.

De enthousiast geworden taalliefhebber kan dit uiterst aanstekelijke werkje in de boekwinkel kopen, maar ook on-line rechtstreeks bij de auteur, en het is er zowel in papieren als in elektronische vorm.

PS Aarzel om niet om je eigen commentaar toe te voegen. Ik stel het zeer op prijs als mensen de moeite nemen om reacties of aanvullingen te plaatsen!

8 opmerkingen:

  1. Lijkt me een grappig boekje, hoewel dat willlekeurige me wat tegenstaat.

    Dat er in Wikipedia niets over de Monegaskische taal staat, komt omdat niemand die die taal beheerst er iets over heeft geschreven op Wikipedia - en als dat er maar 100 zijn is die kans gewoon heel klein. Maar verder zegt dat helemaal niets. Waardeloos feitje dus! :-)

    BeantwoordenVerwijderen
  2. Judith, zo stom ben ik nou ook weer niet ;-)
    Ik schreef niet dat er geen lemma staat in Wikipedia over de taal (die is er namelijk wel degelijk, kijk maar), maar dat er geen eigen versie van Wikipedia in het Monegaskisch is.
    Bovendien, zelfs al zou er helemaal niemand meer de taal beheersen, dan nog kan er heel goed een lemma over de taal zijn. Talloze dode talen hebben hun eigen lemma. Zoiets is geheel onafhankelijk van het aantal mensen dat een taal spreekt.

    BeantwoordenVerwijderen
  3. Ik dacht niet dat jij zo stom was, hoor, maar de schrijver van het boek. Blijft het feit dat er te weinig mensen zijn die het Monegaskisch beheersen om een wikipedia in hun eigen taal te schrijven.

    Eerlijk gezegd weet ik niet hoe stom ik kon zijn om te denken dat jij stom genoeg was een stom feitje over te nemen uit een boek. Zoiets. Het was nog vroeg, is mijn excuss.

    BeantwoordenVerwijderen
  4. "Blijft het feit dat er te weinig mensen zijn die het Monegaskisch beheersen om een wikipedia in hun eigen taal te schrijven." Precies, dat is exact het punt dat de schrijver wilde maken. Het is een originele en geestige manier om duidelijk te maken hoe bedroevend weinig native speakers deze taal heeft. Ik vond dat erg leuk bedacht: het hebben van een eigen Wikipediaversie als maat voor de omvang van het aantal native speakers!

    BeantwoordenVerwijderen
  5. ik "heb" hem op twitter, hij weet echt alles over alle talen, geweldig als iemand zo'n fanaat is over 1 onderwerp

    BeantwoordenVerwijderen
  6. Vind ik ook, Hella! Dat is precies waarom dit zo'n aanstekelijk boekje is. De lol en de bevlogenheid spatten er van af.

    BeantwoordenVerwijderen
  7. Dag Anna (en reageerders), dat de onderwerpkeuze wat willekeurig is, daar kan ik je geen ongelijk in geven. Ik kan er drie dingen op antwoorden:
    * Ik heb gestreefd naar een flinke spreiding van onderwerpen, zodat al met al heel veel aspecten van de taalkunde aan bod komen.
    * Deze werkwijze maakte het makkelijker om de stukjes vrij kort te houden. In mijn boek 'Nieuwe tongen' (1999, over de talen van migranten) heb ik de zaak wél systematisch aangepakt. Dat leverde een boek op met langere hoofdstukken dat (dan ook) slechter verkocht. Mocht je geïnteresseerd zijn: het is nog te koop (zie de Taaltoerisme-website, onder 'meer lezen'). Voor Taaltoerisme 2 overweeg ik wel weer een iets systematischer aanpak - maar niet te veel!
    * De meeste Europese talen zijn in veel opzichten niet zo heel bijzonder of boeiend. Taaltoerisme is in die zin een soort 'best of languages', een overzicht van bijzondere zaken. Het zal mijn journalistieke achtergrond zijn: alleen bijzondere gebeurtenissen halen het nieuws, de alledaagse dingen niet.
    Hoe dan ook: bedankt voor je doordachte recensie.

    BeantwoordenVerwijderen
  8. Gaston, we zijn vereerd dat je even een langskomt en een aanvulling schrijft. En goed om te horen dat er een Taaltoerisme 2 komt. Ik ben er zelf in ieder geval alvast benieuwd naar.

    BeantwoordenVerwijderen