zondag 6 november 2016

Plot verrijkt met karakter en plaats

Eén van de verschillen tussen genrefictie en literaire fictie is dat genrefictie over het algemeen bepaalde regels volgt: in een romantische komedie krijgen ze elkaar, in een politieroman wordt de moord opgelost. Die voorspelbaarheid heeft iets prettigs en is ongetwijfeld één van de redenen dat genrefictie zo geliefd is. Maar er zijn ook schrijvers die op interessante wijze spelen met 'hun' genre en de regels breken. Zo iemand is de Ierse Tana French. In haar eerste roman, In the Woods, stonden twee mysteries centraal, waarvan er uiteindelijk slechts één door de recherche wordt opgelost. Het leverde haar een hoop kwaadheid, maar ook een  hoop lovende recensies op. French kan namelijk niet alleen goed schrijven, ze geeft in haar politieromans net zoveel aandacht aan het personage van de hoofdpersoon (in elk boek een wisselend lid van de Dublinse recherche) als aan het misdaadmysterie. Haar rechercheurs zijn getroebleerd, bevlogen, hebben minder gelukkige trekjes en zijn in de eerste plaats complexe mensen, niet eendimensionale misdaadoplossers. In elk opvolgend deel van deze serie rond de Dublinse recherche is de hoofdpersoon een bijfiguur uit het vorige deel en krijg je dit personage van zeer dichtbij en van onverwachte kanten te zien.

In deel drie, Faithful Place (Ierland 2010), is undercover agent Frank Mackey de verteller. En net als in deel vier, dat ik hierna bespreek, is de setting even belangrijk als de overige elementen van het verhaal, bijna een personage op zich. Faithul Place, dat is de straat in de volksbuurt waar Frank ooit opgroeide en die hij op zijn negentiende ontvluchtte. Faithful Place dat is de disfunctionele familie waarmee hij al meer dan twintig jaar geen contact meer wil. Alleen met zijn jongere zusje Jackie heeft hij het contact niet verbroken en zij is degene die hem belt als in een oud huis de koffer wordt gevonden van Rosie, de geliefde van Frank met wie hij destijds naar Engeland zou weglopen, maar die nooit op de afgesproken plaats kwam opdagen. Wel werd er een afscheidsbriefje aangetroffen, maar dat is allerlaatste dat iemand ooit van Rosie hoorde, waarbij iedereen er van uitging dat ze een nieuw leven in Engeland was begonnen, zonder Frank. Maar de vondst van de koffer zet deze aanname op losse schroeven en dwingt Frank om weer terug te gaan naar het ouderlijk huis.

Faithful Place is een spannend misdaadverhaal, maar het is misschien nog wel meer een confronterend en aangrijpend familiedrama. French is zo trefzeker in het neerzetten van de afzonderlijke leden van dit kleurrijke maar kansarme gezin en de foute dynamiek tussen hen, dat je je afvraagt of ze zelf in zo'n gezin is opgegroeid, maar dat schijnt niet het geval te zijn. Des te knapper. Ook knap dat ze zo diep weet af te dalen in de psyche van verteller Frank Mackey, die niet alleen worstelt met de vraag wat er met Rosie is gebeurd, maar ook met wie hij zelf is en in hoeverre hij een product van Faithul Place is. Zijn jeugd heeft er zeker het nodige mee te maken dat hij een loner is, die voor de undercoverafdeling werkt en dat zijn huwelijk mislukt is. Maar er is ook een lichtpuntje, zijn dochtertje Holly. Een gitzwart boek is dit daarom niet, mede omdat de achtergebleven leden van de familie Mackey ook wel met een zekere humor en met warmte worden neergezet.

In Broken Harbour (Ierland 2012) zijn we ineens in heel ander territorium. Aan zee, buiten Dublin, was een projectontwikkelaar begonnen met een buurt voor jonge stellen die hun eerste stap op de huizenladder willen zetten op weg naar een mooi middleclass leventje. Maar toen brak de crisis uit en de wijk is nooit afgemaakt. Hier en daar wonen jonge gezinnetjes, maar iedereen weet dat Broken Harbour, dat door de marketingafdeling tot Ocean View is omgedoopt, nooit afgemaakt zal worden. Het staat er nog maar net en het is nu, in 2009, al bezig een triest spookdorp te worden.

En ook hier worden we middenin een familiedrama gegooid: de moord op een jong echtpaar en hun twee kleine kinderen. Alleen de vrouw heeft een kans om het te overleven. Maar zolang ze buiten kennis is, kan de politie haar niet ondervragen. De politie, dat is rechercheur Mike Kennedy, in veel opzichten het tegenovergestelde van straatvechter Frank Mackey uit het vorige deel. Kennedy komt uit een net gezin, dat ooit een caravan had in Broken Harbour. Kennedy heeft mooie maar vooral ook tragische herinneringen aan de vakanties daar. Net zoals we langzaam aan komen te weten wat er zich voor vreemds in het huis van het jonge gezin heeft afgespeeld, zo leren we ook langzaam rechercheur Kennedy kennen, met zijn hang naar orde, het grote belang dat hij hecht aan zelfbeheersing, en waar die behoeftes vandaan komen.

Naast de plek speelt ook hier het tijdsbeeld een hoofdrol. Het is immers 2009: de droom van de Celtic Tiger ligt in duigen en die van het gezin in Broken Harbour evenzeer. Jenny en Pat waren altijd het perfecte stel en later met hun kinderen het perfecte gezin, maar als Pat zijn baan verliest en geldzorgen de kop opsteken, treden er steeds meer barsten op in de glimmende buitenkant. Niemand die het aan had zien komen, de economische crisis niet en het gezinsdrama niet. Weer heeft French een spannend verhaal diepgang gegeven door de plot te verrijken met een veelzeggende setting en een hoofdpersoon die dankzij het drama net zo met zichzelf geconfronteerd wordt als Mackey in het vorige deel.

Gelukkig kan ik nog even vooruit met deze superieure misdaadauteur, want Tana French heeft inmiddels nog twee romans in deze serie uitgebracht,  De pers is net zo juichend over deze delen als over de eerdere en het ziet er voorlopig nog niet naar uit dat French er de brui aan geeft.

Faithul Place is in het Nederlands verkrijgbaar als De laatste afspraak. Broken Harbour is vertaald als In eigen hand.

PS Aarzel niet om je eigen commentaar toe te voegen. Ik stel het zeer op prijs als mensen de moeite nemen om reacties of aanvullingen te plaatsen. Heb je dit boek besproken op je eigen blog? Dan zou het fijn zijn als je een link bij de reacties plaatst.

6 opmerkingen:

  1. Ik kende haar niet maar ga haar nu zeker proberen, dank voor de tip!

    BeantwoordenVerwijderen
    Reacties
    1. Het aardige is ook, dat hoewel het een serie is, je de boeken gerust apart kunt lezen. De tweede (The Likeness)vond ik interessanter dan deel 1 en is misschien wel een goeie om mee te beginnen.

      Verwijderen
  2. k heb In the Woods al een eeuwigheid op mijn leeslijst staan, maar ik zie dat mijn bieb ze allemaal heeft (de eerste vijf delen). Uitgerekend The Likeness alleen in de wisselcollecties, dus misschien moet ik daar inderdaad mee beginnen voor die helemaal uit de collectie wordt gehaald.

    BeantwoordenVerwijderen
    Reacties
    1. Gewoon met The Likeness beginnen, Lethe. Als dat bevalt, ga je verder met de rest.

      Verwijderen
  3. En ik had gelinkt naar een mede-fan op Goodreads, maar blijkbaar is mijn link opgegeten toen ik voor de tweede keer probeerde mijn vorige comment gepubliceerd te krijgen (altijd gedonder met jouw blogspot :-) ).

    BeantwoordenVerwijderen