Niet echt opwekkend, wel erg indringend

Elena Ferrante,
The Days of Abandonment (Italië 2002)
Roman, 188 pp.
Vertaald uit het Italiaans door Ann Goldstein
In het Nederlands verschenen als Dagen van verlating.


Elena Ferrante is momenteel één van de meest gevierde auteurs van Italië, maar niemand weet wie er achter dit pseudoniem schuil gaat en er wordt zelfs gefluisterd dat het een man is. Het schijnt dat zij (of hij?) ongeveer 45 jaar geleden in Napels werd geboren en dat is het wel zo'n beetje wat betreft de biografische gegevens. Als deze auteur inderdaad een man is, dan weet hij zich ongelooflijk goed en precies in te leven in hoe het voelt om als huisvrouw na 15 jaar huwelijk plotsklaps door je man verlaten te worden.

Want daar begint het mee: dat Olga (38 jaar, moeder van twee kinderen van zes en negen, gefrustreerde schrijfambities) van de ene dag op de andere door haar man in de steek wordt gelaten zonder zelfs maar te weten waarom en waar hij naar toe is vertrokken. Van gemeenschappelijke vrienden krijgt ze hints dat hij nog steeds in Turijn woont, maar het duurt een tijd voordat ze de waarheid achterhaalt. In de tussentijd begint ze langzaam in kleine stukjes uiteen te vallen.

Dit boek is een zeer gedetailleerde ontleding van hoe Olga desintegreert. Het indringende van dit boek zit hem vooral in het feit dat het boek in de verleden tijd en de eerste persoon is geschreven met een helderheid en genadeloosheid die in scherp contrast staan met de chaos en zelfmedelijden die Olga's geest maandenlang beheersen. Aan de ander kant is die helderheid ook bemoedigend: je weet dat het uiteindelijk weer goed met Olga is gekomen, want ze weet er met zo'n indrukwekkende precisie en distantie over te schrijven, dat duidelijk is dat de chaos in haar hoofd uiteindelijk gelukkig weer is opgelost.

Het verhaal heeft een claustrofobische dwingendheid. Het speelt zich bijna geheel af in Elena's appartement en de directe omgeving. Haar wereld wordt nog kleiner dan hij al was. Telefoons gaan kapot, sloten willen niet meer open. Elena daalt langzaam af in bijna-waanzin en hallucinaties. Haar schrikbeeld is de vrouw uit haar jeugd in Napels die ook door haar man verlaten werd en het niet meer redde. Elena verkeert meermalen op het randje, maar dwingt zichzelf steeds weer om het hoofd boven water te houden en in die zin is het verhaal nog spannend ook.

Een vrolijk boek is dit niet, dat zal duidelijk zijn, maar omdat het zo sterk is geschreven ben je als lezer niet in staat om weg te kijken.  Ik zou het echter niet aanraden aan vrouwen van wie de echtgenoot er net vandoor is met iemand anders. Aan de andere kant zou het verplichte kost moeten zijn voor mannen die op het punt staan hun vrouw te verlaten voor een jonge blom: let op, dit is wat je je echtgenote dan aandoet!