Met humor en een frisse blik de Himalaya door

Michael Palin, 
Himalaya (GB 2005)
Reisverhaal, 296 pp.
In het Nederlands verkrijgbaar onder dezelfde titel


Toen de BBC-serie die hierbij hoort op de buis kwam, heb ik niet gekeken. Ik ga liever zelf op reis dan naar andermans plaatjes te kijken. Maar toen ik plannen maakte voor mijn trip naar Nepal en dit boek voor een habbekrats in elektronische vorm beschikbaar bleek te zijn, ben ik gezwicht en heb ik het in bits en bytes meegenomen op vakantie. Palin (ex-Monty Python) bezoekt in dit boek niet alleen Nepal, maar ook Pakistan, India (om precies te zijn Ladakh, waar ik in 1999 een trektocht maakte), Tibet (waar ik volgend jaar naar toe wil), Bhutan en Bangla Desh.

Himalaya is een tamelijk pretentieloos reisverhaal, zoals Palin zelf de eerste is om toe te geven: "these diaries are stronger on spontaneity than sober reflection". Het is een vlot geschreven dagboek van de maanden dat Palin met filmploeg en al door de Himalaya trok, zonder al te veel beschouwelijke passages, niet zoveel opvallend originele observaties en met hier en daar wat achtergrond. Het bestaat vooral uit humoristische van-dag-tot-dag beschrijvingen, zonder een overkoepelende visie. Maar als vakantielectuur voldoet het prima, vooral om de volgende reden.

• Palin's milde zelfspot, waarvan de onderstaande passage een vermakelijk voorbeeld is: Palin is in Nepal, waar hij een enigszins soortgelijke trektocht maakt als ik onlangs maakte en heeft het helemaal gehad met het naar boven lopen over de uitputtende rotsbloktrappen die hier het equivalent van verharde wegen zijn (zie mijn eigen foto hiernaast - klik voor vergroting).

  I’ve given up saying ‘Namaste’ to everyone who passes, but I’m momentarily cheered when I plod up to the top of yet another stone staircase and come level with two middle-aged American ladies. I see a look of recognition on one of their faces and hear a gasp of excitement as I pass.
  ‘Oh, my God!’
  I nod appreciatively, straighten my back and move on.
  ‘It’s Eric Idle!’
  This precipitates serious psychological collapse.

• De ironische humor, waar ik een groot liefhebber van ben, en die dingen stiekem een beetje lachwekkend maakt, zonder ze expliciet te veroordelen, zoals hier in Pakistan.
  

  Seeking relief from the din, I walk into a small arcade running at right angles off the main street. It is, to all intents and purposes, an arms mall, consisting of everything from workshops to carpeted rooms where you can select the weapon of your choice while taking tea with the management. In one establishment an earnest, bespectacled young man sits cross-legged, fashioning a trigger for a mini-Kalashnikov using pliers and a small hammer. Next door to him an older, bearded man scrutinizes a freshly made Mauser like a scholar bent over sacred texts. The equipment may be low-tech but the standard of plagiarism is extremely high.

• Het vermogen om in allerlei omstandigheden een open en positieve blik te houden en verbaasde bewondering uit te drukken waar anderen overmand zouden worden door irritatie, zoals hier in Tibet.
  

  Stopping to take a shot of a herd of yaks against the snow, we find ourselves victims of an admirable piece of retail opportunism. A small, doughty lady races out of her tent and sprints a couple of hundred yards through the deep snow up towards us. For a moment, we imagine she’s come to shoo us away, or demand a BBC contract, but nothing of the kind. Scrambling up onto the road, she produces a range of yak-hair tote bags and sells all three of them more or less instantly.

• Zijn menselijkheid en zijn oprechte sympathie voor iedereen die hij ontmoet.

  The enjoyment of the world is immeasurably enhanced not just by meeting people who think, look, talk and dress differently from yourself, but by having to depend on them.

Himalaya zal waarschijnlijk nooit door het nageslacht beschouwd worden als één van de tijdloze hoogtepunten van reisliteratuur, maar ik vond het boek wel zo onderhoudend en aanstekelijk dat ik alsnog de tv-serie op DVD heb besteld.