Een knus moordmysterie? Niet helemaal.

Kate Atkinson,
One Good Turn: A Jolly Murder Mystery (GB 2006)
Roman, 527 pp.
Nederlandse vertaling: Een goede daad.

Laat je niet op het verkeerde been zetten door de ondertitel "A Jolly Murder Mystery", want dat is het soort knusse detectives dat één van de hoofdpersonen van dit boek schrijft en het dekt niet de lading van deze roman. Ten eerste is One Good Turn (net als Case Histories en When Will There Be Good News?) bepaald geen typische genreroman en ten tweede is het niet direct jolly, alhoewel ik er dankzij Atkinsons lichtvoetig touché wel veel plezier aan heb beleefd.

Het begint met een eigenaardige gebeurtenis: Edinburgh is in de greep van het jaarlijkse festival en een rij podiumkunstliefhebbers staat te wachten tot ze het theater binnen mogen, als ze een incident aanschouwen waarvan het niet voor iedereen duidelijk is of dit nou echt is of alternatief theater. Een man in een Peugeot moet onverwacht uitwijken voor een roekeloze voetganger, waarop de Honda Civic achter hem tegen de Peugeot botst. Beide chauffeurs stappen uit, de Hondabestuurder tovert een honkbalknuppel tevoorschijn en begint op de Peugeotrijder in te slaan, totdat één van de omstanders, bij gebrek aan beter, zijn laptop naar de Hondabestuurder smijt en deze ervandoor rijdt.

De man met de laptop is Martin, een timide muis, die tot zijn eigen stomme verbazing de auteur is van een zeer succesvolle serie nostalgische detectiveverhalen, door een ander personage enigszins meewarig omschreven als "innocuous stuff, depicting a kind of retro-utopian Britian that was rife with aristocrats and gamekeepers - although no one seemed to be having sex", p. 439). Ook in de rij staat Gloria, echtgenote van een patserige projectontwikkelaar die zojuist het onderwerp is geworden van een onderzoek van de fraudeafdeling van de politie. En dan hebben we nog de antiheld uit Case Histories, Jackson Brodie, ex-militair, ex-rechercheur en ex-privé-detective, die een smak geld heeft geërfd en zich nu te pletter verveelt. Atkinson pendelt in haar verhaal steeds heen en weer tussen deze personages en Louise Monroe, de rechercheur die op een gegeven bij een zaak betrokken raakt, die al dan niet raakvlakken heeft met het incident met de honkbalknuppel.

Alhoewel de ingenieuze plot uiteindelijk heel leuk in elkaar steekt (ondanks iets teveel toevalligheden) en de personages allemaal op hun eigen manier innemend zijn (alhoewel ik Martin regelmatig een schop onder zijn kont wilde geven) is dit noch een roman die puur om de plot draait noch uitsluitend om de ontwikkeling van de personages gaat, maar iets van een heel eigen aard: een echte Kate Atkinson-roman. Ten eerste geniet ik altijd erg van haar speelse schrijfstijl, zoals in deze zin:

Pam wasn't what Gloria would have called a friend, just someone she had known for so long that she had had given up trying to get rid of her. (p. 40)

Of deze, over de poging om een spannende auteursfoto voor op Martins boeken te maken:

In the end the photograph made him look like a suburban serial killer and the book was published as usual, without his picture on the jacket. (p. 116)

Toch is dit uiteindelijk vooral een mensenboek, eentje met een warme en humoristische kijk op de zwakheden van onze soort. Martin, Gloria en Jackson hebben allemaal geld zat: Martin van de detectives waar hij zich voor schaamt, Gloria van haar poenerige, frauderende man en Jackson van een erfenis waarvan hij vindt dat hij er eigenlijk geen recht op heeft, omdat hij er niet voor gewerkt heeft. Toch zijn ze geen van drieën gelukkig, verlangen ze naar Ware Liefde en zinnen ze elk op hun eigen manier op een ander soort bestaan. Of ze dat ook allen krijgen, is de vraag, maar in ieder geval knoopt Atkinson aan het eind de eindjes toch wel zo bevredigend aan elkaar dat ik nu al uitkijk naar deel 4 van de Jackson Brodie serie: Started Early, Took My Dog.