donderdag 26 juni 2008

Paranoia

James Lasdun,
The Horned Man (GB 2002)
Roman, 195 pp.
Nederlandse titel: De gehoornde man


Op het oppervlakkigste niveau leest dit boek als een thriller: ik-figuur Lawrence Miller, een stijve Britse wetenschapper die in New York gender studies doceert, ontdekt dat er een complot tegen hem gaande is. Er wordt midden in de nacht vanuit zijn kantoor naar een onbekend telefoonnummer gebeld, hij treft een metalen staaf en een vies laken aan onder zijn bureau en een saaie collega denkt tot zijn stomme verbazing dat hij haar een liefdesbrief heeft geschreven, terwijl hij echt van niks weet. Er ontstaat een paranoïde sfeer. Is Lawrence nou gek of gebeuren er echt rare dingen? Hij loopt weliswaar bij een psychiater, maar dat is bij wijze van onderzoek voor een wetenschappelijke publicatie die hij op stapel heeft staan - tenminste, dat vertelt hij de lezer, en zichzelf.

Pas aan het eind wordt duidelijk wie verantwoordelijk is voor de vreemde gebeurtenissen en op dat moment ben ik onmiddellijk teruggekeerd naar pagina 1 en heb ik het boek nog een keer gelezen - iets dat ik bij een thriller nooit zou doen. En bij herlezing verandert de schijnbare thrillerplot in een literaire roman, die, nu de lezer weet wat er aan de hand is, met subtiele aanwijzingen een heel ander, bijzonder goed geschreven en zelfs humoristisch verhaal bloot legt.

Het is wel zo aardig om niet teveel van dit verhaal prijs te geven, en de lezer zelf op ontdekkingsreis te laten gaan. Er is van alles te genieten: de satire op de doorgeslagen politieke correctheid op Amerikaanse universiteiten, de scènes met het glazen oog van de bovenbuurman, Millers weergaloze talent om elke situatie precies fout te interpreteren, zijn obsessie voor een Bulgaars ex-collega die hij van van alles en nog wat verdenkt, een als man verklede vrouw en een als vrouw verklede man, en dat alles verteld op Millers pedantische toon die uiteraard onderdeel van de satire is.

Wat ik trouwens opvallend vond, is dat de recensent van The Independent naar aanleiding van Lasduns tweede roman (Seven Lies) dezelfde reactie had als ik bij deze debuutroman van Lasdun: "This is a novel to be read twice. Some pleasures, such as the compelling prose, will be savoured with as much relish on a second reading, while the tension will be replaced by an appreciation of James Lasdun's cunning." Zo goed zou ik het zelf nooit kunnen zeggen.

Geen opmerkingen:

Een reactie posten