Een verdwenen Spanje

Laurie Lee,

As I Walked Out Onde Midsummer Morning (GB 1969)

Reisverhaal, 198 pp.

Nederlandse titel: Die zomerochtend waarop ik van huis wegwandelde

Op een ochtend in juni 1933 verliet de jonge Laurie Lee het dorp in Gloucestershire waar hij was opgegroeid, bedroefd nagestaard door zijn moeder, om de wijde wereld in te wandelen. Hij had zelfs nog nooit de zee gezien, laat staan Londen, zijn voorlopig eindbestemming. Maar hij had alle tijd en kon dus rustig een paar dagen omlopen naar de kust om de zee op zich in te laten werken. De wereld draaide destijds sowieso een heel stuk langzamer, met veel eeuwenoude voetpaden en weinig autowegen. Ook in 1969, toen Lee dit boek schreef, was daar weinig meer van over. "Most of the old roads have gone, and the motor car, since then, has begun to cut the landscape to pieces, through which the hunched-up traveller races at gutter height, seeing less than a dog in a ditch."

Een wraakcyclus die nooit eindigt

Jennifer Saint,

Elektra (GB 2022)

Roman, 304 pp.

Onder dezelfde titel in het Nederlands gepubliceerd

Deze ijzersterke hervertelling van een verhaal uit de Griekse oudheid gaat over wraak – de wraak van een godin die gekrenkt is, de wraak van een god wiens avances niet welkom zijn, de wraak van Griekse koningen omdat een Trojaanse prins de vrouw van een van heeft geschaakt, en bovenal: de wraak van een moeder op haar echtgenoot omdat die hun oudste dochter offert en de wraak van hun jongste dochter die niet kan verkroppen dat haar moeder haar vader heeft vermoord. Alles draait om wraak en Jennifer Saint laat indringend zien hoe alles verterend die emotie kan zijn en hoe haar hoofdpersonen daardoor al generaties lang gevangen zitten in een nooit eindigende cyclus van geweld.

Een belangwekkend interview (met excuses aan de fans)

Lucinda Riley,

The Seven Sisters: Maia's Story (GB 2014)

Roman, 480 pp.

Nederlandse titel: De zeven zussen

Interviewer: Dus, mevrouw Van Gelderen, u hebt onlangs eindelijk het eerste deel van The Seven Sisters gelezen. Waarom nu pas? De hele wereld is er immers al jaren laaiend enthousiast over. 

Anna: Tja, dat heeft inderdaad nogal lang geduurd. Al tijden geleden las ik voor het eerst over een nieuw fenomeen in de boekenwereld: een serie romans van een Noord-Ierse schrijfster, die door de professionele recensenten straal werd genegeerd, maar een gigantisch verkoopsucces was, eenvoudigweg door mond-tot-mond reclame. Helaas kreeg ik sterk de indruk dat de boeken geen enkele literaire merites hadden en dus waarschijnlijk niks voor mij waren.

Foei, u bent een snob.

Zou kunnen, maar ik lees altijd met plezier John Grisham en Stephen King – en die hebben ook geen van beiden literaire pretenties. Het was vooral het verhaal dat me niet zo veelbelovend leek.

Hoezo? Het gaat over het ontrafelen van een aantal mysteries. Dat is toch altijd goed?

Maar dit verhaal is wel erg vergezocht: een schatrijke man, waarvan niemand de voorgeschiedenis kent en waarvan onbekend is hoe hij aan zijn miljarden is gekomen, adopteert als hij ergens in de vijftig is een baby, en vervolgens nog een, en nog een, totdat hij zes dochters heeft. Ze houden allemaal zielsveel van hem, alhoewel hij meestal de hort op is voor zijn werk (wat dat ook moge zijn, de dochters zelf hebben geen flauw idee). Ze worden daarom in feite grootgebracht door huishoudster Marina, die ze Ma noemen, en waarvan ze ook zielsveel houden, maar waarvan ze niet eens weten hoe oud ze is, zelfs al is de oudste dochter Maia inmiddels al 33 en nog thuiswonend. Thuiswonend wil overigens zeggen in een eigen stulpje op het landgoed bij de paleisachtige villa van Pa aan het Meer van Genève. Pa wordt om wazige redenen Pa Salt genoemd.

En nu is Pa Salt dood en heeft hij een raadselachtige erfenis nagelaten met voor elke dochter een stel mysterieuze  hints om haar ware afkomst te achterhalen. Want in die afkomst zijn ze tot nu toe nooit geïnteresseerd geweest, omdat ze immers zo zielsveel van Pa Salt en de huishoudster hielden. En zo gaat dus in elk boek een zuster op reis om het geheim van haar geboorte te ontrafelen. In dit eerste deel volgen we Maia naar Brazilië, waar haar onthutsende antwoorden en romantiek wachten en waar we er eindelijk achter komen wat het vreselijke geheim is dat ze al dertien jaar (of veertien, dat weet ik niet meer zo precies) met zich mee draagt.

Klinkt geweldig toch!

Op zich is het best een leuk gegeven. Vergezocht, maar dat hoeft helemaal niet erg te zijn, als het maar overtuigend en meeslepend is uitgewerkt. 

Gezien de miljoenen fans van deze serie is Riley daar glansrijk in geslaagd.

Hm.

Hoezo hm?

Wilt u mijn eerlijke mening?

Ik vermoed van niet, maar vooruit, kom maar op.

Het is heel simpel: Lucinda Riley schrijft erbarmelijk. Ik bedoel niet dat ze grammaticafouten maakt of het Engels niet goed beheerst, maar dat haar proza ontzettend basic en knullig is. En dat niet alleen, het puilt uit van de clichés. Gazons en heggen zijn steevast 'immaculate', indrukwekkende dingen zoals jachten en kathedralen zijn allemaal 'magnificent'. Borsten zijn vol, tailles zijn slank. En gelijk heeft ze natuurlijk, die mevrouw Riley, want waarom zou je moeite doen om originele, sprekende beschrijvingen te geven als de gemakzuchtige clichés voor het oprapen liggen?

Proef ik hier enig sarcasme?

Goed gezien! U bent duidelijk zeer opmerkzaam. Riley is de koningin van de clichés, want ook de personages zijn van bordkarton en zo plat als een dubbeltje, om er zelf ook maar een paar clichés tegenaan te smijten. De romantische held in het verhaal van de overgrootmoeder van Maia is een jonge kunstenaar in Parijs en jawel, hoor: hij is straatarm, hij woont op een smerig zolderkamertje driehoog achter, hij drinkt liters absint én (smul, smul) hij heeft “gebeeldhouwde kaken en messcherpe jukbeenderen”. Echt waar, dat staat er letterlijk, zonder enige vorm van ironie. Dan is er nog een meneer zonder gebeeldhouwde kaken en/of messcherpe jukbeenderen, die van een zorgzame, gecultiveerde aristocraat van het ene moment op het andere verandert in een onaangename zuipschuit en weer net zo plotseling terug naar lieve aristocraat, omdat dat goed is voor het verhaal. Niet omdat het psychologisch geloofwaardig is.

Nou en? Wat is het probleem daarmee?

Mijn probleem is, dat dit veredelde Bouquet Reeks is en daar heb ik ook nooit wat aan gevonden.

Omdat u een snob bent.

Nee, omdat een schrijver voor mij moet voldoen aan minimale kwaliteitseisen en Riley haalt die op geen stukken na. Overigens vond ik De Celestijnse Belofte van James Redfield en De Da Vinci Code van Dan Brown nog beroerder, dus het kan altijd erger.

Belachelijk! U bent gewoon een elitaire trut.

Ook goed.

PS Aarzel niet om je eigen commentaar toe te voegen. Ik stel het zeer op prijs als mensen de moeite nemen om reacties of aanvullingen te plaatsen. Heb je dit boek besproken op je eigen blog? Dan zou het fijn zijn als je een link bij de reacties plaatst.

Een hernieuwde kennismaking met een oude klassieker

Louisa May Alcott,

Little Women (VS 1868-69)

Roman, 546 pp.

In het Nederlands uitgebracht als twee delen: Onder moeders vleugels en Op eigen wieken

Dit beroemde verhaal over vier opgroeiende zusjes ten tijde van de Amerikaanse Burgeroorlog las ik voor het eerst als kind. We hadden thuis namelijk een Nederlandse vertaling getiteld Onder moeders vleugels. Het was een duidelijk op de jeugd gerichte editie, met vrolijk gekleurde illustraties, die op de een of andere manier meer indruk op me gemaakt hebben dan het verhaal zelf, dat ik vreselijk zoet en braaf vond. Ik was meer van de avonturenverhalen. Wel zijn me een paar dingen bij gebleven, vooral dat de op een na oudste zus Jo haar lange haar liet afknippen en dat vervolgens verkocht, om zo aan extra geld te komen! Dát vond ik toch apart.

Van de achtergrond snapte ik weinig. De vader is gedurende bijna het hele boek aan het front, maar verder merkte je he-le-maal niks van een oorlog. Geen beschietingen, geen geweld, amper ontberingen. Mijn referentiekader voor oorlogen was de Tweede Wereldoorlog en daar leek dit in geen enkel opzicht op. Zo raar, vond ik destijds. Veel later heb ik een paar verfilmingen van het boek gezien die ik eigenlijk heel genietbaar vond, dus hoogste tijd voor een hernieuwde kennismaking. Kijken wat mijn bejaarde zelf er van zou vinden 😉

Een minder paradijselijk Hawaii

Gail Tsukiyama,

The Color of Air (VS 2020)

Roman, 315 pp.

Niet in het Nederlands verkrijgbaar

Wat voor associaties heb jij bij Hawaï? Prachtige stranden? Wuivende palmen? Rieten rokjes? Hoela hoela? In 1935 is het voor de arme Japanners die op de plantages van de witte eigenaren werken iets heel anders: vooral armoe, geploeter, uitbuiting en heimwee. Maar ook: sterke gemeenschapszin, waardoor ze bijna allemaal blijven. Een van de weinigen die vertrekt en het elders maakt, is Daniel Abe. Hij is arts in een groot ziekenhuis in Chicago – of liever was. Want hij heeft het ziekenhuis de rug toegekeerd en is op weg naar Hawaï, voorgoed deze keer, om zijn intrek te nemen in het huisje van zijn pas overleden moeder. Net als zijn schip de haven nadert, begint de naburige vulkaan uit te barsten. Meteen is iedereen in rep en roer, want zal de lavastroom het dorp van deze mensen wegvagen, of zal Pele, de godin van de vulkaan ervoor zorgen dat de vernietigende stroom op tijd afbuigt?

Blijmoedig doormodderen

Anne Tyler,

French Braid (VS 2022)

Roman, 256 pp.

Nederlandse titel: Franse vlecht

Zoals in alle romans van Anne Tyler speelt de crux van dit verhaal zich af tussen de regels door, in het innerlijke leven van de personages. Het gaat over een dysfunctioneel gezin dat weigert zichzelf als zodanig te zien, en vermoedelijk is het daarmee gewoon een gezin als ontelbare andere. De dysfunctionaliteit is geen drama of tragedie, het is voor de Garretts nou eenmaal iets dat bij het gezinsleven hoort. Maar onder de oppervlakte zit ook kritiek verscholen op de stereotype verwachtingen waarmee vrouwen werden en - vooral in het conservatieve Amerika - worden opgezadeld. 

Hoe het er mee staat

Oplettende lezers is het misschien opgevallen dat ik de laatste weken weer vaker besprekingen post, na tijden van steeds sporadischer worden blogstukjes. Nou, het zit zo. Ik heb al een hele tijd last van gezondheidsgedoe: twee chronische kwalen waardoor ik nooit pijnvrij ben en daarnaast meerdere aandoeningen aan mijn ogen waardoor langere tijd achterelkaar werken met een beeldscherm doodvermoeiend is.

Warm en hoopgevend

Lori Lansens

Rush Home Road (Canada 2002)

Roman, 410 pp.

Nederlandse titel: De weg naar huis

Lastig, hoor. Hoe schrijf ik een bespreking van dit mooie, warme boek, zonder het over te laten komen als mierzoet, deprimerend of moeilijk? Het is wat mij betreft namelijk geen van drieën, terwijl het nota bene gaat over twee verschoppelingen (een zwarte oude vrouw en een half-zwart klein meisje) die allebei door hun familie verstoten worden, de nodige ellende meemaken, maar weigeren op te geven en toch geluk vinden. Het klinkt niet direct veelbelovend. En als ik niet eerder van deze auteur het prachtige en aangrijpende The Girls had gelezen, had ik het nooit gekocht. Zo bijzonder als The Girls was dat niet (dat kan ook bijna niet), maar de moeite waard was het wel.

Hoe het leven ondanks alles doorgaat

Sequoia Nagamatsu

How High We Go in the Dark (VS 2022)

Roman, 290 pp.
Niet in het Nederlands vertaald

In de stemming voor een unieke, wonderbaarlijke, droevige, maar ook hier en daar lyrische en hoopvolle roman? Eentje die in de nabije toekomst en daarna speelt en bestaat uit onderling verbonden verhalen? Verhalen die op de een of andere manier een samenhangend geheel vormen en daarmee veel meer worden dan de som van de delen? Een roman die je doet nadenken over la condition humaine, en over leven en dood? En tevens een roman die verrassend genoeg ook nog eens heel leesbaar en toegankelijk is? Dan is dit bijzondere boek echt iets voor jou.

Op zoek naar geluk

Rose Tremain,

Islands of Mercy (GB 2020)

Roman, 359 pp.

Nederlandse titel: Eilanden van genade

Alweer een historische roman en alweer een mooie. Deze keer gaan we terug naar 1865, naar de Engelse stad Bath, beroemd om zijn geneeskrachtige baden en daarom een trekpleister voor allerlei zieken én artsen. Een daarvan is Dr Adeane. Vreemd genoeg is hij vooral beroemd en geliefd om zijn assistente. Dat is zijn dochter Jane, een jonge vrouw van 1,85 m. die altijd in het wit gekleed gaat en daarom "the Angel of the Baths" wordt genoemd. Jane is trots op haar lengte en op haar vermogen om patiënten gerust te stellen en te genezen. Ook de jonge dokter Valentine Ross is erg van Jane onder de indruk en vraagt haar ten huwelijk - tot grote afschuw van Jane.