De macht van een oud huis

Sarah Waters,
The Little Stranger (GB 2009)
Roman, 512 pp.
Nederlandse vertaling: De kleine vreemdeling


The Little Stranger is een literaire roman verstopt in een spookverhaal. Het draait om een oud landhuis op het Engelse platteland, waar in de tweede helft van het verhaal steeds meer dingen lijken te gebeuren die geen natuurlijke verklaring kunnen hebben. Maar het feit dat Waters aan het eind bewust weigert om expliciet duidelijk te maken wat er nou aan de hand was, moet voor de ijverige lezer een onmiskenbare hint zijn dat het echte verhaal zich onder de oppervlakte afspeelt, en dat het uiteindelijk gaat om iets anders. En dat andere, verstopte verhaal, dat de ware kern van het boek is, gaat over klasse en de meedogenloze afbrokkeling van de Britse landadel meteen na de Tweede Wereldoorlog.

Het verhaal in de genen

David Reich,
Who We Are and How We Got Here:
Ancient DNA and the New Science of the Human Past (VS 2018)
Genetica, geschiedenis, 368 pp.
Niet in het Nederlands vertaald


Diep in onze cellen zit de prehistorie van onze voorouders verscholen. Die zat er altijd al, maar we konden haar niet lezen. Sinds kort kunnen we dat wel, vooral nu wetenschappelijke DNA-analyse nog maar een schijntje kost, tenminste vergeleken bij wat er begin deze eeuw voor betaald moest worden. Dit DNA-onderzoek heeft nu al diverse verrassingen opgeleverd, zoals het bewijs dat iedereen buiten Afrika een heel klein beetje beetje Neanderthal-bloed heeft en dat er vele tienduizenden jaren geleden onbekende mensensoorten op aarde rondliepen die allang weer uitgestorven zijn, maar die wel hun sporen hebben nagelaten in ons erfelijk materiaal. David Reich is een vooraanstaand onderzoeker op het gebied van 'historisch' DNA en in dit boek doet hij verslag van de jongste stand van zaken op een onderzoeksterrein dat nog maar net bestaat en dus gegarandeerd nog veel meer verrassende inzichten zal opleveren.

In het belang van het kind

Ian McEwan,
The Children Act (GB 2014)
Roman, 224 pp.
Nederlandse titel: De kinderwet


Dit is het ideale boek voor de betere leesclub. Het draait ten eerste om een ethisch dilemma waar je alleen al uitgebreid over kunt praten, maar er valt ook vruchtbaar te discussiëren over de keuzes die McEwan als romanschrijver maakt. Waarom heeft hij bijvoorbeeld gekozen voor een rechter die midden in een huwelijkscrisis zit? Welke rol laat hij muziek spelen? En hoe bevredigend of onbevredigend is het einde?  Je kunt deze dunne roman natuurlijk ook in twee middagen uitlezen en dan gauw naar de volgende op de lijst gaan. Ook dan zou je vast een prima leeservaring hebben, maar je zou waarschijnlijk wel missen hoe gecomprimeerd dit verhaal is, en hoe knap McEwan er van alles in gestopt heeft dat niet meteen in het oog springt.

Dochter van de zon

Madeline Miller, 
Circe (VS 2018)
Roman, 352 pp.
Nog niet in het Nederlands vertaald


Madeline Miller is een classicus die in 2012 debuteerde met The Song of Achilles, een roman die ik meteen één van de beste boeken van het afgelopen decennium vond (hier besproken). Zelden zag ik de klassieke oudheid zo mooi, met zoveel verbeelding en met zo'n eigen visie opnieuw geïnterpreteerd. Toegegeven, met het verhaal van Patroclus en Achilles had Miller ook meteen geweldig materiaal te pakken: er is niks zo aangrijpend als een tragische liefdesgeschiedenis - voorop gesteld dat deze goed verteld wordt. En een fantastische verteller is Miller zonder meer. Ook in deze tweede roman bewijst ze dat onomstotelijk. Toch is het materiaal net iets minder interessant, want er is geen centraal conflict dat bijna onvermijdelijk op een tragisch einde uit moet draaien, maar een levensgeschiedenis die duizenden jaren bestrijkt.

Een minimalistische miniatuur

Hiromi Kawakami,
Strange Weather in Tokyo (Japan 2001)
(eerder gepubliceerd als The Briefcase)
Roman, 192 pp.
Vertaald uit het Japans door Allison Markin Powell
Nederlandse titel: De tas van de leraar


Er zijn allerlei manieren om een liefdesgeschiedenis te beschrijven. De schrijver kan bij de eerste blik van de hoofdpersonen op elkaar de bliksem in doen slaan, ze elkaar bij de tweede blik de kleren van het lijf laten rukken en dan tot in detail oplepelen hoe ze die nacht wel acht keer gepassioneerd de liefde bedrijven. Of de schrijver kan als een Japanse minimalist de voorzichtig ontluikende gevoelens van haar hoofdpersoon op zo'n manier laten zien dat zowel de hoofdpersoon als de lezer aanvankelijk zelf niet eens doorhebben dat hier sprake is van verliefdheid. Ik weet wel wat ik liever lees.

Het eindeloze schilderij

Pedro Mairal,
Het verdwenen jaar van Salvatierra (Argentinië 2008)
Novelle, 128 pp.
Vertaald uit het Spaans door Connie Rasink


Zoals wel vaker heeft de Nederlandse vertaling van dit boek een omslagfoto die me lichtjes irriteert. Het is nog niet zo volstrekt idioot als bij dit Iraanse boek, maar het suggereert wel iets dat het niet is. Goed, een rivier speelt een belangrijke rol, maar verder gaat het over een stomme zondagsschilder en zijn kunst, en de lezer lokken met een vrouw die - o la la! - haar rok optilt, vind ik een beetje goedkoop. Dan is het omslag van de Engelstalige editie veel passender en intrigerender. Daar staat een speelse schets van rollen schildersdoek op en dat is waar het over gaat: de vier kilometer aan rollen schilderij die de stomme postbeambte Salvatierra na zijn dood in zijn schuur nalaat en die zijn hele volwassen leven documenteren. Alleen de rol voor het jaar 1961 blijkt te ontbreken. Over de zoektocht naar die rol van zijn zoons (twee grijze muizen van in de veertig) gaat dit boek. Dat suggereert trouwens ook weer iets dat het niet echt is, namelijk een mysterie, terwijl het vooral de liefdevolle zoektocht is van twee zoons die hun stomme vader pas echt leren kennen als ze na zijn dood kennis maken met zijn kunst en er achter komen wat er in 1961 is gebeurd en waarom de rol voor dat jaar niet meer in zijn schuur ligt.

Intro of extra?

Susan Cain,
Quiet: The Power of Introverts in a
World That Can't Stop Talking (VS 2012)
Psychologie, 352 pp.
Nederlandse titel: Stil: de kracht van introvert
zijn in een wereld die niet ophoudt met kletsen


Ik ben een ambivert. Ik had nog nooit van die term gehoord, maar dat was de uitslag van het testje dat ik deed op de website van Susan Cain om uit te vinden of ik nou een introvert of een extravert ben. Bij andere testjes op persoonlijkheidskenmerken scoorde ik steeds ongeveer 50% op introversie en 50% op extraversie, en nu weet ik dus hoe dat heet: ambivert. Ik neem dat soort testjes nooit erg serieus (ik geloof er niks van dat je met een momentopname in de vorm van een vragenlijstje iemands karakter even kunt samenvatten), maar stiekem vind ik ze toch wel leuk. En uit deze uitslag blijkt in ieder geval dat introversie en extraversie geen absolute waarden zijn, maar zich op een spectrum bevinden. Susan Caines interessante en zeer leesbare boek gaat over de introverte kant van dat spectrum. Introverte types zijn worden niet zo gewaardeerd in de VS en Caine legt eerst uit hoe dat zo gekomen is, en laat vervolgens uitgebreid zien waarom dat onterecht is.

Op het oog een tropisch paradijs

Jacob Ross,
The Bone Readers (Grenada 2016)
Roman, 270 pp.
Niet in het Nederlands vertaald.


Veel mensen doen schamper over literaire prijzen. Daar hebben ze het volste recht toe, maar zelf zie ik ze als een mooie manier om een goed boek onder de aandacht te brengen dat daar anders wellicht aan ontsnapt was. Zo denk ik niet ik dat ik gauw aan een roman van Jacob Ross was begonnen als ik niet in The Guardian had gelezen dat hij met dit boek een literaire prijs had gewonnen. Ross, die alweer jaren in Engeland woont, is geboren en getogen op het Caribische eiland Grenada en The Bone Readers speelt zich af op het fictieve Camaho dat daar opvallend veel op lijkt. Het maakt ijzersterk gebruik van de couleur locale en van de plaatselijke cultuur; de dialogen zijn bijna allemaal in het lokale dialect, dat verrassend genoeg prima verstaanbaar is, en dat ervoor zorgt dat de personages zó van de pagina afspatten. Het geeft het boek ook zijn geheel eigen ritme, zijn eigen poëzie.

Ethiopië: geen gewoon Afrikaans land

Jammer dat iedereen bij de naam Ethiopië meteen aan hongersnood en burgeroorlog denkt. Niet dat het nu een welvarend land is (integendeel, het is straatarm), maar het is er al weer jaren redelijk veilig en de tijd dat mensen massaal verhongerden is gelukkig ook voorbij. In plaats daarvan heb je een land met prachtige bergen en een stokoude cultuur die je gerust uniek kunt noemen. Wist je bijvoorbeeld dat Ethiopië nooit gekolonialiseerd is geweest en dat het al eeuwen christelijk was, toen wij nog bekeerd moesten worden?

Reisgegevens Periode:  april/mei 2018 Soort reis:  georganiseerde rondreis Organisatie:  Rosetta Reizen Accommodatie: kleinschalige hotels Bezocht: Addis Abeba, Debre Markos, Bahir Dar, Gondar, Debark, Aksum, Mekele, Lalibela Weer: aangenaam warm (zelden tè), enkele minieme buitjes

Vrouwen in het plaatsje Yeha, waar we een tempel uit 800 v. Chr. bezochten.

Gestolen manuscripten en een verdwenen missionaris

Zo nu en dan is het hier even Grisham-tijd. Dan heb ik zin in goedgeschreven amusement, met een sterke plot en levendig neergezette personages. Ideaal voor in het openbaar vervoer en voor even tussendoor. Onlangs las ik een recente roman van Grisham, die nu eens géén rechtbankthriller is, maar zich afspeelt in schrijvers- en boekhandelaarskringen, en daarna een vermakelijk verhaal waarin een jetset advocaat vers uit de afkickkliniek in de Braziliaanse jungle gedumpt wordt en zowaar geconfronteerd wordt met morele kwesties.

John Grisham,
Camino Island (VS 2017)
Roman, 306 pp.
Nederlandse titel: Het eiland

Camino Island begint lekker Grishamachtig: een stel criminelen rooft op spectaculaire wijze middels een tot in de puntjes uitgewerkt plan de originele manuscripten van de romans van F. Scott Fitzgerald uit de universiteitsbibliotheek van Princeton. Het lijkt alsof ze de perfecte misdaad hebben uitgevoerd, maar elke boef laat steekjes vallen. Al gauw heeft de politie een spoor. Helaas loopt dat weer vrij snel dood en lijken de kostbare manuscripten voorgoed verloren.