Zeven keer vermoord worden?

Stuart Turton,
The Seven Deaths of Evelyn Hardcastle (GB 2018)
Roman, 517 pp.
Nederlandse titel: De zevenvoudige dood van Evelyn Hardcastle


Een man komt bij bewustzijn in een bos en heeft niet het flauwste idee wie of wat hij is. Zijn geheugen is volledig blanco, maar vreemd genoegd heeft hij wel het gevoel dat zijn lichaam hem niet bekend voorkomt. En dat kan wel kloppen. Hoe, dat ga ik hier niet verklappen, maar je kunt van me aannemen dat dit de origineelste, meest vernuftige variant op een Agatha Christie-moordmysterie is die je ooit bent tegengekomen. Voeg een snufje Groundhog Day toe, zonder de dolle komedie, een paar elementen uit het fantasy-genre en je hebt iets zeer aparts.

Opstand en afbrokkeling

J.G. Farrell,
Troubles (GB 1970)
Roman, 480 pp.
Niet in het Nederlands vertaald


De jonge Majoor Brendan Archer had géén fijne Eerste Wereldoorlog. Hij komt terug met shellshock en aanhoudende nachtmerries en weet niet goed wat hij met zijn nieuwe leven na de oorlog aanmoet. Wat de zaken extra ingewikkeld maakt, is dat hij - zonder het zelf in de gaten te hebben - tijdens een van zijn verlofperiodes een verloofde opgedaan blijkt te hebben, ene Angela Spencer, dochter van de eigenaar van het luxe hotel Majestic aan de Ierse zuidoostkust

Hoe hij verloofd is geraakt met een jongedame die hij maar een paar dagen vaagjes heeft meegemaakt, begrijpt hij in 1919 nog steeds niet.

He remembered declaring that he would come back to her, but not very much else. Indeed, the only other thing he recalled quite distinctly was saying goodbye to her at an afternoon thé dansant in a Brighton hotel. They had kissed behind a screen of leaves and, reaching out to steady himself, he had put his hand down firmly on a cactus, which had rendered many of his parting words insincere. The strain had been so great that he had been glad to get away from her. Perhaps, however, this suppressed agony had given the wrong impression of his feelings. [...]Although he was sure that he had never actually proposed to Angela during the few days of their acquaintance, it was beyond doubt that they were engaged: a certainty fostered by the fact that from the very beginning she had signed her letters ‘Your loving fiancée, Angela’. 

De maatschappij in één gebouw

Alaa Al Aswany,
The Yacoubian Building (Egypte 2002)
Roman, 255 pp.
Vertaald in het Engels uit het Arabisch door Humphrey Davis
Nederlandse titel: Het Yacoubian


Dit boek was een grote hit in Egypte toen het uitkwam. Niet alleen omdat het gewoon heel goed is, maar ook omdat het impliciet en expliciet bijzonder pittige kritiek op het huidige Egypte leverde, zelfs al speelt het rond 1990. En ik ben niet bepaald een Egypte-kenner, maar ik durf te wedden dat deze roman nog net zo actueel en levend is als toen hij uitkwam. Veel intellectuelen stellen (volgens Wikipedia) dat de roman en de even succesvolle verfilming ervan een belangrijke rol hebben gespeeld bij de opstanden van 2011, waar ik hier over schreef. Een belangwekkend werk dus, en zeer leesbaar bovendien.

Twee jaar in Japan

Sam Baldwin,
For Fukui's Sake: Two years in rural Japan (GB 2011)
Reisverhaal, 211 pp.
Niet in het Nederlands vertaald


Stel, je bent 25, afgestudeerd in de farmacologie en je hebt een keurig baantje op een lab, waar je een klein maar fijn steentje bijdraagt aan de strijd tegen kanker. Je werkgever is na een tijdje tevreden genoeg om je een vaste aanstelling compleet met pensioenvoorziening aan te bieden, dus wat doe je dan? Je gaat er gillend vandoor, vlucht naar de andere kant van de wereld en wordt assistent-leraar Engels in een provincieplaatsje in Japan. Tenminste dat deed de Britse Sam Baldwin, die na zijn tweejarig verblijf in Japan nooit meer terugkeerde naar het lab (ook niet naar het leslokaal trouwens) en nu de kost verdient als redacteur en schrijver. En zijn schrijfcarrière begon met dit boek.

De macht van een oud huis

Sarah Waters,
The Little Stranger (GB 2009)
Roman, 512 pp.
Nederlandse vertaling: De kleine vreemdeling


The Little Stranger is een literaire roman verstopt in een spookverhaal. Het draait om een oud landhuis op het Engelse platteland, waar in de tweede helft van het verhaal steeds meer dingen lijken te gebeuren die geen natuurlijke verklaring kunnen hebben. Maar het feit dat Waters aan het eind bewust weigert om expliciet duidelijk te maken wat er nou aan de hand was, moet voor de ijverige lezer een onmiskenbare hint zijn dat het echte verhaal zich onder de oppervlakte afspeelt, en dat het uiteindelijk gaat om iets anders. En dat andere, verstopte verhaal, dat de ware kern van het boek is, gaat over klasse en de meedogenloze afbrokkeling van de Britse landadel meteen na de Tweede Wereldoorlog.

Het verhaal in de genen

David Reich,
Who We Are and How We Got Here:
Ancient DNA and the New Science of the Human Past (VS 2018)
Genetica, geschiedenis, 368 pp.
Niet in het Nederlands vertaald


Diep in onze cellen zit de prehistorie van onze voorouders verscholen. Die zat er altijd al, maar we konden haar niet lezen. Sinds kort kunnen we dat wel, vooral nu wetenschappelijke DNA-analyse nog maar een schijntje kost, tenminste vergeleken bij wat er begin deze eeuw voor betaald moest worden. Dit DNA-onderzoek heeft nu al diverse verrassingen opgeleverd, zoals het bewijs dat iedereen buiten Afrika een heel klein beetje beetje Neanderthal-bloed heeft en dat er vele tienduizenden jaren geleden onbekende mensensoorten op aarde rondliepen die allang weer uitgestorven zijn, maar die wel hun sporen hebben nagelaten in ons erfelijk materiaal. David Reich is een vooraanstaand onderzoeker op het gebied van 'historisch' DNA en in dit boek doet hij verslag van de jongste stand van zaken op een onderzoeksterrein dat nog maar net bestaat en dus gegarandeerd nog veel meer verrassende inzichten zal opleveren.

In het belang van het kind

Ian McEwan,
The Children Act (GB 2014)
Roman, 224 pp.
Nederlandse titel: De kinderwet


Dit is het ideale boek voor de betere leesclub. Het draait ten eerste om een ethisch dilemma waar je alleen al uitgebreid over kunt praten, maar er valt ook vruchtbaar te discussiëren over de keuzes die McEwan als romanschrijver maakt. Waarom heeft hij bijvoorbeeld gekozen voor een rechter die midden in een huwelijkscrisis zit? Welke rol laat hij muziek spelen? En hoe bevredigend of onbevredigend is het einde?  Je kunt deze dunne roman natuurlijk ook in twee middagen uitlezen en dan gauw naar de volgende op de lijst gaan. Ook dan zou je vast een prima leeservaring hebben, maar je zou waarschijnlijk wel missen hoe gecomprimeerd dit verhaal is, en hoe knap McEwan er van alles in gestopt heeft dat niet meteen in het oog springt.

Dochter van de zon

Madeline Miller, 
Circe (VS 2018)
Roman, 352 pp.
Nog niet in het Nederlands vertaald


Madeline Miller is een classicus die in 2012 debuteerde met The Song of Achilles, een roman die ik meteen één van de beste boeken van het afgelopen decennium vond (hier besproken). Zelden zag ik de klassieke oudheid zo mooi, met zoveel verbeelding en met zo'n eigen visie opnieuw geïnterpreteerd. Toegegeven, met het verhaal van Patroclus en Achilles had Miller ook meteen geweldig materiaal te pakken: er is niks zo aangrijpend als een tragische liefdesgeschiedenis - voorop gesteld dat deze goed verteld wordt. En een fantastische verteller is Miller zonder meer. Ook in deze tweede roman bewijst ze dat onomstotelijk. Toch is het materiaal net iets minder interessant, want er is geen centraal conflict dat bijna onvermijdelijk op een tragisch einde uit moet draaien, maar een levensgeschiedenis die duizenden jaren bestrijkt.

Een minimalistische miniatuur

Hiromi Kawakami,
Strange Weather in Tokyo (Japan 2001)
(eerder gepubliceerd als The Briefcase)
Roman, 192 pp.
Vertaald uit het Japans door Allison Markin Powell
Nederlandse titel: De tas van de leraar


Er zijn allerlei manieren om een liefdesgeschiedenis te beschrijven. De schrijver kan bij de eerste blik van de hoofdpersonen op elkaar de bliksem in doen slaan, ze elkaar bij de tweede blik de kleren van het lijf laten rukken en dan tot in detail oplepelen hoe ze die nacht wel acht keer gepassioneerd de liefde bedrijven. Of de schrijver kan als een Japanse minimalist de voorzichtig ontluikende gevoelens van haar hoofdpersoon op zo'n manier laten zien dat zowel de hoofdpersoon als de lezer aanvankelijk zelf niet eens doorhebben dat hier sprake is van verliefdheid. Ik weet wel wat ik liever lees.

Het eindeloze schilderij

Pedro Mairal,
Het verdwenen jaar van Salvatierra (Argentinië 2008)
Novelle, 128 pp.
Vertaald uit het Spaans door Connie Rasink


Zoals wel vaker heeft de Nederlandse vertaling van dit boek een omslagfoto die me lichtjes irriteert. Het is nog niet zo volstrekt idioot als bij dit Iraanse boek, maar het suggereert wel iets dat het niet is. Goed, een rivier speelt een belangrijke rol, maar verder gaat het over een stomme zondagsschilder en zijn kunst, en de lezer lokken met een vrouw die - o la la! - haar rok optilt, vind ik een beetje goedkoop. Dan is het omslag van de Engelstalige editie veel passender en intrigerender. Daar staat een speelse schets van rollen schildersdoek op en dat is waar het over gaat: de vier kilometer aan rollen schilderij die de stomme postbeambte Salvatierra na zijn dood in zijn schuur nalaat en die zijn hele volwassen leven documenteren. Alleen de rol voor het jaar 1961 blijkt te ontbreken. Over de zoektocht naar die rol van zijn zoons (twee grijze muizen van in de veertig) gaat dit boek. Dat suggereert trouwens ook weer iets dat het niet echt is, namelijk een mysterie, terwijl het vooral de liefdevolle zoektocht is van twee zoons die hun stomme vader pas echt leren kennen als ze na zijn dood kennis maken met zijn kunst en er achter komen wat er in 1961 is gebeurd en waarom de rol voor dat jaar niet meer in zijn schuur ligt.