Hilarische hervertelling van de Prometheusmythe

Michel Faber,
The Fire Gospel (GB 2008)
Roman, 213 pp.
Nederlandse titel: Het vuurevangelie


De Griekse mythe van Prometheus draait om de gelijknamige godheid die het vuur van de goden stal, aan de mensen gaf en daarvoor zwaar werd gestraft: hij bracht de rest van de eeuwigheid door vastgeketend aan een berg in de Kaukasus, waar een adelaar elke dag zijn lever uitpikte, die vervolgens elke nacht weer aangroeide. Dat gebeurt er dus als je de mensheid iets gevaarlijks schenkt.

Fabers korte roman is geïnspireerd door dit verhaal, maar dan zonder verheven figuren en in een zeer moderne setting. Taalkundige Theo Griepenkerl eigent zich in Irak tijdens een bombardement een manuscript toe, dat - o wonder! - geschreven is in het oud-Aramees, de taal waarin Theo gespecialiseerd is, en - nog groter wonder - een ooggetuigenverslag is van Jezus' laatste dagen, het eerste dat ooit aan het licht gekomen is. Hoewel de schrijver een enthousiaste discipel was, is zijn Jezus een minder goddelijke figuur dan die in de veel later geschreven evangeliën, en van een wederopstandig is al helemaal geen sprake. Theo, een atheïst, ziet het als zijn taak om de mensheid nu eindelijk de waarheid te schenken en ziet daarnaast vooral veel dollartekens. Hij vertaalt het manuscript, breit er een voorwoord en een nawoord aan vast en vindt een uitgever. Helaas wordt zijn cadeau aan de mensheid hem niet door iedereen in dank afgenomen.

Ik heb in de eerste plaats erg moeten lachen om dit verhaal. Theo is een beetje een klootzak en een beetje een droogkloot. Hij is niet helemaal zo slim als hij denkt, en ach, uiteindelijk toch wel erg menselijk. Het meest hilarisch vond ik het hoofdstuk waarin Theo de eerste reacties op Amazon leest:

Customers who bought this item also bought:
The Jesus Dynasty: The Hidden Dynasty of Jesus, His Royal Family, and the Birth of Christianity by James D. Tabor $ 10.88
The Da Vinci Code by Dan Brown $ 7.99

Hier moet Theo even heel hard slikken: zijn belangwekkende boek wordt vooral gekocht door fans van onzinnige rotzooi ofwel Mickey Mouse theologie, zoals hij het noemt. Niet helemaal de bedoeling. De lezersrecensies zelf zijn ook om te gieren: een herkenbare mix van debielen die niet kunnen spellen, simpele zielen die er niks van hebben begrepen, idioten die in elke zin zes typfouten maken, lieden die de Bijbel letterlijk nemen en een enkeling die precies de spijker op de kop slaat - zeer vermakelijk voor wie regelmatig Amazon bezoekt.

Naar het eind toe, als er meer dingen misgaan, wordt het boek eerder tragikomisch dan komisch en de epiloog (getiteld Amen) eindigt op een ambigue noot, waar ik wel van hou, want op die manier blijft het boek nog een tijd in je hoofd rondspoken. Duidelijk is in ieder geval dat een groot van de mensheid geen behoefte heeft aan de waarheid, maar veel liever blijft geloven in mythes en fabeltjes. Theo (wiens naam in het Grieks ironisch genoeg "god" betekent) is daar dan inmiddels ook achter. En Michel Faber (geboren in Nederland, geschoold in Australië, woonachtig in Schotland, Nederlands paspoort) kan geweldig schrijven.

Onderdeel van de Canongate Myth Series, fraai uitgegeven moderne interpretaties van oude mythen , geschreven door topauteurs in opdracht van Schotse uitgever Canongate.