zondag 12 juli 2009

Het beest in mens en dier

Neil Cross,
Natural History (GB 2007)
Roman, 279 pp.
Niet in het Nederlands verschenen


Neil Cross is de schrijver van de uitstekende tv-serie Spooks. Niet dat ik iets met spionageverhalen heb, maar Spooks is een serie die niet alleen heel spannend is, maar ook nog eens heel intelligent, en de kijker wordt zelfs aan het nadenken gezet over morele en politieke dilemma's. Ik was dus heel benieuwd wat een roman van deze interessante scenarioschrijver zou opleveren.

De setting was duidelijk geïnspireerd door een andere tv-serie, namelijk het charmante Monkeyworld op Animal Planet, over een apenopvangcentrum in het zuidwesten van Engeland, gerund door een echtpaar, waarvan de vrouw wetenschapper is. In dit boek heet het apenopvangcentrum Monkeyland, het ligt in Devon, het echtpaar heet Patrick en Jane, Jane is wetenschapper en er wordt een tv-serie over het wel en wee van Monkeyland gemaakt. Maar daar houdt de gelijkenis op, want in Monkeyland is het niet pluis. De liefste aap van allemaal is namelijk vergiftigd door een onverlaat, die kennelijk door een gat in de afrastering is gekropen. Monkeyland loopt niet goed en ook in het gezin van Patrick en Jane gaat het niet helemaal lekker. Oudste zoon Charlie kan zijn draai niet vinden en slaat een bezoeker tegen de grond, dochter Jo is ongelukkig op kostschool en Jane heeft misschien een verhouding met de producer van de tv-serie. Charlie verlaat Monkeyland en gaat in een aftands hotelletje werken, Jo komt weer thuis en stort zich met haar privé-leraar op de komst van de meteoor Hale Bopp, Jane vertrekt met tv-ploeg naar het onstabiele Zaïre om een onbekende mensaap op te sporen en Patrick blijft alleen achter om het kwijnende Monkeyland te runnen, waar inmiddels een andere aap is vermoord - nu waarschijnlijk door soortgenoten.

Langzaam ontstaat op diverse fronten een dreigende, soms nauwelijks als zodanig te definiëren sfeer. En als de ontlading komt, is die toch nog heel onverwacht en schokkend. Maar Natural History is geen echte thriller. Daarvoor is het te fragmentarisch: het verhaal springt heen en weer tussen heden en verleden, van Devon naar Zaïre, van Charlie naar Patrick - en het gaat ergens over.

Vooral over angsten. Over irrationele angsten, maar ook over de angst om bijvoorbeeld een geliefd gezinslid kwijt te raken, en over de angst voor verscheurende dieren in de nacht.
We were adapted to live in the shadows of predators. It was fear of the beast that was made us human. Beasts were simply the products of forest and grasslands - the urge to kill, to live, to create life. Beastst were part of natural history.
So were monsters. (p. 263)
En de grootste angst is die voor het beest in onszelf.

Perfect is dit boek niet. Het komt wat te moeizaam op gang, ik heb wat vraagtekentjes bij het einde, maar de dreiging die Cross opbouwt, de vragen die hij stelt over aard en oorsprong van geweld, de steeds sterke drang die je als lezer krijgt om snel door te lezen, maken dit toch wel een heel goed boek. Zeker goed genoeg om het onlangs verschenen Burial van deze schrijver gauw op mijn verlanglijstje te zetten.

Geen opmerkingen:

Een reactie posten