zondag 11 april 2010

Naar de sterren

Arthur C. Clarke,
The City and the Stars (GB 1956)
Roman, 255 pp.
Nederlandse titel: Stad onder de sterren


Ik doe - op mijn manier - mijn best om niet altijd in hetzelfde literaire wereldje rond te draaien, dus zo nu en dan lees ik eens iets buiten mijn comfort zone, zoals dat heet. Voor 2010 had ik me voorgenomen om ook eens wat klassieke SF te lezen en wie is er nu klassieker dan Arthur C. Clarke, beroemd als auteur van 2001: A Space Odyssey.

De laatste echte sf-boeken die ik las waren trouwens geen onverdeeld succes. Hyperion van Dan Simmons vond ik teveel drijven op pretentieuze cliché's en Consider Phlebas van Iain M. Banks maakte mij duidelijk dat space opera boordevol gevechtsactie en techniek niet mijn genre is. Aan de andere kant, Solaris van Stanislaw Lem (vergeet de film met George Clooney, waarvoor alleen het liefdesverhaaltje is gebruikt en het filosofische deel straal is genegeerd) en The Sparrow van Mary Doria Russell waren allebei intrigerend en origineel.

Dus toch wel met goede moed aan het hooggeprezen The City and the Stars begonnen. De city, dat is Diaspar, de enige stad die er op Aarde nog is in een tijd die duizendmiljoen jaar (jawel) in de toekomst ligt. Na een traumatische ervaring in het zeer verre verleden hebben de bewoners zich volledig naar binnen gericht en wonen ze in een stad waar kunstmatigheid alle facetten van het leven heeft doordrongen, computers dit leven in stand houden en niemand zelfs maar de behoefte heeft om de omringende woestijn te verkennen. Er is een vorm van onsterfelijkheid, waarmee geboorte en dood uitgebannen zijn. Innovatie bestaat niet meer, de vrees voor grote ruimtes is genetisch ingebakken. De vele miljoenen inwoners leiden een nutteloos maar aangenaam en intellectueel bevredigend bestaan.

En wat gebeurt er dan? Er staat natuurlijk iemand op die voor het eerst in miloenen jaren wel nieuwsgierig is en tot grote schrik en angst van de stadsbewoners op verkenning uitgaat. Clarke maakt hier een aardig verhaaltje van, waarin verschillende beschavingen diametraal tegenover elkaar worden gezet: het kunstmatige, geslotene en mannelijk tegenover het meer natuurlijke, opene en vrouwelijke. De boodschap zal duidelijk zijn. Er volgt zoals te verwachten een flitsende ruimtereis ("the Stars" uit de titel), er zijn ontmoetingen met een paar hele raadselachtige buitenaardse wezens, maar het blijft allemaal wel erg schematisch en simplistisch; net als de schrijfstijl trouwens - waar niks mis mee is, Clarke schrijft adequaat, maar daar houdt het wel mee op. Echte subtiliteit en complexiteit is er niet bij. De personages zijn van bordpapier. De ideeën zijn van een niveau dat ik op de middelbare school vast wél had kunnen waarderen.

Niet dat dit een slecht boek is. Ik heb er een aantal best plezierige uurtjes mee beleefd, maar dat ik nou meer van deze schrijver ga lezen, nee dat niet. Volgende op mijn sf-lijstje is Ursula Le Guin. Toen ik jong was, vond ik de Earthsea Trilogy erg mooi en ik ben benieuwd wat ik tezijnertijd (over een paar maanden, schat ik) van The Lathe of Heaven uit 1971 vind. Daarna ben ik nog van plan om een recente sf-roman te lezen. Ik kom de laatste tijd overal Octavia Butler tegen, dus waarschijnlijk wordt het een boek van haar. Tenzij iemand een betere suggestie heeft (geen dystopieën of fantasy s.v.p.; van de eerste categorie heb ik er nog wel een paar staan en de tweede categorie is niet echt mijn ding).

11 opmerkingen:

  1. Het SF-genre ligt ook buiten mijn interessegebied. Al heb ik vroeger wel eens een goed SF-boek gelezen: The Triffids, van John Wyndham. Laatst wilde ik ook eens iets buiten mijn gebruikelijke genres lezen en ging in de plaatselijke bieb op zoek naar iets van Asimov, een klassieke SF-schrijver toch. Maar er was maar één boek van hem beschikbaar, in Ned. vertaling. Enfin, mijn voornemen is alweer gezakt :-P . 

    BeantwoordenVerwijderen
  2. Dat is waar ook: The Day of the Triffids! Volgens mij was dat de eerste SF die ik las en ik vond het destijds geweldig. Er staat me bij dat ik het zelfs op mijn eindexamenlijst heb gezet.

    BeantwoordenVerwijderen
  3. Ja, ik dacht ook gelijk aan John Wyndham. Wij lazen op school The Seeds of Time, een verhalenbundel, en daar zaten hele goeie tussen. Verder is serieuze SF ook niet mijn ding. The Hitchhiker's Guide to the Galaxy daarentegen neem ik mee als ik naar een onbewoond eiland moet.

    BeantwoordenVerwijderen
  4. The Hitchhiker's Guide to the Galaxy is inderdaad ontzettend vermakelijk. Ik heb het in 1981 in een opwelling gekocht op vakantie in Engeland en in 1 dag uitgelezen.

    BeantwoordenVerwijderen
  5. Ik neem aan het eerste deel? Deel 2 (The Restaurant at the End of the Universe) moet je dan zeker ook lezen, dat is nóg beter, vind ik.

    BeantwoordenVerwijderen
  6. Ik ben inderdaad nooit verder dan deel 1 gekomen. Deel 2 lijkt me echt iets voor mijn volgende vakantie. Het gaat nu op het verlanglijstje bij Amazon.

    BeantwoordenVerwijderen
  7. Nog beter: Amazon had een tweedehands exemplaar voor € 4,64 inclusief verzendkosten en dat kon ik niet weerstaan. Douglas Adams gaat dus waarschijnlijk mee naar Spitsbergen deze zomer.

    BeantwoordenVerwijderen
  8. Dat lijkt me heel toepasselijk. Veel leesplezier alvast! :)

    BeantwoordenVerwijderen
  9. Recommendations...
    see if some of the novels mentioned in these 2 lists strike your fancy:

    http://nymag.com/arts/books/features/66294/index2.html


    http://iansales.com/2010/05/15/the-ten-best-science-fiction-books-ever/

    I would add to these at least Russell Hoban's Riddley Walker (Peter Carey recommends it very highly here: http://nymag.com/arts/books/features/66294/index1.html)

    Both SF and Fantasy contain multitudes (of styles, themes, approaches). Before saying that fantasy is not your thing you should try John Crowley's Little, Big, Alan Garner's The Owl Service, M John Harrison's The Course of the Heart, Kelly Link's Magic for Beginners, etc.

    BeantwoordenVerwijderen
  10. Hi Marco, thanks for dropping by and for all the recommendations.
    I read Amaryllis Night and Day by Russell Hoban some years ago and quite liked it. Besides, a recommendation from Peter Carey is not something to be ignored lightly! His Oscar and Lucinda is one of my favourite novels of all time. So Ridley Walker is going on the wish list.
    I did recently try John Crowley's Little, Big, as it happens. I was not really taken with it, so I gave up on it fairly soon, but I promise I will give it another try. It is still sitting on my tbr-shelves.

    BeantwoordenVerwijderen
  11. Many of the authors mentioned (M John Harrison, Hoban, Crowley, Delany, Wolfe... ) tend to be frustrating reads - you either synch with their vision or they leave you cold.

    BeantwoordenVerwijderen