Een ode aan de boekwinkel

Lewis Buzbee,
The Yellow-Lighted Bookshop: A Memoir, a History (VS 2006)
Memoires, geschiedenis, 225 pp.
Niet in het Nederlands vertaald



Kennelijk voel ik me een tikje schuldig over de aanschaf van mijn eReader en al die elektronische boeken, want ik had ineens de behoefte om deze lofzang op de boekwinkel en het fysieke boek uit de kast te halen. De schrijver ervan, Lewis Buzbee, heeft jaren in boekwinkels in Californië gewerkt en was ook lange tijd sales rep voor een uitgever daar. Een sales rep schijnt iets anders en verheveners te zijn dan een salesman, waar Buzbee een beetje op neer kijkt, maar het verschil is me niet helemaal duidelijk geworden. Wat wel duidelijk is, is dat de schrijver dol op boeken is, en die liefde deelt hij in dit fraai uitgegeven boekwerkje.

Zoals de ondertitel al doet vermoeden bestaat The Yellow-Lighted Bookshop zowel uit geschiedenis als uit persoonlijke mémoires: we worden deelgenoot van Buzbee's eigen ervaringen in de boekverkoperswereld én krijgen daar tussendoor de geschiedenis van het boekverkopen voorgeschoteld: van E-gyptenaren tot E-boeken, zeg maar. Het is een aangenaam boekje, maar veel meer ook niet wat mij betreft.

Buzbee is niet opvallend erudiet. Zijn Middeleeuwen zijn donker en zijn Verlichting is rationeel en nog wat van die open deuren. Hij heeft zijn kennis over de geschiedenis kennelijk (zeker weet ik het niet, want er is geen bibliografie) bij elkaar gescharreld uit oude encyclopedieën en woordenboeken, want over de etymologie van het woord Engelse woord book (en dus ook het Duitse woord Buch en het Nederlandse boek) schrijft hij dat dit van het woord voor beuk komt, vanwege de gewoonte in de middeleeuwen om manuscripten in te binden met houten planken als omslagen. Mijn etymologisch woordenboek (Van Dale 1997) zegt daarover echter dat dat een verouderd idee is en dat men nu denkt dat het woord verwant is aan het Oudindische bhagah, wat verband houdt met termen voor lotsbestemming en runeteken. Ook verkondigt Buzbee nog vrolijk de allang achterhaalde opvatting dat de roemruchte bibliotheek in het antieke Alexandrië verwoest zou zijn door invallende Islamitsche troepen in de zevende eeuw.

En wat te denken van deze vreemde bewering:

I was surprised to discover, during my first trip ot Europe in 1986, that English and European bookstores were still arranged by publisher rather than by section; to find a book, you had to figure out the publisher first, then find that publisher's set of shelves. In the twenty years since then, however, most English and European bookstores have adopted the American system of shelving. (p. 125)

Pardon? Ik kwam van 1976 tot en met 1986 vrijwel elk jaar overal in Engeland, waar ik dan intensief de boekwinkels uitkamde, maar ik ben een dergelijk maf systeem daar nog nooit tegen gekomen en in Nederland ook niet. Misschien heeft Buzbee het over Duitsland of Frankrijk, maar dan is het wel erg slordig om heel Europa op één hoop te gooien.

En dit is ook al onzin: "The German word for bookstore is buchhandlung (sic, zonder hoofdletter derhalve), a place where books are handled" (p. 136). Nee, meneer Buzbee, het is een plek waar boeken worden verhandeld. Dat is echt iets anders.

De pedant in mij heeft dus regelmatig zitten knarsentanden tijdens het lezen, ondanks het feit dat dit verder een charmant werkje is. Het overgrote deel van het Amerikaanse publiek zal ongetwijfeld geen flauw idee hebben van de onzin die Buzbee zo nu en dan neerpent en iemand die niet net zo verbeten feitjes controleert als ik evenmin. En zijn oprechte liefde voor het boek maakt veel goed. Mijn persoonlijke eindoordeel daarom: een aardig en aangenaam boekje voor een regenachtige zondagmiddag, maar dat is het dan ook wel. Wat dat betreft verwacht ik toch veel meer van A History of Reading van Alberto Manguel, dat ook al een tijdje in de kast staat.