maandag 13 juni 2011

Metselaar in de sneeuw

John Fante,
Wait Until Spring, Bandini (VS 1938)
Roman, 190 pp.


Italiaanse immigrant Svevo Bandini heeft het zwaar. Het is niet alleen de crisistijd (dit boek stamt uit de jaren dertig van de vorige eeuw), maar hij is ook nog eens zo onverstandig geweest om in Colorado neer te strijken, waar 's winters door de kou en de sneeuw nauwelijks werk is voor metselaars. En dan kondigt tot overmaat zijn kenau van een schoonmoeder aan dat ze op bezoek komt. Svevo gaat er tijdelijk even vandoor, zijn vrouw Maria achterlatend met de schulden en de drie zoontjes, waarvan de oudste (Arturo's) zich schaamt voor zijn Italiaanse familie en niets liever wenst dan zo Amerikaans mogelijk te zijn. Behalve als het op Rosa aankomt natuurlijk. Zij is weliswaar Italiaans, maar ook het mooiste meisje van de klas en neemt een belangrijke plaats in in Arturo's romantische  toekomstdromen.

Dit boek is een geslaagde mix van crisisellende met aardse immigrantenhumor. Neen nou deze beschrijving van de vreselijke schoonmoeder:
Donna Toscana was now a huge woman, always dressed in black since the death of her husband. Beneath the outer black silk were petticoats, four of them, all brightly colored. Her bloated ankles looked like goiters. Het tiny shoes seemed ready to burst beneath the pressure of her two hundred and fifty pounds. Not two but a dozen breasts seemed crushed into her bosom. She was constructed like a pyramid, without hips. [...] Her nose was thin and exquisite, but her eyes were like trampled grapes. Whenever she spoke her false teeth chattered obviously a language of their own. (p. 62)
John Fante zwelgt duidelijk met plezier in zwaar aangezette beschrijvingen die de ellende relativeren en de armoede draaglijk maken. Zijn hoofdpersoon Svevo is een vakman met grote trots op zijn werk, maar ook iemand die al te gemakkelijk wegvlucht voor de problemen in drank en vrouwen. Maria, zijn slovende religieuze wederhelft, is eindeloos goed en geduldig met hem, maar eigenlijk was hij waarschijnlijk beter af geweest met een vrouw die hem regelmatig een schop onder zijn kont gaf.

Zoon Arturo, veertien jaar oud, is mateloos gefascineerd door meisjes, maar heeft weinig succes en er zijn veel dingen waar hij als leerling van een nonnenschool komisch genoeg nog niks van snapt:
Adultery. They didn't talk about it in the fourth grade catechism class. Sister Mary Anna skipped it and spent most of the time talking about Honour thy Father and Mother and Thou Shalt not Steal. And so it was, for vague reasons he could never understand, that to him adultery always had something to do with bank robbery. (p. 82)
Desalniettemin zie je al aankomen dat Arturo waarschijnlijk zijn (beurtelings door hem geminachte en bewonderde) vader achterna gaat en niet direct een modelechtgenoot zal zijn.

Fante presenteert zijn hoofdpersonen vooral zoals ze zijn, zonder echt te oordelen. Svevo is een hardwerkende charmeur met groot gevoel voor drama, die voor zijn problemen wegloopt en zijn vrouw daarmee laat zitten. Maria is net iets teveel met godsdienst bezig. De oudste en jongste zoon zijn lastig. De middelste zoon is net iets te braaf. Maar de schrijver houdt van hen allemaal. Hoewel zelf geboren in de VS (uit Italiaanse ouders) weet hij haarfijn de gevoeligheden van de snel gekwetste Italiaanse immigranten uit te beelden, niet alleen met humor maar ook met compassie.

En als het maar eenmaal lente wordt, komt alles weer goed met de Bandini's - hoop je.

6 opmerkingen:

  1. Dat is nou zo'n boek waarvan de titel overbekend is maar waarvan je blij bent dat iemand er eens een recensie over schrijft ;-) Prima boek lijkt me. Bekendheid van de titel zal ook wel door de verfilming komen van de Belg Dominique Deruddere.

    BeantwoordenVerwijderen
  2. Ik had geen flauw idee dat het boek verfilmd was. Het staat al sinds januari 1987 te vergelen bij mij in de kast en ik ben blij dat ik het eindelijk eens gelezen heb. Het heeft toch wel een zekere klassieke status.

    BeantwoordenVerwijderen
  3. Volgens mij is deze titel júíst bekend geworden door de film. Tik maar 's in bij Google.
    Je beoordeling met 3,5 ster kan ik alleen niet helemaal plaatsen, wat maakt dat het geen 4 of meer is geworden? Ik lees er toch uit dat je het met veel plezier gelezen hebt...

    BeantwoordenVerwijderen
  4. Goede vraag, Joke. Ik heb nog enigszins getwijfeld, maar heb er uiteindelijk toch 3,5 van gemaakt, omdat ik me tijdens het schrijven van de bespreking realiseerde dat er uiteindelijk toch maar relatief weinig van het boek was blijven hangen en dat ik er na afloop nauwelijks over door had lopen denken. Heel subjectief dus.

    BeantwoordenVerwijderen
  5. Ik denk dat de scriptwriter flink gesleuteld heeft aan het boek. Bij mij komt nog steeds het beeld naar voren van een jongetje dat met bezorgdheid de ontwikkelingen in het gezin gadeslaat. Een Italiaans immigrantengezin waarvan de vader moeite heeft om zijn gezin te onderhouden en zich meer en meer laat inpalmen door een rijke weduwe (Faye Dunaway). Joe Mantegna maakte wel indruk op me met zijn spel, maar ik vond hem meer de indruk maken van een geslagen hond die dankbaar is voor beentjes en wat brood dan een charmeur. :)

    BeantwoordenVerwijderen
  6. Loes, dat is nou precies de reden waarom ik over het algemeen liever geen verfilmingen kijk van boeken die ik heb gelezen. Ik heb mijn eigen interpretatie, met in mijn hoofd mijn eigen beelden, en voor een film moet er toch altijd het nodige worden aangepast om het grote publiek te behagen en het verhaal in maximaal 2 uur te persen. Faye Dunaway als de impalmende rijke weduwe (ja, die speelt ook in het boek een belangrijke rol) lijkt me trouwens uitstekend gecast, dat weer wel.

    BeantwoordenVerwijderen