Heimwee en vriendschap

Philippe Claudel,
Het kleine meisje van meneer Linh (Frankrijk 2005)
Roman, 143 pp.
Vertaald uit het Frans door Manik Sarkar


"Een oude man staat op het achterdek van een boot. In zijn armen houdt hij een lichte koffer en een pasgeborene, nog lichter dan de koffer. De oude man heet meneer Linh. Hij is de enige die weet dat hij zo heet, want iedereen die het wist is om hem heen gestorven." Zo begint dit prachtige, ontroerende boek. Meneer Linh is zijn door oorlog verscheurde vaderland in Zuidoost-Azië ontvlucht samen met zijn pasgeboren kleindochtertje, de enige die hij heeft kunnen redden. Ontredderd, niet in staat de taal te spreken, komt hij terecht in een tijdelijk vluchtelingenopvang in een Europees land, samen met enkele landgenoten die hem zoveel mogelijk links laten liggen omdat ze hem een rare oude man vinden die niet wil dat anderen zijn kleindochter ook maar met een vinger aanraken.

Maar dan krijgt meneer Linh een vriend. Op een dag, op een bankje tegenover het park komt de net zo eenzame weduwnaar meneer Bark naast hem zitten en begint zijn hart uit te storten. Meneer Linh verstaat geen woord, maar luistert geduldig, ook als de dikke man opbiecht dat hij als jongeman in het vaderland van meneer Linh heeft gevochten en daar de beest heeft uitgehangen. Het bankje wordt hun ontmoetingsplaats en beiden voelen zich vanaf nu verbonden en veel minder eenzaam. Totdat meneer Linh onverwacht overgeplaatst wordt naar een instituut. Is het een bejaardenhuis, een ander soort zorginstelling? Meneer Linh weet het niet, mag in ieder geval zijn kleine meisje meenemen, maar mist zijn vriend meneer Bark verschrikkelijk. En dan komt de onthutsende finale....

Het kleine meisje van meneer Linh is een met veel tederheid geschreven verhaal over verlies en heimwee en vriendschap. Mooi zijn de gedachten van meneer Linh waarin hij het tempo van zijn vaderland vergelijkt met dat van Europa, waar hij voor het eerst in een auto door de grote stad rijdt.

Meneer Linh herinnert zich het ritme van de buffelkarren, het langzame, soepele geschommel waar je soms bij in slaap viel en wegdroomde, en het landschap dat zo heerlijk traag veranderde, zo traag dat je de wereld écht kon zien, de velden, de bossen, de rivieren, en kon praten met de mensen die je tegenkwam, hun stem kon horen, nieuwtjes uit kon wisselen. Een auto is als een koffer die van een brug wordt gegooid. Je stikt erin. Je hoort niets anders dan een dof, angstaanjagend gebulder. Buiten kolkt het landschap voorbij. Je kunt het niet vastgrijpen. Alsof je te pletter valt.

Mooi is ook de interactie tussen de twee eenzame oude mannen, die elkaars taal niet verstaan, maar elkaar toch op de een of andere manier begrijpen en goed voor elkaar zijn. Bijzonder is het einde, waar alles ineens op zijn plaats valt door een verschuiving in perspectief en de lezer het hele boek moet herzien. Een waar pareltje, deze korte roman van Philippe Claudel. Ik had nog nooit iets van hem gelezen, maar heb inmiddels ook Grijze zielen op de stapel liggen. Weet iemand of dat net zo prachtig is?

PS Aarzel om niet om je eigen commentaar toe te voegen. Ik stel het zeer op prijs als mensen de moeite nemen om reacties of aanvullingen te plaatsen!