Een Italiaans landgoed en een schilderij

Olaf Olafsson,
Restoration (IJsland 2012)
Roman, 240 pp.
Nederlandse titel: De weg naar San Martino


Olaf Olafsson is een bijzonder man. Hij is IJslander, afgestudeerd in de natuurkunde, woont in New York waar hij een topfunctie in het bedrijfsleven bekleedt (executive vice president bij Time Warner), en vindt daarnaast niet alleen de tijd om succesvolle literaire romans te schrijven, maar beheerst het Engels ook nog eens zo goed dat hij zijn eigen boeken naar die taal overzet. Ik las met bewondering twee van zijn eerdere boeken (De thuisreis uit 1999 en De nacht in uit 2001), waarin beide keren geleidelijk leven en karakter van een niet altijd even vlekkeloze hoofdpersoon op sensitieve en complexe wijze worden blootgelegd. Vooral De thuisreis maakte diepe indruk op mij, maar ook De nacht in, over een IJslander die huis en haard achterlaat en butler wordt van William Randolph Hearst was erg de moeite waard. Vergeleken daarmee vond ik Restoration helaas wat minder geslaagd, hoewel het nog steeds een redelijk goed boek is en dankzij de grotere aandacht voor de plot mogelijk een breder publiek aan zal spreken.

Veel IJslands is er niet aan deze roman. Eén van de hoofdpersonen komt er vandaan, maar die afkomst speelt nauwelijks een rol van betekenis - ze had net zo goed uit Surhuisterveen kunnen komen, om maar wat te noemen. Het boek zelf speelt zich volledig af in Italië, voornamelijk in een afgelegen vallei in Toscane, waar de verwende Engelse rijkeluisdochter Alice zich met haar Italiaanse adellijke echtgenoot gevestigd heeft op een vervallen landgoed dat ze gezamenlijk met veel energie nieuw leven inblazen. Totdat de Tweede Wereldoorlog uitbreekt. Het huwelijk van Alice is dan al aan het desintegreren en als haar man op een dag verdwijnt, is niemand daar heel erg verbaasd over. Alice vangt weeskindertjes uit de stad op en verbergt partizanen op haar landgoed, waar tegen het einde van de oorlog onverwacht de IJslandse Kristin opduikt. Waarom ze speciaal naar het landgoed van Alice is gekomen, blijft lang onduidelijk, maar mogelijk heeft de Engelse restaurateur Robert Marshall er iets mee te maken, want hij kent zowel Alice als Kirstin.

Dit boek bestaat slechts in beperkte mate uit een blootleggen van een personage, maar eerder uit een onthullen van wat er gebeurd is in de levens van Alice en Kristin. Waar De thuisreis en De nacht in vrijwel geheel karaktergedreven romans zijn, is dit wat meer een plotgedreven roman, waarin een geheim rond een oud schilderij wordt opgelost, en waarin de handeling doorspekt is  met spannende oorlogsgebeurtenissen als de gevechten langzaam dichterbij komen.

Wat het boek wel gemeen heeft met de beide eerdere, is de niet-lineaire, niet-chronologische verteltrant, waarbij het verhaal in dit geval ook nog eens uit verschillende gezichtspunten wordt verteld. In de eerdere boeken werkte die niet-lineaire verteltechniek erg goed, niet alleen omdat de manier waarop het personage in Olafssons romans onthuld wordt aardig overeenkomt met de wijze waarop we in het echte leven mensen leren kennen (bij willekeurige stukjes en beetjes), maar vooral omdat we per boek maar één personage leren kennen. Het huidige boek ontbreekt het aan die concentratie op één persoon. Het heeft niet één focus, maar twee, en die verdeling van de aandacht doet het boek geen goed. Noch Alice, noch Kristin slaagde er in om mij al te hevig om haar lot te doen bekommeren.

Wat mogelijk ook een rol speelt, is dat Alice en haar leven zijn gebaseerd op dat van een bestaande vrouw, Iris Origo, en haar dagboeken. Ik heb het idee dat Olafsson zo dicht bij zijn origineel is gebleven dat het fictieve personage nooit echt los van de pagina's komt en het haar niet goed lukt een eigen leven als schepping van de schrijver te leiden. Het verhaal van Kirstin heeft daarentegen hele aardige thrillerelementen, die echter in dit boek onvoldoende tot hun recht komen. Aldus mijn bescheiden mening. Feit blijft dat Olafsson een goede schrijver is, maar feit blijft ook dat ik mensen die kennis met het werk van deze bijzondere auteur willen maken veel eerder het uitstekende De thuisreis of De nacht in aan zou willen raden dan Restoration. Maar dat zal inmiddels geen verrassing meer zijn.

PS Aarzel om niet om je eigen commentaar toe te voegen. Ik stel het zeer op prijs als mensen de moeite nemen om reacties of aanvullingen te plaatsen!