Aanstekelijke levenslust

Lucy Maud Montgomery,
Anne of Green Gables (Canada 1908)
Roman, 394 pp.
Hier gratis te downloaden
Nederlandse titel: Anne van het Groene Huis


Meer dan honderd jaar geleden kon je in Canada een weeskind bestellen om te helpen op de boerderij of in het huishouden. Serieus, ik verzin dit niet. Eén keer kwam de bestelling echter niet helemaal goed door en kreeg de familie in kwestie in plaats van een jongetje, dat zich nuttig kon maken bij het ploegen en het hooien, een klein meisje. Op deze waargebeurde vergissing baseerde Lucy Maud Montgomery een immer populaire en aanvallige klassieker, die nu als jeugdboek verkocht wordt, maar die destijds helemaal niet als zodanig was bedoeld en gelukkig nog steeds door mensen van alle leeftijden wordt gelezen.

Dit is het verhaal dat Montgomery eromheen borduurde: broer en zus Matthew en Marilla Cuthbert worden er niet bepaald jonger op en vragen bij het weeshuis een jongetje aan om Matthew te helpen bij het landwerk dat hem steeds zwaarder valt. In de communicatie gaat er echter iets mis en zo komt het dat ze onverwacht worden opgezadeld met Anne Shirley: weesmeisje van 11 jaar, vuurrood haar, sproeten, amper in staat om tien seconden haar mond te houden, van pleeggezin naar pleeggezin naar weeshuis geschoven en als een jong hondje zo opgetogen dat ze eindelijk een echt thuis heeft. Hoe haar te vertellen dat sprake is van een misverstand en dat ze weer terug moet naar het weeshuis? De zwijgzame doch doodgoeie Matthew kan dat niet over zijn hart verkrijgen en neemt al gauw een besluit: gewoon houden dit leuke kind. Marilla (streng uiterlijk, klein hartje) voelt zich echter verplicht om dwars te liggen. Gelukkig gaat het kleine hartje van Marilla op het laatste moment overstag en komt Anne eindelijk op een vaste stek terecht.

Het duurde eventjes voordat Anne in mijn hoofd op de juiste toon sprak. In het begin hoorde ik tot mijn ergernis zo'n typisch Amerikaans "cute" stemmetje, je weet wel, overdreven hoog en wijsneuzerig. Maar al vrij snel realiseerde ik me dat Anne helemaal niet wijsneuzerig is maar gewoon enthousiast en leergierig, en toen ik daarna het stemmetje in mijn hoofd verving door dat van een ademloos ratelend en wat onzeker meisje viel ik meteen voor haar.

Wat er gebeurt in het boek is allemaal niet zo heel bijzonder: Anne gaat naar school, krijgt voor het eerst van haar leven een boezemvriendin, maakt een vijand en doet eindexamen. Het zijn de persoonlijkheid van Anne en de warmte waarmee het verhaal geschreven is, die dit boek zo plezierig maken. Anne heeft tot nu toe geen al te geweldig leven gehad, maar is onverminderd optimistisch gebleven en de dingen die in haar leven ontbreken fantaseert ze gewoon bij elkaar: als ze geen modieuze jurk met pofmouwen kan hebben zoals de andere meisjes, maakt haar fantasie er wel een. Mogelijk dat Anne vandaag de dag geclassificeerd zou worden als ADHD-ertje en aan de Ritalin gezet zou worden, want ze heeft de neiging om weg te dromen en is een ontzettend drukke kletskous, maar in de wereld van honderd jaar terug wordt ze gewoon terechtgewezen en gestraft, als ze weer eens iets stoms doet omdat ze haar aandacht er niet bij heeft of te impulsief is.

Ook al is dit een uitgesproken ouderwets verhaal, uit een vervlogen ouderwetse wereld, met normen en waarden die lang niet meer allemaal de onze zijn, toch is de levenslust van Anne zo aanstekelijk dat die nog steeds van de pagina's spat en vanzelf op de lezer overslaat. Ze is intens en oprecht in alles wat ze doet en wint niet alleen de eeuwige affectie van de oude Matthew, maar ook van zijn zuster Marilla - al zal die laatste dat nooit toegeven, want dat zou niet goed zijn voor het kind. Opvallend genoeg is er één modern tintje aan het verhaal en dat is dat zowel Marilla als Anne het belangrijk vinden dat vrouwen een opleiding volgen zodat ze hun eigen brood kunnen verdienen. Dit is des te opvallender omdat Anne en Marilla op het afgelegen platteland van Prince Edward Island wonen (net als de auteur) en niet in de grote stad.

Aan het eind van het boek is Anne van een spichtig kind met vlechtjes een jongedame geworden die een hoop heeft geleerd en klaar is om op eigen benen de volwassen wereld te betreden. In feite is dit dus in zekere zin ook een coming of age novel, alleen dan niet eentje met literaire ambitie maar eentje met de net zo tijdloze kwaliteit van charme.

PS Aarzel om niet om je eigen commentaar toe te voegen. Ik stel het zeer op prijs als mensen de moeite nemen om reacties of aanvullingen te plaatsen!