Algemeen
 |
J.R. en W.H. McNeill, The Human Web (VS 2003) Over grote verbanden en invloeden. De McNeills laten zien dat de menselijke beschaving zich ontwikkelde van heel veel kleine netwerkjes tot één enorm wereldomspannend netwerk. Het idee achter netwerken als sturend principe , is dat uitwisseling van ideeën essentieel is voor vooruitgang. Zonder die uitwisseling treedt stagnatie en zelfs terugval op. Geeft een hele nieuwe kijk op de geschiedenis. Klik hier voor de volledige bespreking. |
Steentijd
 |
Louis Beyens, De graangodin (België 2004) Een uitstekende inleiding voor iedereen die geïnteresseerd is in de prehistorie en het ontstaan van de landbouw zo'n 10.000 jaar terug. Beyens heeft een losse, levendige schrijfstijl, die het lezen van dit boek een groot plezier maakt. Daarnaast is De graangodin zeer informatief en belicht het een groot scala aan aspecten die met het onderwerp te maken hebben, zonder de lezer te overvoeren met feitjes. Klik hier voor de volledige bespreking. |
Klassieke oudheid
 |
Peter Brown, The World of Late Antiquity (VS 1971) Dit is het soort geschiedenisboek waar ik het meest van houd: geen opeenstapeling van oorlogen en koningen, maar het traceren van veranderingen in cultuur, in denken, in sociale verbanden. Deze voorkeur is mede de reden waarom ik de hier beschreven periode (de overgang van klassieke oudheid naar middeleeuwen, van 150 tot 750) zo fascinerend vind. Prachtige literaire stijl en een echte klassieker. Klik hier voor de volledige bespreking. |
Middeleeuwen
 |
Charles Freeman, The Closing of the Western Mind (GB 2002) Dit uitermate boeiende boek opent met twee citaten: één van Euripides uit de 5de eeuw voor Christus en één van kerkvader Augustinus, bijna 1000 jaar later. Euripides prijst de onderzoekende geest, Augustinus ziet de wens om uit te vinden hoe de wereld in elkaar ziet als zondig. Freeman laat zien wat er in de ontwikkeling van het denken in de tussenliggende eeuwen gebeurde. Klik hier voor de volledige bespreking. |
 |
Judith Herrin, Byzantium (GB 2007) Meestal is een boek als dit (over de geschiedenis van het Byzantijnse rijk) óf chronologisch van opzet óf thematisch. Dit boek is, aardig genoeg, beide. De chronologie speelt losjes mee op de achtergrond zodat de lezer zicht krijgt op de ontwikkelingen die het Oostromeinse rijk meemaakt, maar tegelijkertijd diept Herrin, steeds als ze wat verder in de tijd komt, per hoofdstuk een bepaald onderwerp uit. Klik hier voor de volledige bespreking. |
 |
Tom Holland, Millennium (GB 2008) Wat Tom Holland in dit boek doet, is de wereld van rond het jaar 1000 schilderen. Zijn schilderij is grotendeels traditioneel: het gaat over prinsen en pausen, keizers en kastelen. De sociaal-economische geschiedenis komt niet aan bod, en de culturele ook niet. Maar ondanks deze beperking is het canvas enorm en dankzij Hollands energieke schrijfstijl en vlotte verteltrant barst het van het leven. Klik hier voor de volledige bespreking. |
 |
Georges Duby, The Age of the Cathedrals: Art and Society, 980-1420 (Fr 1967) Wat een interessante en dynamische periode. De handel kwam eindelijk weer goed op gang, waardoor de steden gingen bloeien, waardoor er geld kwam voor de grote kathedralen, waardoor deze scholen kregen die uitgroeiden tot universiteiten en waardoor het intellectuele leven, dat zich vele eeuwen lang alleen in de kloostergemeenschappen had afgespeeld, heel voorzichtig verschoof naar de leken. Klik hier voor de volledige bespreking. |
 |
Ian Mortimer, The Time Traveler's Guide to Medieval England (GB 2008) In dit boek geen opsomming van gebeurtenissen of ingewikkelde statistieken en grafieken, maar een levendige en bonte gids voor de toerist die in de veertiende eeuw in Engeland terecht komt en wil weten wat hij het beste kan eten, wat hij moet dragen om niet op te vallen, hoe een typisch veertiende-eeuws dorp er uit ziet en wat voor vermaak er voor handen is. Onderhoudend én informatief. Klik hier voor de volledige bespreking. |
 |
Helen Castor, Blood and Roses (GB 2006) Castor heeft een geweldig geschiedenisboek afgeleverd. Het wel en wee van de Pastons, een sinds kort welvarend familie uit de vijftiende eeuw, die elkaar voortdurend brieven schreven, wordt spannend en levendig en met oog voor menselijk detail neergezet. Daarnaast slaagt ze erin om een helder beeld te geven van een buitengewoon verwarrende tijd, die van de Rozenoorlogen. Klik hier voor de volledige bespreking. |
 |
Johan Huizinga, Hersttij der Middeleeuwen (Nederland 1919) Vernieuwend aan Huizinga's aanpak was (in 1919) dat hij niet de geijkte koningen en veldslagen als leidraad voor een beschrijving van de late middeleeuwen heeft genomen, maar via een bestudering van de literatuur en de beeldende kunst de denkwereld van de late middeleeuwer tot leven brengt. Een bevlogen, in felle kleuren geschilderde visie, geschreven in bedwelmend mooi proza. Klik hier voor de volledige bespreking. |
Renaissance
 |
Russell Shorto, The Island at the Center of the World (VS 2004) Een portret van de tijd dat New York nog een Hollandse kolonie was. Shorto's journalistieke, levendige pen zorgt ervoor dat dit boek bijna leest als een roman. Hij zet de dramatis personae zo neer dat ze allemaal een paar onderscheidende trekjes hebben, waardoor je ze onthoudt en niet allemaal door elkaar haalt. Nog belangrijker is dat Shorto context aanbrengt en inzicht in het tijdperk brengt. Klik hier voor de volledige bespreking. |
Negentiende eeuw
 |
Kate Summerscale, The Suspicions of Mr Whicher (GB 2008) Wat dit boek zo'n plezier maakte om te lezen, is dat het veel meer is dan een real life crime uit 1860. Ten eerste geeft het een uitstekend tijdsbeeld, onder meer van het leven van een redelijk welgesteld middle class gezin op het platteland, met al hun bediendes. Ten tweede schetst ze de invloed van moordzaken als die uit dit boek op de literatuur uit die tijd. Warm aanbevolen, als je meer wilt dan alleen een puzzel. Klik hier voor de volledige bespreking. |
Laatste zes eeuwen
 |
Lucy Worsley, If Walls Could Talk (GB 2011) Dit leuke boek vertelt over het (Britse) huiselijk leven in de laatste zes eeuwen. Het geeft je een idee hoe het gevoeld moet hebben om bediende te zijn in een Victoriaanse keuken of om in de middeleeuwen in bad te gaan. Je leest hoe er voor het eerst slaapkamers kwamen, waarom de Britten aanvankelijk niks van de vork moesten hebben, en veel meer dingen die je nooit kreeg te horen bij geschiedenisles. Klik hier voor de volledige bespreking. |
