Lord Dufferin achterna

Tim Moore,
Frost on my Moustache (GB 1999)
Reisverhaal, 280 pp.
Nederlandse titel: IJspegels aan mijn snor


Vijf of zes jaar geleden kreeg ik dit boek in Nederlandse vertaling cadeau, maar omdat ik Engelse boeken alleen in het origineel lees, heb ik het zonder er verder een blik op te werpen weggegeven aan iemand die minder kieskeurig is. En wat blijkt onlangs? Dit reisverslag is rechtstreeks gebaseerd op Letters from High Latitudes van Lord Dufferin, het boek dat mij inspireerde om naar Spitsbergen af te reizen! Frost on my Moustache dus alsnog in het Engels aangeschaft en in de koffer gepropt, mee naar Spitsbergen.

Eerst even een uitleg voor wie Letters from High Latitudes niet heeft gelezen (iedereen vermoed ik): de zwierige Lord Dufferin, die later heel degelijk Gouverneur-Generaal van Canada en Onderkoning van India zou worden, was een avontuurlijke geest die in het midden van de negentiende eeuw in een klein zeilbootje niet alleen naar IJsland voer, maar zelfs dwars door de ijsschotsen naar de afgelegen en onbewoonde eilanden Jan Mayen Eiland en Spitsbergen zeilde. En passant nam hij ook nog een stuk Noorse kust mee, maar dat was meer voor de gezelligheid. Ik las het boek eigenlijk alleen om het IJslandse gedeelte (ik ben al sinds de middelbare school gefascineerd door dat land) en was verrast dat er ook nog een hele episode over Spitsbergen aan vast zat. En dát deed het hem: ik raakte meteen geïntrigeerd door Spitsbergen en dat werd dus mijn volgende reisbestemming.

Tim Moore krijgt het boek eveneens via een IJslandse connectie in handen, via zijn IJslandse vrouw. Hij leest het en raakt geobsedeerd: hij zal en moet Dufferin achterna. Alleen dan niet in een zeilbootje. Het eerste traject, van Schotland naar IJsland wordt per vrachtschip afgelegd, waar onze Tim permanent, hevig en op komische wijze zeeziek is. In IJsland gaat het afzien vrolijk door, want Tim trekt met zijn zwager op de fiets en ongetraind en nauwelijks voorbereid het binnenland in, overnachtend in primitieve hutten, waar amusante botsingen met andere trekkers (vooral supergoedvoorbereide Duitsers) voor de nodige humor zorgen. De zeereis naar Noorwegen en het tripje langs de Noorse kust per veerboot gaan voorspoediger, maar de reis naar Jan Mayen Eiland brengt weer een hoop sadomasochistische hilariteit. De enige manier om daar te komen is met het vliegtuigje dat daar één à twee keer per jaar naar toe vliegt en uiteindelijk niet in staat blijkt om te landen vanwege de harde wind.

Tot dan toe vond ik de verhalen nog redelijk vermakelijk, maar op het laatste traject, dat naar (mijn inmiddels geliefde) Spitsbergen voert, gaat het mis. Tim doet daar alleen het weinig interessant plaatsje Longyearbyen aan en ziet de kust slechts van een afstand vanaf een cruiseschip. Hij is inmiddels duidelijk moegereisd, ontzettend chagrijnig en ziet helemaal niks van de ongelooflijke schoonheid van Spitsbergen en doet het af als een monsterlijk oord. Foei, Tim!

Een groot deel van dit reisboek is best vermakelijk, alhoewel de humor er naar mijn smaak net wat te dik bovenop ligt en de stijlfiguur van de hyperbool (ofwel de overdrijving) na een tijdje een beetje gaat vervelen. Het aardigst zijn de parallellen die de schrijver trekt met de reis van Dufferin en de stukken over het leven van deze opvallende figuur. Tim kan zich met geen mogelijkheid met de avontuurlijke, heldhaftige en bevoorrechte edelman vereenzelvigen, maar ontdekt al gauw een onverwachte affiniteit met zijn bediende, de trouwe en immer zwartgallige Wilson (zie het portret hiernaast, van de hand van Dufferin zelve), waarmee het boek naast een zekere hommage aan Dufferin ook een sympathiek eerbetoon aan deze humble servant wordt.

Tim Moore blijkt nog een hele serie komische reisverhalen geschreven, maar wat mij betreft haalt dit werkje het niet bij de boeken van Bill Bryson in hetzelfde genre, die meer substantie en intelligentere humor hebben. Frost on my Moustache schijnt trouwens niet bepaald Moore's beste te zijn, dus wie weet ga ik nog eens een andere van zijn boeken proberen - als ik in een melige bui ben.