vrijdag 29 april 2011

Een roman in 15 wandelingen

Nat Segnit, 
Pubwalks in Underhill Country: 
A Novel in Fifteen Rambles (GB 2011)
Roman, 272 pp.
Niet vertaald


Dit is zo'n boek waar de professionele recensenten warm voor lopen (het is inmiddels genomineerd voor The Desmond Elliott Prize 2011 voor debuutromans), maar waar het grote publiek de lol wat minder van inziet. Ik snap beide kampen wel, hoewel ik uiteindelijk meer positief dan negatief ben over het boek, ten eerste omdat het idee erachter zo origineel bedacht is en ten tweede omdat ik het altijd bevredigend vind om onder de oppervlakte te lezen en daar een heel ander boek te ontdekken.

Dit boek is zogenaamd een wandelgids, zoiets als Er-op-uit, maar dan onderdeel van een serie die in eigen beheer is uitgegeven door ene Graham Underhill, gemeenteambtenaar in Ledbury en fanatiek wandelaar. Elke wandeling gaat vergezeld van een aantrekkelijk routekaartje met daarop de moeilijkheidsgraad uitgedrukt in schoenzooltjes en de kwaliteit van de pub aan het eind in glazen bier. Underhill is een pompeuze figuur die de lezer graag laat merken dat hij niet van de straat is en hij lardeert zijn routebeschrijvingen met pretentieuze passages als deze (over een gebied dat de componist Edward Elgar kennelijk dierbaar was):
spanning the saddle as the realm yearns before you for the skyline, you can almost hear Jacqueline du Pré mount the assault on the north face of that majestic cadenza, at least if you shut out the incessant roar of the M5, whose junction with the M50 sits in a regrettably amphitheatrical depression a little under four miles to the east.
Hier en daar is hij ook echt geestig (namelijk daar waar auteur Segnit volgens mij zijn eigen stem laat horen), zoals hier over een pseudohip jazzfestival:
The Big Chill is designed to appeal to the older, more family-oriented drug-taker, who rejects as false the choice between continuing to enjoy ‘nu jazz’ and ‘viscous trancecore’ on the one hand, and having three kids and a Vauxhall Zafira on the other.
Milieuambtenaar Underhill heeft twee zorgen in zijn leven: de vernietiging van het Britse landschap door snelwegen en oprukkende urbanisatie, en zijn veel jongere echtgenote Sunita. De lezer heeft veel sneller door dan Underhill dat hij en Sunita van geen meter bij elkaar passen en dat de vlinderachtige Sunita hem van alle kanten belazert.  Underhill is óf volledig blind voor het ware karakter van Sunita óf wil domweg niet zien wat er zich onder zijn neus afspeelt. Geleidelijk worden de routebeschrijvingen steeds meer verdrongen door de huwelijksperikelen van Underhill en van zijn omgeving, want allerlei buren en vrienden rommelen er ook behoorlijk op los en Graham is steeds de laatste die iets in de gaten heeft.

De plot van deze roman loopt niet direct in het oog, maar zit knap verscholen in de wandelbeschrijvingen. Het grappige is dat Graham, die zich als cultureel onderlegde academicus stiekem toch een beetje een superieur wezen waant, zich zo laat bedotten - met als gevolg dat de lezer zich weer prettig superieur kan wanen aan Graham. Het hele boek hangt wat dat betreft aan elkaar van de ironie. En dat vond ik ook een beetje de zwakte ervan: door de ironische afstand wordt het nergens mogelijk om mee te voelen met Graham of emotioneel betrokken te raken bij hem en de gebeurtenissen. Het is allemaal heel leuk en intelligent gedaan, maar meeslepend wordt het nergens.

Toch was dit een hele aardige leeservaring. Het boek is origineel, intelligent en vooral quirky. Een aanrader voor wie niet zo geïnteresseerd is in plot, in staat is teksten en personages niet al te letterlijk te nemen en vooral graag rustig de tijd ervoor uittrekt om verscholen grapjes te savoureren.

Geen opmerkingen:

Een reactie posten