Onderhoudende rechtbankverhalen

John Mortimer,
Rumpole of the Bailey (GB 1978)
Roman, 202 pp.
Niet in het Nederlands verkrijgbaar


‘Lawyers and tarts,’ aldus advocaat Horace Rumpole, ‘are the two oldest professions in the world. And we always aim to please.’ Rumpole is een strafpleiter die verslaafd is aan sigaartjes, niet zonder Bordeauxwijn kan, onvermoeibaar opkomt voor de criminele klasse en onder de plak zit bij echtgenote Hilda, consequent aangeduid als She Who Must Be Obeyed. Het is niet helemaal duidelijk of zijn vlammende verdediging van de fine fleur van de Londense onderklasse wordt ingegeven door idealisme dan wel door een wens om wijn en sigaren te kunnen blijven kopen alsmede zo weinig mogelijk in het gezelschap van She Who Must Be Obeyed te hoeven verkeren. Ik heb sterke vermoedens dat het laatste het geval is, maar helemaal zeker weet je het nooit met Rumpole. Wel zeker is dat hij uitsluitend leeft voor zijn werk. Rumpole is in de eerste plaats advocaat en daarna pas Rumpole.

Rumpoles hoogste prioriteit is om elke zaak te winnen, vooral nooit schuldig te pleiten, en als hij daarvoor onorthodoxe methodes moet gebruiken, dan moet dat maar. ‘I lied because I don’t like people being condemned,’ I explained. ‘It goes against my natural instincts.’ Hij maakt al vertellend niet alleen domme rechters, klunzige rechercheurs en overambiteuze collega's belachelijk (zoals hier op een rechtbankfeestje: "Around us prominent members of the legal profession pushed their bulky wives about the parquet like a number of fresh-faced gardeners executing elaborate manoeuvres with wheelbarrows."), maar ook zichzelf. 

Er is een hele serie van Rumpoleboeken (ik las dit boek als eerste deel van een omnibus), maar het zijn niet zozeer romans als wel vermakelijke korte verhalen rondom steeds weer een ander zaak, gelardeerd met kantoorverwikkelingen, verteld door Rumpole die, terugblikkend op een lange carrière, zijn persoonlijke mémoires schrijft. Mortimer was zelf ook advocaat en trad onder meer op voor de verdediging in een aantal zaken met hoge nieuwswaarde. Zo verdedigde hij met succes Virgin Records in een strafzaak vanwege het gebruik van het woord "bollocks" in de door hun uitgebrachte LP "Never Mind the Bollocks", de onsterfelijke punkhit van de Sex Pistols. We kunnen het ons nu niet meer voorstellen, maar in 1977 kon je voor zoiets nog strafrechtelijk vervolgd worden in Engeland. Rumpole of the Bailey stamt ook uit die tijd en ik moet zeggen dat het hier en daar wel een beetje gedateerd aandoet. De klassentegenstellingen zijn veel groter dan nu en de houding ten opzichte van vrouwen is inmiddels hopeloos ouderwets - wat aangeeft dat er de afgelopen decennia toch ook wel het een en ander ten goede is veranderd!

De Rumpoleverhalen zijn niet persé juristenvoer. Ik ben weliswaar ook jurist, maar wel van een heel andere soort. Rumpole doet immers niets anders dan strafrecht, terwijl ik alleen verstand van privaatrecht heb;  Rumpole beweegt zich bovendien in een rechtsstelsel dat zo afwijkt van het onze dat ik er amper iets in herken. De verhalen zijn daarom onderhoudende en niet al te zware kost voor iedereen die goed met Britse ironie overweg kan, en zullen daarom ook de niet-juridische lezers meerdere plezante uurtjes bezorgen.

PS Aarzel om niet om je eigen commentaar toe te voegen. Ik stel het zeer op prijs als mensen de moeite nemen om reacties of aanvullingen te plaatsen!