Nergens een normaal gezin te bekennen

Lissa Evans,
Spencer's List (GB 2002)
Roman, 336 pp.
Niet in het Nederlands vertaald

Hoe zou je het vinden om als erfgenaam van je ex-geliefde een terrarium met een kameleon, een schildpad, een knoeperd van een spin en een kolonie slakken te ontvangen ('wees lief voor ze')? En een lijst met af te werken toeristische attracties in Londen? Spencer, arts-assistent en goeierd, ontfermt zich met matig succes over het terrarium van zijn grote liefde Mark en gaat methodisch de voorgeschreven attracties afwerken. Zijn goede vriendin Fern houdt er een iets minder onorthodox huishouden op na: ze heeft samen met haar broer een huis gekocht, omdat ze zich anders geen koophuis in Londen kan veroorloven, maar krijgt zo haar twijfels, als (a) blijkt dat het opknappertje op diverse plekken eigenlijk op instorten staat en (b) broerlief tot ieders verbazing een vriendin krijgt, die met haar neurotische aanwezigheid de stoere Fern ernstig op de zenuwen werkt. Vergeleken daarbij is het gezin van buurvrouw Iris eigenlijk heel normaal: een éénoudergezin van een moeder met een jongenstweeling die ze 17 jaar geleden heeft opgedaan in de VS, na een kort avontuurtje met een medestudent die van niks weet. Maar zij heeft ook haar problemen. Haar bejaarde vader is eenzaam na de dood van haar moeder en Iris ervaart de telefoontjes met de beste man steeds meer als een drukkende plicht. Ze schiet echter pas serieus in de stress als het erop lijkt dat hij een vriendin heeft - en wat nog erger is, seks!

Lissa Evans is producer van diverse succesvolle Britse sitcoms en dat merk je - maar dat bedoel ik op een positieve manier. Er is niks onbenulligs of kluchtigs aan dit boek, het is in veel opzichten een serieus verhaal over mensen die op minder voor de hand liggende wijze liefde en vriendschap zoeken, maar het heeft wel het aangename van zo'n prettige BBC-serie met sympathieke quirky personages en een professioneel gedoseerde afwisseling van scènes en locaties. Er is niet één specifieke verhaallijn die de plot voortstuwt, maar meer een reeks gebeurtenissen die er uiteindelijk voor zorgen dat alle drie de hoofdpersonen er aan het einde van het boek in geslaagd zijn om hun leven weer schwung te geven.

Spencer, Fern en Iris stellen geen van drieën overdreven hoge eisen aan het leven. Het zijn ieder op hun eigen manier van die typische bescheiden Britten die moeite hebben met al te grootse ambities en grootse gebaren. Nu bestaat het leven over het algemeen maar zelden uit grootse ambities en dito gebaren, en dat maakt personages als dezen zo herkenbaar en zo meeleefbaar.

De tobberige, plichtsgetrouw Iris snapt niet hoe ze een zoon als Tom heeft geproduceerd en wat er van hem moet worden. "It always amazed her, the ease with which he strolled through life. He had none of the qualities that she had been brought up to associate with success – he wasn’t brilliant or conscientious or passionate or concerned or single-minded or dynamic or even punctual, in fact he expended very little effort in any direction; if he had a skill, it was that of benign flippancy." Maar 'benign flippancy' is ook een soort talent, zoals zal blijken.

Fern, stoer en praktisch en bevlogen bioloog, is alles behalve een tobber, maar heeft zo haar eigen geheime wensen: "that at some time in the future she might attract someone who wasn’t looking for the calm in the centre of the storm, who didn’t require a lodestone, or a rock, or a compass, or a steady North Star – someone, in fact, who could read maps and stand upright all by himself, but who just liked having her along for the ride." Bestaan zulke typische überhaupt? En dan is er nog het huis dat als een molensteen om haar nek hangt, maar dat ze ook weer niet kwijt wil.

Spencer wil alleen maar over de dood van Mark heen komen. Kwestie van loslaten, maar hoe doe je dat? Misschien door de slakken dood te laten gaan? Uiteindelijk helpen de drie elkaar min of meer, overwinnen ze ieder een paar innerlijke blokkades, en worden ze ook een handje geholpen door het lot, want ieder mens heeft mazzel nodig. Maar kansen moet je kunnen grijpen en dat lukt warempel.

Lissa Evans, die ik al kende van het heerlijke Their Finest Hour and a Half, lees je niet voor de diepgravende zielenroerselen, de literaire nieuwlichterij of de schokkende inzichten. Ze is er voor de lezer met de veeleisende baan / de kleine kinderen / de vermoeiende privébeslommeringen, die niet altijd over de energie beschikt die nodig is voor dat Grote Belangrijke Boek, maar die ook weer niet uitgewoond genoeg is om aan de voorspelbare chicklit of de stompzinnige actieroman te gaan. Spencer's List is precies het juiste boek voor zulke lezers, geschreven met intelligentie en mensenkennis, compassie en humor.

PS Aarzel om niet om je eigen commentaar toe te voegen. Ik stel het zeer op prijs als mensen de moeite nemen om reacties of aanvullingen te plaatsen! Heb je dit boek besproken op je eigen blog? Plaats dan s.v.p. een link bij de reacties.