Het godenkind

N.K. Jemisin,
The Kingdom of Gods (VS 2011)
Niet in het Nederlands vertaald
Roman, 621 pp.

Laat je niet beïnvloeden door het foeilelijke omslag. Daardoor lijkt dit boek misschien een goedkoop en stompzinnig verhaal, maar dat is het bepaald niet. Het is intelligent, ingenieus en zeer verslavend. Het is dat het het laatste deel in een trilogie is, anders was ik meteen doorgegaan naar het volgende deel. Deel 1, The Hundred Thousand Kingdoms, was destijds een soort openbaring voor mij. Nooit geweten dat je zo'n complex en boeiend verhaal over fictieve goden in een fantasiewereld kon schrijven. Ook het tweede deel, The Broken Kingdoms, dat voortborduurt op deel 1, maar met andere thema's, sleepte mij flink mee en dit deel 3 is misschien wel het beste, een waardige culminatie van een geweldige serie.

Hokjes
Zoals ik al eerder schreef, hebben de boeken van Jemisin (die inmiddels vaste recensent voor The New York Times is) aanzienlijk meer om de hakken dan plot en actie, en zijn ze een goede illustratie van de tegenwoordig wel vaker gehoorde opvatting dat het onzin is om onderscheid te maken tussen genre en literatuur. Dat is vooral iets voor lezers die het moeilijk vinden om zelf een oordeel te vormen en zich daarom graag vastklampen aan overzichtelijke hokjes. Er zijn goede en minder goede boeken en die van Jemisin horen onmiskenbaar in de categorie 'zeer goed' thuis.

Onweerstaanbaar oneerbiedig
Dit deel bouwt weer voort op de vorige twee, en kan dus niet los daarvan gelezen worden. Het speelt een tijdje later en heeft een andere hoofdpersoon, Sieh, zoon van de god van de nacht en de godin van het leven. Eeuwig kind, eeuwig streken uithalend. Complex, egoïstisch en charmant. Totdat er iets verschrikkelijks mis gaat en Sieh tot zijn dodelijke schrik volwassen moet worden. Sieh is een hele andere hoofdpersoon dan de pittige dames Yeine en Oree uit de voorgaande delen, maar door de toon waarop Jemisin hem tot de lezer laat spreken, had hij me meteen voor zich ingenomen, terwijl hij zich eigenlijk gedraagt als een verwend kind. Maar hij heeft een onweerstaanbare oneerbiedige humor en zelfspot, en als hij van zijn goddelijke voetstuk valt, moet je wel met hem meeleven. En dan blijkt dat ook goden eenzaam kunnen zijn en behoefte hebben aan liefde. Hebben zij de mens immers niet in hun evenbeeld gemaakt?

Modieuze ketterij
De volgende scène is een mooie illustratie van hoe goed Jemisin schrijft en van de humor die regelmatig de kop opsteekt in dit verder meestal zeer serieuze leven-op-dood verhaal. Onze godenzoon Sieh heeft een ontmoeting met een onbekende sterveling en realiseert zich dat de wereld hard aan het veranderen is. De man blijkt er namelijk een interessante opvatting over godsdienst op na te houden:

   “I honor all the gods. But in terms of spirituality, I prefer to worship at the altars of knowledge and artistry.”
   He made an apologetic little gesture with his hand, as if he worried about hurting my feelings, but I had begun to grin.
   “An atheist!” I put my hands on my hips, delighted. “I haven’t seen one of you since before the War. I thought the Arameri wiped all of you out.”
   “As well as they did all the other gods’ worshippers, Lord Sieh, yes.”
   I laughed at this, which seemed to hearten him.
   “Heresy is actually rather fashionable among the commonfolk, though here in Sky I am more circumspect about it, of course. And the, ah, polite term for people like me is primortalist.”
  “Ugh, what a mouthful.”
   “Unfortunately, yes. It means ‘mortals first’ — neither an accurate nor complete representation of our philosophy, but as I said, there are worse terms. We believe in the gods, naturally.” He nodded to me. “But as the Interdiction has shown us, the gods function perfectly well whether we believe in them or not, so why devote all that energy to a pointless purpose? Why not believe most fervently in mortalkind and its potential? We, certainly, could benefit from a little dedication and discipline.”

Voldoening
Het heeft denk ik niet zoveel zin om hier van alles over het verhaal te vertellen, behalve dat het alweer heel knap opgebouwd is, dat het canvas waartegen het zich afspeelt prettig ingenieus en ingewikkeld is, dat het voorzien is van verrassend veel diepgang en interessante ideeën, en dat het lezen ervan mij een hoop voldoening schonk.

PS Aarzel niet om je eigen commentaar toe te voegen. Ik stel het zeer op prijs als mensen de moeite nemen om reacties of aanvullingen te plaatsen. Heb je dit boek besproken op je eigen blog? Dan zou het fijn zijn als je een link bij de reacties plaatst.