Heel veel veldslagen en belegeringen

Amin Maalouf, 'Rovers, Christenhonden, Vrouwenschenners': De kruistochten in Arabische kronieken (Frankrijk 1984)
Geschiedenis, 365 pp.


Nu ik met Eleanora van Aquitanië toch in de 12de eeuw zat, leek me het moment aangebroken om eindelijk dit boek eens van de plank te halen. Ik had het al gekocht in 1994, na een reis naar Syrië. Het is oorspronkelijk geschreven in het Frans door een Libanese journalist en vertelt de kruistochten zoals die destijds werden gezien door Arabische ogen. Interessant uitgangspunt.

Helaas heb ik te laat het voorwoord gelezen; daarin meldt de schrijver dat hij niet het zoveelste geschiedenisboek wilde schrijven, "maar, vanuit een tot op heden onbelichte optiek, veeleer een 'waarheidsgetrouwe roman' over de kruistochten". Dit betekent een opeenvolging van veldslagen en belegeringen en relatief weinig analyse en achtergrond. Er wordt niks uitgelegd over de wereld waarin zich dat alles afspeelt, hoe bijvoorbeeld de Turken daar nog maar onlangs waren terechtgekomen, wat de positie was van de sinds en jaar en dag daar wonende christenen, hoe de stand van zaken in het Byzantijnse rijk was, wie en wat de mammeloeken precies waren die aan het eind ineens opduiken en heel machtig worden, waarom de Mongolen de ene keer Mongolen worden genoemd en dan weer Tataren, enzovoort.

Mensen die het heerlijk vinden om verslagen van veldslagen te lezen, zullen waarschijnlijk wel genieten van dit boek, want het is beslist niet slecht geschreven. Maar voor iemand als ik, die vindt dat de filmversie van The Lord of Rings verpest wordt door al die vechtscenes, was het niet zo boeiend. Pas op het allerlaatst, in de epiloog, werd het boek eventjes echt interessant, als de auteur de hele periode in Europees-Arabisch perspectief plaatst, lijnen trekt naar het heden en aantal boeiende vragen stelt. Helaas duurt dat maar zeven bladzijden.

Ook afgezien van het smaakaspect vind ik dit boek een gemiste kans. Het enige nieuwe inzicht dat ik er aan over heb gehouden is dat de Arabische wereld destijds hopeloos verdeeld en versnipperd was. Want dat veel kruisridders gewelddadige bruten waren is geen nieuws. Deze oogst is wel erg mager, vooral omdat een fatsoenlijke bibliografie ontbreekt.