woensdag 13 augustus 2008

Wat is echt en wat is schijn?

Adolfo Bioy Casares,
Morel's uitvinding (Argentinië 1940)
Roman, 148 pp.


Dit boek heb ik meer dan 20 jaar geleden eens in de uitverkoop gekocht voor fl. 4,95. Er zat nog een ponskaart in (voor wie weet dat is) en nergens is een streepjescode te bekennen. Eerlijk gezegd had ik het steeds ongelezen in de kast laten staan, omdat het me typisch zo'n moeilijk Latijns-amerikaans boek leek en .. eh.. dat bleek het ook wel een beetje te zijn. Het is zeker niet de detectivelike beach read die één recensent het onlangs ergens noemde en waardoor ik me toch wel op het verkeerde been gezet voel.

De eerste helft van het boek is volslagen raadselachtig: een verwarde man op de vlucht voor justitie, veroordeeld voor een nietgenoemde misdaad, is uitgeweken naar een onbewoond eiland, waar zich vreemd genoeg een leeg museum, een kerk en een zwembad bevinden. Dan verschijnt er ineens een groep toeristen. Ze nemen hun intrek in het museum en draaien aan één stuk door Tea for Two en Valencia en houden raadselachtige conversaties. De man besterft het van angst, want hij denkt dat dit op de een of andere manier een list is van de politie, maar vat dan een verliefdheid op voor één van de vrouwen, genaamd Faustine. Als hij eindelijk de moed heeft opgebracht om haar zijn liefde te verklaren, negeert ze hem volkomen. Ze lijkt hem niet eens te zien of te horen. Even later zijn de toeristen zomaar weer weg en net zo plotseling als ze zijn verdwenen, verschijnen ze ook weer.

Halverwege het boek komen we erachter wat er aan de hand is en dan wordt het ook interessanter. Je hoeft je als lezer nu tenminste niet meer de hele tijd af te vragen hoe het nou in hemelsnaam zit, maar je kunt je concentreren op de ideeën die achter dit boek zitten. Zonder teveel van de clou prijs te geven, kan ik wel zeggen dat er zaken als verliefdheid op een beeld, het dooreen lopen van schijn en werkelijkheid, en het verlangen naar onsterfelijkheid in dit korte werkje worden behandeld.

Sommige mensen vinden dit een meesterwerk, anderen zien het als een weinig geslaagde, achterhaalde sciencefictionroman. Zelf zit ik er een beetje tussenin. Het boek is te filosofisch en te origineel om te worden afgedaan als een genrewerkje. Aan de andere kant werd ik er ook niet erg opgewonden van: beslist interessant, die thema's die het aansnijdt, maar zoveel wordt er verder nou ook weer niet mee gedaan. Of misschien is dit zo'n typisch Latijns-amerikaans boek (Casares heeft samengewerkt met Borges) dat bij mij domweg geen resonantie teweeg brengt en ligt het aan mij dat het weinig indruk maakte. Als film zou het misschien beter werken.

Geen opmerkingen:

Een reactie posten