zondag 4 januari 2009

Een boek met alleen maar antihelden

Niccolò Ammaniti,
The Crossroads (Italië 2006)
Roman, 406 pp.
Nederlandse titel: Zo God het wil

Welkom in het Italië van Silvio Berlusconi, waar iedereen bezeten is van dure spullen en goedkope seks, waar de televisie dag en nacht staat te schetteren en waar winkelcentra naar Amerikaans model verrijzen die alles verkopen - behalve boeken.

En maak kennis met Rino Zena, skinhead, Neonazi, los arbeider en vader van de dertienjarige Cristiano. De moeder van Cristiano is al heel lang uit beeld en Rino doet zijn uiterste best om Cristiano in zijn eentje een goede opvoeding te geven. Een goede opvoeding wil in dit verband vooral zeggen, zijn zoon leren meppen en schieten, want de wereld heeft het nu eenmaal op mensen als zij gemunt. Rino heeft gelukkig ook een sociaal netwerk in de vorm van alcoholist Danilo en Quattro Formaggi, een vriend uit zijn weeshuisdagen, die geestelijk niet bepaald in orde is en bovendien onder de tics zit sinds hij een keer hardhandig in aanraking kwam met een hoogspanningskabel. Eén keer in de veertien dagen krijgen Rino en Cristiano bezoek van maatschappelijk werker Beppe en zodra ze zijn auto zien naderen, halen ze gauw het monopolyspel tevoorschijn om Beppe te laten zien dat ze een hecht gezinnetje zijn.

Rino en zijn maten zijn tuig van de richel. Ik weet niet uit wat voor milieu de schrijver komt, maar hij weet ze in ieder geval zo overtuigend neer te zetten dat ze ook nog menselijk overkomen, zodat je blijft lezen. Een hele kunst. Het is deprimerend om te zien hoe een onzekere puber waar nog geen kwaad in zit, opgroeit tussen lege bierblikjes en vuurwapens, maar Ammaniti weet er een spannend verhaal van te maken door alle hoofd- en bijfiguren samen te brengen in een climactische stormnacht, waar hij in korte scènes van de ene verhaallijn naar de andere en weer terug zoeft en de ene plotwending na de andere uit de hoed weet te toveren.

Ammaniti heeft duidelijk geen hoge dunk van de mensheid (of althans de mensheid in het huidige Italië), maar hij kan wel schrijven. Er komen veel verschillende personages in het boek voor, maar Ammaniti weet ze met een paar trefzekere details over uiterlijk of verleden allemaal tot leven te brengen, met uitzondering wellicht van de maatschappelijk werker, die wat al te stereotiep aandoet. Onder het snel bewegende verhaal zit een diepere laag die de schijnheiligheid en de hebzucht die de schrijver om zich heen ziet in schrille kleuren naar voren doet komen. Helemaal pessimistisch is het boek gelukkig niet: op de laatste pagina gloort toch een beetje hoop. Een bijzondere leeservaring.

Geen opmerkingen:

Een reactie posten