The People's Act of Love (GB 2005)
Roman, 387 pp.
Nederlandse titel: De liefde van het volk
Een man is ontsnapt uit een strafkamp in Siberië. Hij weet niet welk jaar het is, maar het blijkt 1919 te zijn en de tsaar die hem gevangen heeft gezet is dood, de oorlog tegen de Duitsers is voorbij en er woedt in plaats daarvan een burgeroorlog waar hij tot nu toe geen weet van had. De man, Samarin, zegt een politieke gevangene te zijn en beweert dat hij op de hielen gezeten wordt door een levensgevaarlijke medegevangene die hem op wil eten en een bedreiging vormt voor het dorp waar hij zojuist is gearriveerd. Prompt valt er een dode.
Samarin is één van meerdere hoofdpersonen in dit boek, maar hij is de enige bij wie de schrijver de lezer geen toegang tot zijn gedachten verleent. Van de andere hoofdpersonen (de Tsjechische luitenant Mutz, de jonge weduwe Anna, de sekteleider Balashnov) weten we wat ze voelen en denken, wat hen drijft, maar Samarin wordt alleen van de buitenkant weergegeven, waarbij wat hij zegt, niet in overeenstemming lijkt met de raadselachtige dingen die wij hem aan het begin van het verhaal hebben zien doen. Is hij een naïeve student? Een fanatieke revolutionair? Een meedogenloze opportunist? Een gestoord slachtoffer?
Anna Petrovna, de weduwe, weet instinctief dat ze hem kan vertrouwen, zodra ze hem ziet. De redelijke en rationele Mutz is uiterst argwanend. Spiritueel leider Balashnov weet meer, maar zwijgt. De situatie is explosief: het dorp wordt bezet gehouden door een contingent Tsjechische militairen die in de Eerste Wereldoorlog voor de Tsaar vochten, maar die nu onder vuur liggen van het Rode Leger. De Tsjechen willen naar huis, maar hun commandant, een megalomane gek met een dode blik in zijn ogen, heeft andere plannen. En met de dorpelingen is ook iets heel vreemds aan de hand. Ze zijn allen, behalve Anna, lid van een sekte en beweren dat ze engelen zijn.
Dit boek is spannend, maar het leest niet als een thriller waar je in één ruk doorheen schiet - wie dat wel doet, mist hoogstwaarschijnlijk de kern van deze roman. James Meek vraagt het nodige van het interpretatievermogen en het incasseringsvermogen van zijn lezers. Voortdurende aandacht is geboden om de situaties te kunnen duiden, die vaak niet in één klap helder zijn. Tevens dwingt Meek zijn lezers om na te denken over de oorzaak van kwaad, van geweld, over de geoorloofdheid om alle middelen in te zetten om een hoger doel te bereiken en over de zin van het brengen van gruwelijke offers. Hoewel de hoofdlijnen van het boek volgens de schrijver al vóór 11 september 2001 vaststonden, zijn er interessante parallellen met actuele uitingen van godsdienstfanatisme en nietsontziend terrorisme.
Ik heb dit boek gekocht vanwege de vele lovende recensies die ik er over had gelezen. En gelukkig hadden de recensenten gelijk: The People's Act of Love is knap geschreven, origineel, intelligent, soms schokkend en steeds fascinerend.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten