Moord in het klooster

C.J. Sansom,
Dissolution (GB 2003)
Roman, 443 pp.
Nederlandse titel: Kloostermoord


In veel opzichten is dit een standaardmisdaadverhaal, met al de cliché-ingrediënten. Het begint met één moord, waarna er prompt meerdere volgen; de speurneus is een tobberige alleenstaande man van middelbare leeftijd met een sidekick die in veel opzichten zijn tegendeel is; iedereen is verdacht, de moord heeft plaatsgevonden in een afgesloten ruimte, en aan het eind is er een spannende achtervolgingsscène en komt er een keurige ontknoping met natuurlijk een onverwachte moordenaar.

De setting is echter verre van standaard en dat maakt dit een interessantere leeservaring dan alweer een misdaad rond zo'n gescheiden rechercheur met een drankprobleem. Dit verhaal speelt namelijk in het Engeland van 1537, waar Hendrik VIII druk bezig is de kloosters op te doeken en het katholicisme uit te roeien. Anne Boleyn is nog niet zo lang geleden onthoofd en in het land heerst een bijna Stalinistische sfeer van angst en staatsterreur. Regisseur van dit alles is Thomas Cromwell (de hoofdpersoon van Hilary Mantels Wolf Hall, dat onlangs de Man Booker Prize won), die onder andere een legertje juristen in dienst heeft om er voor te zorgen dat de kloosters dicht gaan, de monniken met pensioen worden gestuurd, het personeel de straat op wordt gezet en de landerijen en gebouwen eigendom worden van de staat.

Eén van die juristen is Matthew Shardlake, een bochelaar met een advocatenpraktijk in Londen. Matthew is een overtuigd protestant, maar ook een redelijk man met een groot rechtvaardigheidsgevoel. Hij wordt door Cromwell regelmatig ingeschakeld in verband met allerlei klussen die met de dissolution van de kloosters van doen hebben, maar het onderzoeken van een moord is nieuw voor hem. Aan het begin van de winter van 1537 wordt Shardlake naar een groot, rijk klooster aan de zuidkust gestuurd, waar een confrère, die bezig was de abt te bewegen het klooster over te dragen aan de staat, op een nacht op brute wijze onthoofd is in de keuken.

Over de plot zal ik verder niks uit de doeken doen, maar wat volgt is een sfeervol verhaal in een ingesneeuwd klooster, waar de machtspolitiek van Hendrik VIII er hard ingehakt heeft en van een onwerelds toevluchtsoord geen sprake meer is. Sansom is goed in het neerzetten van het tijdsbeeld, niet alleen door schetsen van het dagelijks leven maar ook door het invoelbaar maken van zoiets tamelijk ongrijpbaars als de zeitgeist en in het creëren van overtuigende personages die allemaal iets eigens hebben. Shardlake zelf is een complexe en subtiele persoonlijkheid met een interessant verleden en een genuanceerde denkwereld.

Dissolution is het eerste deel van een serie, waarvan er inmiddels een stuk of drie of vier zijn verschenen, en als ik weer eens behoefte heb aan een Betere Misdaadroman ga ik gauw deel 2, Dark Fire, kopen.