zondag 10 april 2011

Koning Arthur en het Duister

Susan Cooper, The Dark Is Rising-serie bestaande uit:

1. Over Sea, Under Stone (GB 1964) 368 pp., in het Nederlands Boven Zee, onder steen). 
2. The Dark is Rising (GB 1973) 276 pp., in het Nederlands De duistere vloed). Gelezen en besproken in december 2010.
3. Greenwitch (GB 1974) 224 pp., in het Nederlands Groenheks).
4. The Grey King (GB 1975) 208 pp., in het Nederlands De grijze vorst).
5. Silver on the Tree (GB 1977) 274 pp., in het Nederlands Zilverboom).

Ben ik op vakantie in het verre exotische Nepal, lees ik vrijwel niks anders dan een serie jeugdboeken die zich in Cornwall en Wales afspeelt rondom de Arthurlegende. Ik was in de kerstvakantie met The Dark Is Rising begonnen, niet wetende dat dat deel 2 van een serie was, en raakte zo opgetogen over het helemaal-in-een-andere-wereld-opgaan-gevoel dat ik nog uit mijn jeugd kende, dat ik me onmiddellijk voornam om de hele serie te lezen. Deel 1 leek me wel wat voor mijn volgende vakantie en dus zette ik het op mijn Kindle. Toen was het wel zo gemakkelijk om de overige delen ook maar vast te kopen en zo gingen ze in elektronische vorm automatisch mee naar Nepal. Ze wogen toch niks extra.

Hoewel het waar is dat deeltje 2, The Dark Is Rising (dat zijn naam aan de hele serie heeft gegeven), inderdaad het beste boek uit de serie is, was ik nadat ik deel 1 uit had toch wel zo het verhaal ingezogen dat ik graag meteen door wilde naar deel 3, dat vrijwel rechtstreeks op deel 1 aansluit. En vervolgens kon ik niet meer ophouden, met als gevolg dat ik de hele rest van de serie in één keer achterelkaar verslond. In de Himalaya nota bene. En ik ben niet eens van de fantasy.

Cooper begon de serie in 1965 met een avonturenverhaal rond de kinderen Jane, Barney en Simon Drew, die op vakantie in Cornwall bij merkwaardige gebeurtenissen betrokken raken. Mensen zijn niet wat ze lijken en al gauw blijkt er een strijd aan de gang te zijn tussen de krachten van het Licht en van het Duister. Over Sea, Under Stone is nog een tamelijk conventioneel avonturenverhaal, compleet met schatkaart en een oud huis met verborgen vertrekken. Vele jaren later komt Cooper ineens met deel 2, The Dark Is Rising, rond de elfjarige Will Stanton, die in tegenstelling tot de Drewkinderen, niet een gewoon Engels jochie is, maar iemand met zeer bijzondere gaven - al weet hij dat zelf nog niet. Cooper weeft in dit verhaal de dagelijkse realiteit en de parallelle magische wereld waar Will mede deel van uit maakt, op fascinerende wijze doorelkaar. Enige gemeescnahppelijke factor met Over Sea, Under Stone is Merriman Lyon: de geheimzinnige oudoom van de Drew-kinderen en in The Dark Is Rising een soort mentor voor Will.

In deel 3 komen de verhalen samen: zowel de Drew-kinderen als Will zijn allevier in Cornwall en ze hebben gezamenlijk een zoektocht te volbrengen. Iets met de Heilige Graal en Koning Arthur, die immers hof hield in Cornwall. Meer zeg ik niet. De laatste twee delen spelen in Wales, weer met de Drewtjes en Will. Vooral The Grey King is sfeervol, goed geplot en met interessante personages. In het laatste deel, Silver on the Tree, had ik het idee dat Cooper teveel haar best deed om alle losse einden aan elkaar te knopen en om tegelijkertijd weer geheel nieuwe magische elementen te introduceren teneinde het verhaal boeiend te houden. Maar veel jongeren vinden dat juist een geweldig deel, dus wie ben ik om daar kniesorig over te doen?

De Arthur in deze boeken is trouwens niet zozeer de Arthur van de Ridders van de Ronde Tafel, maar eerder een combinatie van de semi-historische legerleider die Keltisch Brittannië gedurende enige tijd in de 5de eeuw behoedde voor de invallen van de Angelsaksen, én de magische, mythische figuur die hij vooral na de middeleeuwen werd (de jonggestorven oudere broer van Hendrik VIII heette niet voor niets Arthur en het is geen toeval dat juist de Victorianen dol op hem waren voor het maken van romantische gedichten en schilderijen) - de Arthur die in de romantische verbeelding als een soort redder/verlosser van van alles en nog wat, maar vooral van Groot-Brittanië, werd gezien.

Er zitten ook elementen in deze serie waarvan ik vermoed dat ze een groot deel van doelgroep boven de pet gaan, maar die het juist voor volwassenen zo'n bevredigende serie boeken maken. Will en Merriman Lyon horen tot de zogenaamde Old Ones die in menselijke vorm tegen het Duister strijden en zij krijgen daarbij een interessant commentaar van de Welshe boer John Rowlands:
"... those men who know anything at all about the Light also know that there is a fierceness to its power, like the bare sword of the law, or the white burning of the sun.” Suddenly his voice sounded to Will very strong, and very Welsh. “At the very heart, that is. Other things, like humanity, and mercy, and charity, that most good men hold more precious than all else, they do not come first for the Light. Oh, sometimes they are there; often, indeed. But in the very long run the concern of you people is with the absolute good, ahead of all else. You are like fanatics. Your masters, at any rate." (uit The Grey King)
John is de vertegenwoordiger van de menselijke maat en het menselijke gevoel. Maar Will weet dat het uiteindelijk ook voor de Old Ones om de mensen gaat:
Will came last, trailing despondently. From the moment when he had heard the man in the car begin to shout, and seen the look in his eyes, he had been no Stanton at all but wholly an Old One, dreadfully and suddenly aware of danger. The mindless ferocity of this man, and all those like him, their real loathing born of nothing more solid than insecurity and fear … it was a channel. Will knew that he had been gazing into the channel down which the powers of the Dark, if they gained their freedom, could ride in an instant to complete control of the earth. (uit Silver on the Tree)
En zo gaat het uiteindelijk toch over goede en slechte mensen en alles daar tussen in.  Iets waar Susan Cooper een fantastisch (in meerdere betekenissen) verhaal van weet te maken, dat ik over een jaar of tien nog heerlijk een keer hoop te herlezen als ik weer eens lekker van de wereld wil zijn met een Mooi Boek.

Geen opmerkingen:

Een reactie posten