Een wervelwind met postmoderne trekjes

William Giraldi,
Busy Monsters (VS 2011)
Roman, 282 pp.
Niet in het Nederlands beschikbaar


"STUNNED BY LOVE and some would say stupid from too much sex, I decided I had to drive down South to kill a man. Gillian and I were about to be married and her ex-beau of four years, Marvin Gluck—Virginia state trooper, boots and all—was heaving his psychosis our way, sending bow-tied packages, soilsome letters, and text messages to the bestial effect of, If you marry that baboon I’ll end all our lives. I, Charles Homar, memoirist of mediocre fame, a baboon?" 

Aldus beginnen de picareske wederwaardigheden van Charles Homar (pseudo-intellectueel en stukjesschrijver) en één van de grappigste boeken die ik in tijden heb gelezen. Het verhaal is ronduit idioot en het taalgebruik is fantastisch - voor de liefhebbers van Bezopen Barok, tenminste.

Charles Homar, die elke week een autobiografisch stukje schrijft in een tijdschrift met landelijke verspreiding heeft eindelijk, in een kapot reuzenrad, zijn grote liefde ontdekt (Gillian), maar vindt allerlei hindernissen op zijn weg in de aanloop naar de huwelijksdag. Marvin Gluck is nog maar de minste daarvan, want zodra die uit de weg is, bedenkt Gillian dat nú haar laatste kans is om een levende reuzenpijlinkktvis te vangen, het legendarische zeemonster waar ze al heel lang door geobsedeerd is, en kiest ze onverwacht het ruime sop in het gezelschap van een medefanaat.

Charles gaat te rade bij zijn Rambo-achtige beste vriend (hierna te noemen: Friend), die hem uitrust met een waar arsenaal (want zeg nou zelf: "without a Detroit automobile and a firearm an American is just a Frenchman"), maar het loopt allemaal niet zo goed af en tegen de tijd dat Charles weer uit de gevangenis komt, is Gillian ver weg. Charles besluit dat hij om Gillian terug te krijgen iets moet doen dat minstens even heldhaftig is als het vangen van een reuzenpijlinktvis en gaat samen met een grootwildjager genaamd Romp op Bigfoot jacht in het Noordwesten van de VS. Ook daar gaat het mis. Charles wordt steeds wanhopiger maar vertikt het om het zomaar op te geven.

Aside from some innocent flirting with Jesus, I had never placed much stock in the supernatural, but now was the time. I was prepared to consult witches and magicians, or any lunatic on the street with a vacant stare.

Er volgen nog veel meer krankzinnige avonturen, en Charles doet daarvan via zijn wekelijkse tijdschriftcolumn trouw verslag aan de natie. Hilarisch genoeg blijkt iedereen die hij vervolgens ontmoet er literaire pretenties op na te houden en kritiek te hebben op het artikel van de week daarvoor. Rambo ('Friend') beweert dat hij te weinig emoties in zijn stukjes doet, grootwildjager Romp vindt dat hij niet overtuigend genoeg schrijft ("Some scenes are more convincing than others. It being true don’t make it convincing. Didn’t you learn that in Intro to Creative Writing?"), een ander vertelt hem dat alle personages even idioot praten en dan dan zijn er nog de lezers die naar de redactie schrijven dat er te weinig vrouwen in zijn stukjes voorkomen. Gelukkig lossen de personages dat zelf op:

Morris came back with Wanda, which was fine with me, since readers had complained to my editor that there were too few female characters in my memoirs, as if I had control of that. “This isn’t fiction,” I had told him, “I can’t just invent female characters and drop them into my life"

Het leuke is dat dit nu natuurlijk wel degelijk fictie is, waarmee het verhaal een prachtig postmodern tintje heeft en de werkelijkheid bepaald wordt door fictie. Want Charles zoekt vanaf het begin ervaringen op om over te schrijven '(laat ik eens vrijwilliger zijn bij een reuzenrad, dan heb ik weer stof voor een stukje') en de personages geven commentaar op het geschrevene of zelfs op nog te schrijven columns, zoals hier waar Charles in het ouderlijk huis  uitlegt waarom hij de aggressieve ex van Gillian moet 'extermineren' en zijn vader reageert met:

“And so you say you’ll murder him, Charles?” 
“Well, I think so. I mean, that’s what I’ve been telling people. You know, pump up my image as a man’s man.” 
“I see,” he said. “Makes a good story, murder. Murder sells.” 
“Right. Agatha Christie and so forth.” 
“Charles,” he said, “you have my blessing,”

Het zal duidelijk zijn dat je dit verhaal vooral niet al te serieus moet nemen, maar te midden van de idiote avonturen zit er wel degelijk satirische kritiek in op van alles en nog wat, zoals de Amerikaanse voorliefde voor vuurwapens en gewelddadige oplossingen, de even Amerikaanse voorliefde voor kitsch-psychologie van het soort dat is gepopulariseerd is in tv-shows, de opvatting dat elke Amerikaan overal verstand van heeft (zoals van schrijven) en nog veel meer.

Het allermooist is echter het barokke, over-the-toppe taalgebruik. Ik kan me voorstellen dat de gemiddelde lezer hier moe van wordt, maar ik kon er geen genoeg van krijgen. Zo schrijft Charles over zijn broertje Bart, die op jonge leeftijd aan leukemie ten onder ging:

This was the year Bartholomew’s leukemia grew fangs and bit hard, bruises on him like stigmata, his decade-old body a dartboard for doctors with no hope but plenty of pins. You’ve seen the after-school specials about saintly sick kids, terminal and uncomplaining, who enjoy affirmations about how fortunate they are, about God’s great plan, etc. That wasn’t Bart. Angry overmuch, he had the bitterness of an Apache circa 1875, and who could blame him?

Vind je dit prachtig? Meteen bestellen dit boek. Laat het je koud of word je er niet goed van? Nooit aan beginnen. 

Het boek verliest tegen het eind een beetje vaart en zakt tijdelijk wat in, maar voor een debuut is het fantastisch. Ik ben zeer benieuwd naar de volgende literaire productie van de buitengewoon originele William Giraldi.

PS Aarzel om niet om je eigen commentaar toe te voegen. Ik stel het zeer op prijs als mensen de moeite nemen om reacties of aanvullingen te plaatsen!