Een heksenjacht

Oliver Pötzsch,
The Hangman's Daughter (Duitsland 2008)
Roman, 413 pp.
Uit het Duits in het Engels vertaald door Lee Chadeayne;
niet verkrijgbaar in het Nederlands


De Duitse schrijver Oliver Pötzsch stamt af van een oud Beiers beulsgeslacht, waarvan de mannen in de zestiende en zeventiende eeuw verantwoordelijk waren voor het martelen van verdachten en het ophangen of onthoofden of vierendelen van ter dood veroordeelden. Geen vrolijk baantje. Beulsfamilies werden behandeld als pariah's en de kinderen ervan trouwden alleen met leden van andere beulsfamilies. Het is niet het soort voorouders waar je mee te koop loopt, zodat ik het interessant vind dat Pötzsch zich niet alleen uitgebreid in hen heeft verdiept, maar bovendien één van hen als hoofdpersoon heeft genomen voor een historische misdaadroman, die door zijn grote populariteit (vooral in de VS)  inmiddels is gevolgd door twee andere delen.

Pötzsch plaatst de handeling in het jaar 1659 in het Beierse stadje Schongau en hij heeft van zijn voorouder Jakob Kuisl het soort personage gemaakt waar je als afstammeling wel degelijk trots op kunt zijn. Jakob is een gewetensvol man, die niet geniet van het institutioneel geweld dat hij in naam van het lokale bestuur uitoefent. De avond vóór een terechtstelling zuipt hij zich volledig klem, omdat het vooruitzicht van de volgende dag anders niet te verdragen is. Het martelen van verdachten waarvan hij vermoedt dat ze onschuldig zijn, maar moeten dienen als zondebok, probeert hij zo lang mogelijk uit te stellen en anders zo pijnloos mogelijk te maken, door de persoon stiekem een verdovend middel toe te dienen. Dat is wat hij doet bij een vroedvrouw die wordt verdacht van hekserij en het doden van een klein kind. Als er, terwijl ze in de kerker gevangen zit, nog een kind op dezelfde wijze vermoord wordt, is dat voor de meeste burgers van Schongau alleen maar duidelijker bewijs dat ze inderdaad doodt door hekserij. Probeer daar maar eens doorheen te breken.

Dat is wat Jakob Kuisl en de jonge chirurgijn Simon zich als taak stellen. Allebei moeten ze niks van bijgeloof hebben en zijn ze geïnteresseerd in modernere manieren om tot de waarheid te komen. Jakobs dochter Magdalena, een mooie en eigenzinnige twintigjarige, speelt ook een rol in de ontrafeling, maar niet een ontzettend voorname, zodat ik me afvraag waarom zij tot titelpersonage is gebombardeerd. Misschien omdat titels zoals deze (volgens de formule The [beroep]'s Daughter) in de mode zijn en kennelijk goed verkopen? Een korte zoekactie op Amazon kwam in ieder geval binnen anderhalve seconde met The Ice Captain's Daughter, The Bloodletter's Daughter (A Novel of Old Bohemia), The Kingmaker's Daughter. The Profiler's Daughter, The Madman's Daughter, The Traitor's Daughter , The Bard's Daughter (A Gareth and Gwen Medieval Mystery) en nog een hele trits, waarin de dochters in kwestie ongetwijfeld allemaal even mooi en eigenzinnig zijn en waarschijnlijk weinig meer dan dat, net zoals Magdalena Kuisl.

Oliver Pötzsch heeft volgens mij de historische achtergrond prima uitgeplozen, waardoor het stadje en de hebzuchtige kooplieden die de verwoestingen van de Dertigjarige Oorlog net weer een beetje te boven zijn, heel aardig tot leven komen. Het verhaaltje is ook niet slecht, alhoewel nogal voorspelbaar, maar wat ontbreekt is een sterke en boeiende hoofdpersoon, zoals in bijvoorbeeld de misdaadromans van C.J. Sansom rondom de zestiende-eeuwse advocaat Matthew Shardlake. Nu switcht de actie wat besluiteloos heen en weer tussen Jakob en Simon met zo nu en dan uitstapjes naar Magadalena, maar een centrale hoofdpersoon die de roman als het ware "draagt" en samenhang geeft - een centrum vormt, als het ware - is er niet. Daardoor vond ik het boek uiteindelijk toch een wat slap geheel en zie ik me nog niet de volgende delen lezen.

PS Aarzel om niet om je eigen commentaar toe te voegen. Ik stel het zeer op prijs als mensen de moeite nemen om reacties of aanvullingen te plaatsen!