Meer dan zusters

Chitra Banerjee Divakaruni,
Sister of my Heart (India 1999)
Roman, 322 pp.
Nederlandse titel Vriendin van mijn leven


Twee meisjes, geboren op dezelfde dag in hetzelfde huis in Calcutta. Ze zijn geen zusjes, maar  groeien wel samen op en vergroeien zó met elkaar, dat ze een sterkere band hebben dan heel wat echte zusters. De intellectuele en opstandige Anju is de dochter van een aanzienlijke familie, de mooie en gehoorzame Sudha is van heel wat mindere komaf en hun verschil in afkomst zal van belang zijn bij de keus voor een huwelijkskandidaat als ze oud genoeg zijn. Het verhaal wordt afwisselend door Anju en Sudha verteld - op zich geen heel originele techniek, maar Divakaruni past ze op zeer effectieve wijze toe. Sudha kent namelijk een geheim uit het verleden waar Anju geen weet van heeft en dat haar beslissingen en daarmee haar toekomst sterk zal beïnvloeden.

Het geheim heeft te maken met hun beider vaders, die samen op dezelfde dag verongelukt zijn, een dermate schokkende gebeurtenis dat allebei hun hoogzwangere vrouwen te vroeg bevallen - iets dat op zichzelf alleen al de meisjes een sterk gevoel van lotsverbondenheid geeft. Ze groeien op in een vrouwenhuishouding, met alleen een mismaakte chauffeur als mannelijk gezelschap. Sudha droomt van sprookjes, Anju van een universitaire opleiding. Maar life interferes, zoals ze het zo passend zeggen in het Engels. Niemand krijgt precies wat ze wil (want zo gaat dat nu eenmaal in het leven): niet die grote liefde, niet die glanzende universitaire carrière. Als ze trouwen, worden ze onvermijdelijk gescheiden, niet alleen door fysieke afstand (Anju en haar man vertrekken naar de VS), maar ook door omstandigheden.

Het boek geeft de zoektocht naar autonomie en onafhankelijkheid van de vrouwen weer, niet alleen voor Anji en Sudha, maar ook voor hun moeders en hun tante. Hun hele leven heeft altijd in het teken van conformeren aan de regels van de Indiase maatschappij gestaan, want alleen op die manier kan chaos bezworen worden, zo is hun geleerd, maar uiteindelijk breken ze, zodra ze erachter komen dat die kooi hun niks meer te bieden heeft, allemaal op hun eigen manier uit. Tegelijk wordt ook de verbeeldingsvolle wereld van het traditionele India tegenover de nuchtere moderne wereld gezet, waarbij de moderne wereld er niet automatisch altijd beter van af komt (maar meestal wel).

De thema's zijn verre van nieuw of origineel en het verhaal ontleent zijn kracht daarom vooral aan de wijze waarop het verbeeld en verteld wordt, waarbij ik mij goed voor kan stellen dat die niet iedereen zal bekoren. Het is duidelijk te merken dat Divakaruni van oorsprong dichter is, en haar poëtische schrijfstijl was voor mij een waar genot, maar kan ongetwijfeld  irritatie oproepen bij wie daar niet van houdt. Ook als romanschrijver is Divakaruni wat mij betreft geslaagd, want ze weet het verhaal en haar personages steeds zo boeiend te houden, en de emotionele band tussen roman en lezer zo sterk te ontwikkelen, dat je moeiteloos doorleest. Voor mij gold daarom met betrekking tot dit boek helemaal wat Sudha hier over haar tante en de magie van een mooi verhaal zegt: "More than any of us she knows the power stories hold at their center, like a mango holds its seed. It is a power that dissipates with questioning... " (p. 289)

Deze bitterzoete roman is uiteindelijk vooral een fijn feel good boek, in weerwil van alle problemen en tragedies die erin voorkomen. De combinatie van bitter en zoet, van afkeer en betovering, was ook wat mij zo fascineerde en betoverde aan India toen ik er jaren geleden op bezoek was en dat heeft ongetwijfeld bijgedragen aan het plezier waarmee ik dit boek heb gelezen. Het einde was wat al zoet naar mijn smaak, maar vooruit, het blijft desondanks een verhaal waar ik erg van heb genoten.
________________________________________
Sister of my Heart werd me aangeraden door Hella, dus ik kan niet anders zeggen dan 'dankjewel voor de tip'.

PS Aarzel om niet om je eigen commentaar toe te voegen. Ik stel het zeer op prijs als mensen de moeite nemen om reacties of aanvullingen te plaatsen!