Een hufter met charme

Guy de Maupassant,
Bel-Ami (Frankrijk 1885)
Roman, 396 pp.
Ik las de gratis Engelse editie; in het Nederlands is het boek uitgebracht onder dezelfde titel
17 september 2016



Dit is waarschijnlijk geen boek voor mensen die alleen van sympathieke hoofdpersonen houden. Want Georges Duroy is een egoïst die mensen gebruikt om zelf hogerop te komen. Zijn bijnaam is Bel-Ami, omdat hij een mooie vent is, die goed ligt bij de dames. Maar op het moment dat we met hem kennis maken, zit hij bijna aan de grond. Na een aantal jaren in het leger als officier heeft hij zijn draai nog steeds niet kunnen vinden in Parijs en van het baantje dat hij heeft, kan hij met geen mogelijkheid het soort leven leiden waarvoor hij in de wieg gelegd is. Connecties heeft hij niet, want hij is van eenvoudige komaf. Maar redding is nabij, want hij komt Charles Forestier, een oude bekende, tegen, die hem ondanks zijn gebrek aan ervaring een baantje als journalist bezorgt. Met flink wat lef en hulp van de echtgenote van Forestier weet Georges zich binnen te worstelen en op te werken in het journalistieke wereldje.

Vlot en leesbaar
Maupassant is een vlotte, uitstekende verteller en dit boek is ondanks het feit dat het 130 jaar geleden werd uitgebracht nog steeds uitermate leesbaar. En ondanks zijn minder aardige trekjes blijf je steeds nieuwsgierig hoe het Georges nu verder zal vergaan. De reden dat je hem het nodige vergeeft, is dat hij een eenvoudige Normandiër is die in de wereld van de bel-époque bijna wel anderen moet gebruiken om vooruit te komen en in het boek geïntroduceerd wordt als iemand die niet weet waar het geld voor zijn volgende maaltijd vandaan moet komen. Zo weet Maupassant je listig bij het wel en wee van zijn hoofdpersoon te betrekken. Zelf oordeelt de schrijver niet expliciet; hij registreert (schijnbaar objectief) en laat het aan de lezers over om zelf hun conclusies te trekken, wat vergeleken met sommige van zijn tijdgenoten een tamelijk moderne aanpak is en één van de redenen is, dat dit boek nog steeds veel gelezen en geprezen wordt.

Moderne vrouw
Het interessantste personage is Madeleine Forestier, de echtgenote van de Charles die Georges een plaatsje in de wereld van de journalistiek bezorgt. Madeleine is veel slimmer en beter als journalist dan Charles en Georges tezamen, maar is voor het uitoefenen van het schrijversvak afhankelijk van een journalist als echtgenoot. Ze helpt hem en Georges dus bij hun artikelen, maar maakt in zekere zin ook gebruik van hen. Positie kan haar niet zoveel schelen, het scherpen en inzetten van haar intellect des te meer. Haar houding ten opzicht van het huwelijk is verrassend modern.

Marriage, to me, is not a chain but an association. I must be free, entirely unfettered, in all my actions—my coming and my going; I can tolerate neither control, jealousy, nor criticism as to my conduct. I pledge my word, however, never to compromise the name of the man I marry, nor to render him ridiculous in the eyes of the world. But that man must promise to look upon me as an equal, an ally, and not as an inferior, or as an obedient, submissive wife.

Corruptie en overspel
Een ander boeiend aspect van deze roman is het levendige tijdsbeeld dat Maupassant zo overtuigend schetst: het is de wereld van corrupte politici, buitenechtelijke relaties, anderen te slim af zijn, waarin Georges zich als een vis in het water voelt en die Maupassant al dan niet aan de kaak stelt (over dat 'al dan niet' kun je een interessante discussie voeren). Georges weet die wereld na verloop van tijd als buitenstaander perfect te bespelen en de zijne te maken. Ondanks zijn gebrek aan scrupules moet je wel een zekere onwillige bewondering hebben voor iemand die zich zo slim opwerkt. Maar in wezen is Georges niets meer of minder dan een schurk met een zekere oppervlakkige charme, en langzaam verandert de sympathie die je aanvankelijk had in gefascineerde tegenzin. Wat een gewetenloze hufter. Je hoopt van harte dat hij uiteindelijk zijn trekken thuis krijgt en zelf te grazen wordt genomen. En dus blijf je doorlezen.

Verdiende loon?
Gaat dat gebeuren? Krijgt Georges zijn verdiende loon? Om daar achter te komen zul je dit boek zelf moeten lezen. Het is een echte aanrader voor iedereen die geen moeite heeft met romans met charmante hufters in de hoofdrol en graag zo nu en dan een klassieker meepikt.

PS Aarzel niet om je eigen commentaar toe te voegen. Ik stel het zeer op prijs als mensen de moeite nemen om reacties of aanvullingen te plaatsen. Heb je dit boek besproken op je eigen blog? Dan zou het fijn zijn als je een link bij de reacties plaatst.