De pijn en extase van een eerste verliefdheid

Ivan Turgenev
First Love (Rusland 1860)
Novelle, 101 pp.
Nederlandse titel: Eerste liefde



Drie mannen van middelbare leeftijd zitten om half één 's nachts nog bijelkaar, nadat de andere gasten al zijn vertrokken. Ze spreken af dat ze elkaar over hun eerste liefde zullen vertellen, maar alleen het verhaal van Vladimir Petrovitsj blijkt echt bijzonder te zijn.

Het gebeurde in de zomer van 1833 toen hij 16 was en met zijn ouders in hun buitenhuis verbleef. In 1833 waren jongens van 16 uit de gegoede kringen nog vol onschuld, en de jonge Vladimir is daarom nog nooit verliefd geweest en weet niks van vrouwen. Geen wonder dat hij als een blok valt voor Zinaida, de mooie 21-jarige dochter van de aan lager wal geraakte prinses die het huis naast dat van zijn ouders komt huren. Zijn moeder is een snob die neerkijkt op deze laaggeboren buurvrouw, die er een rommelig huishouden op na houdt en de weduwe is van een man die het familiefortuin er door heeft gejaagd. Maar Vladimir is verrukt, niet alleen van Zinaida, maar ook van de vrolijke avondjes die ze organiseert met haar schare van aanbidders, want in zijn eigen kille en rigide familiekring heeft hij nog nooit plezier gehad. Zijn moeder is streng en afstandelijk, zijn vader vriendelijk maar volstrekt onverschillig.

Zinaida speelt met Vladimir. Ze windt hem om haar vinger, zoals ze met alle mannen doet, maar ziet een zestienjarige natuurlijk geen moment als een serieuze minnaar - iets dat Vladimir zich niet echt realiseert. De andere aanbidders laten steeds vaker hints vallen tegenover Vladimir om hem ervan te doordringen wat het spelletje inhoudt dat Zinaida speelt. Maar Vladimir is te onervaren, te idealistisch, te romantisch om te zien wat er aan de hand is. Ook als de lezer allang in de gaten heeft hoe de vork in de steel zit en waar Zinaida mee bezig is, verkeert Vladimir nog met zijn hoofd in de wolken.

Turgenev weet in slechts 100 pagina's precies de gevoelens van een verliefde tiener weer te geven: de extase, de verwarring, het gevoel van uniekheid en verhevenheid, de heftige onzekerheid. De wereld waarin Vladimir zich beweegt is heel anders dan de onze, maar de gevoelens zijn o zo herkenbaar.