maandag 16 maart 2009

Candleford Green op weg naar de twintigste eeuw

Flora Thompson, Candleford Green (deel 3 van de Lark Rise to Candleford-trilogie, GB 1943)
Memoires, 181 pp.
Niet in het Nederlands vertaald


"The past is a foreign country. They do things differently there" (bron). Dat vind ik zo boeiend aan deze trilogie. Er gebeurt niks opwindends, maar we krijgen van nabij een levendig en gedetailleerd plaatje van het leven in een Engels dorp in de jaren '90 van de negentiende eeuw en je wordt keer op keer getroffen door de verschillen met nu. We weten allemaal wel dat de fiets ooit een nieuwerwetse uitvinding was, maar het is ontzettend leuk om te lezen hoe gewone mensen deze innovatie destijds ontvingen. Laura, nu een tiener die op het postkantoortje van Candleford Green werkt, krijgt het op zaterdagmiddag ineens druk met een modern fenomeen: fietsclubs uit de stad.
Cycling was considered such a dangerous pastime that they telegraphed home news of their safe arrival at the farthest point in their journey. Or perhaps they sent the telegrams to prove how far they really had travelled, for a cyclist's word as to his day's mileage then ranked with an angler's account of his catch. (p. 544)
Al gauw is iedereen aan het fietsen en de vrouwen krijgen extra bewegingsvrijheid in meer dan één betekenis:
... one woman after another appeared riding a glittering new bicycle. In long skirts, it is true, but with most of their petticoats left in the bedroom behind them. Even those women who as yet did not cycle gained something in freedom of movement, for the two or three bulky petticoats formerly worn were replaced by neat serge knickers (p. 545)
Miss Dorcas Lane, Laura's werkgeefster, is een ongewone vrouw in deze tijd: ze is niet alleen de baas van het postkantoortje, maar ook eigenaar van de smidse die ze van haar ouders heeft geërfd en met ijzeren hand bestiert - zonder overigens ooit in de buurt van een aambeeld te komen. In die tijd woonden de ongetrouwde werknemers nog bij hun baas in (scheelde een hoop forensen, zeker als je om 6 uur moest beginnen), zodat de maaltijden in de huishouding van de alleenstaande Miss Lane gebruikt werden door zeven mensen, met de bazin aan het hoofd van de tafel, Laura ernaast om dingen door te geven, dan de voorman, vervolgens op gepaste afstand de drie jonge smeden en aan een apart tafeltje (want verschil moest er toen nog zijn) de dienstmeid.

Maar democratisering is in aantocht. De oude dominee, een upper class gentleman met eigen geld en op een hemelshoog voetstuk, wordt opgevolgd door een jongeman die van zijn stipendium rond moet komen. Hij spreekt over zijn babydochtertje tegen de dorpelingen niet als Miss Elaine maar gewoon als Elaine! Hij draagt gemakkelijke tweedjasjes en zijn kinderen worden regelmatig blootvoets buiten gesignaleerd. Laura verwelkomt deze vernieuwing, maar is een tikje twijfelachtig over het nieuwbouwwijkje met "villa's" voor klerken uit Candleford en hun pretentieuze echtgenotes die niks anders te doen hebben dan het huisje en het "moderne" interieur glimmend houden. Alhoewel één ding duidelijk is: deze nieuwe lower middle class heeft de toekomst.

Ik kon het niet laten om gisteren nog even naar het laatste deel van televisiebewerking te kijken, maar dat had ik beter niet kunnen doen. De authenticiteit van de boeken is daarin vakkundig de nek omgedraaid met flauwe, truttige verhaaltjes bedacht door slechte scriptschrijvers en met acteurs die in de verste verte niet op het origineel lijken. Miss Lane, die in de boeken wordt beschreven als een wat strenge vijftiger met scherpe trekken, is ineens een schattige jonge dame van hooguit dertig die altijd heel zachtjes praat en permanent glimlacht. De introverte puber Laura, die in het boek een Valentijnskaart krijgt waarin ze voor oerlelijk wordt uitgemaakt, is voor de tv omgetoverd tot een very pretty, zelfbewuste jonge dame. Ik heb het 12 minuten volgehouden en toen kon ik het niet meer aanzien.

Deel 1 van deze trilogie is Lark Rise en deel 2 is Over to Candleford (allebei onlangs hier besproken).

Geen opmerkingen:

Een reactie posten