Sombere geheimen in Sparta

Tobias Hill,
The Hidden (GB 2009)
Roman, 452 pp.
Nederlandse titel: Het verborgene


Ik had echt zin in dit boek. Hills eerdere roman, The Love of Stones, had ik met veel plezier gelezen en de opvolger, The Cryptographer, vond ik nog beter. Voeg daarbij dat de The Hidden zich afspeelt rond een archeologische opgraving en succes was voor mij al bijna gegarandeerd. Maar helaas, het leven zit nu eenmaal vol kleine teleurstellinkjes en dit was er een van.

Ik heb drie problemen met dit boek. De eerste is de hoofdpersoon. Ben Mercer is een jonge Britse archeoloog die naar Griekenland vlucht na een ellendige scheiding. Hij neemt het eerste het beste baantje dat hij kan krijgen en belandt zo in een deprimerende grilltent in een buitenwijk van Athene. Daar krijgt hij tot zijn verbazing op een dag een vroegere collega als klant, die hem met tegenzin vertelt dat hij in Griekenland is vanwege een opgraving in Sparta. Sparta! Daar wil Ben ook wel heen, maar Eberhard zegt dat ze niemand meer nodig hebben. Ben weet echter via-via toch aangenomen te worden en wordt met open armen ontvangen door de leidinggevende, maar niet door Eberhard en zijn vrienden. Ben wil echter wanhopig graag door hen geaccepteerd worden en wurmt zich in allerlei bochten om dat voor elkaar te krijgen.

Ben komt over als een wat kleurloze figuur met weinig eigen persoonlijkheid. Hij is niet opvallend sympathiek, maar ook niet uitgesproken antipathiek: het type hoofdpersoon waarvan het je als lezer niet zoveel kan schelen wat ermee gebeurt. Waarschijnlijk komt dit ook een beetje doordat het boek in de derde persoon is geschreven, terwijl het wel volledig door de ogen van Ben wordt gezien. Dat creëert nog meer afstand van een toch al weinig meeslepende hoofdpersoon en het maakte het bovendien soms verwarrend om uit te vissen wie er nu weer met "he" werd bedoeld (ik las dat andere lezers dit probleem ook hadden).

Tweede probleem voor mij was de plot, die voornamelijk bestaat uit de vreemde groepsdynamiek binnen het opgravingsteam en enkele notities van Ben over een mogelijk proefschrift over Sparta. Deze historische notities zijn erg interessant en na een tijd worden ook de parallellen met de gebeurtenissen rondom de opgraving duidelijk en krijgt het thema van het verborgene vorm.

It is as if the Spartans crawled away and died, taking with them all trace of themselves. As if they were never there at all.
It is a mystery archaeology has failed to solve. No one has found anything better than the fictions of fable and story. Sparta is all secrets and no answers, all actions without substance. All rumours and chatterings and whispers. (p. 78)

Intrigerend en suggestief: er is een geheim en dat moet ontsluierd worden. Het jammere is echter, dat het allemaal zo tergend langzaam gaat en dat het tot de laatste 70 bladzijden allemaal zo tergend vaag blijft. Het is alsof je de eerste 380 pagina's steeds maar bezig bent om zonder succes een heleboel vage potloodstreepjes te ontcijferen, om dan plotseling geconfronteerd te worden met een schokkende, nietsverhullende tekening waar het bloed van af spat. Ofwel, de opbouw is onevenwichtig. In het begin en het midden lijkt er bijna niks te gebeuren en aan het eind juist teveel.

Mijn derde probleem is hoogspersoonlijk. Ik vond het boek deprimerend. De gebeurtenissen, de manier waarop de mensen met elkaar omgaan, de wijze waarop de omgeving wordt beschreven; ik vond het allemaal even pessimistisch. Een ander noemt het misschien realistisch en heeft er geen enkele moeite mee, maar ik wil toch nog graag wat illusies over de mensheid behouden ;-) Zelfs een uitgesproken sombere (maar briljante) roman als Coetzee's Disgrace biedt een zekere hoop en liefde.

Er zitten hier en daar boeiende passages, boeiende ideeën en boeiende discussies in dit boek, het is goed neergeschreven, maar als roman werkte het niet voor mij: te onevenwichtig, te weinig meeslepend, te somber.