Revolutie met behulp van Facebook en Twitter

David Wolman, The Instigators: How a Small Band of Digital Activists Risked Their Lives and Helped Bring Down the Governemnt of Egypt (VS 2011)
Non-fictie, 34 pp.
eBoek, The Atavist


Dit is weer zo'n journalistiek stuk dat te lang is voor krant of tijdschrift en te kort om als boek uit te geven, maar perfect is voor het digitale formaat. Voor twee dollar (circa €1,40) heb je het in een oogwenk gedownload. Journalist Wolman maakt hierin een actuele en nauwgezette  reconstructie van de opstand in Egypte afgelopen voorjaar. Het bijzondere daaraan was dat het mobiliseren van demonstranten en het creëren van massa vrijwel geheel via Facebook en Twitter ging.

Centraal staat Ahmed Maher, omschreven als “a regular guy who became fed up with corruption and gained the courage to act against it.” Maher is inderdaad een gewone burger, zonder politieke banden, die deel uitmaakte van een Facebookgroep (A6Y). Deze groep was geen formele organisatie, maar een groep apolitieke jongeren die allemaal het regiem van Mubarak ten val wilden brengen en daarvoor de nieuwe media inzetten. Wat bijzonder is in een land als Egypte, want

Most Egyptians don’t have access to the Internet, and a third of the people in the country can’t even read. Yet the very idea of a leaderless, politically neutral uprising was conceived, nurtured, and brought to fruition by young activists using the new digital tools suddenly at their disposal.

De jongeren gingen in de leer bij Otpor, de Servische studentenbeweging, die mede had bijgedragen aan het ten val brengen van de regering van Milosevic, daarbij nadrukkelijk gebruik makend van geweldloze proteststrategieën. Omdat dit zo goed had gewerkt had Otpor een speciaal trainingsprogramma opgezet voor actievoerders in andere landen, genaamd Canvas, wat staat voor Center for Applied NonViolent Action and Strategies. De Egyptische jongeren pasten deze strategieën toe bij het orkestreren van hun eigen protest en zoals we inmiddels weten, zijn ook zij daarbij succesvol geweest.

Het verslag van Wolman leest bijna als een spannende thriller, compleet met een mysterieuze actievoerder van wie lange tijd  de identiteit niet bekend is maar die wel zeer veel invloed heeft, en met (helaas) arrestaties en martelingen. Je leest het in één adem uit, leeft mee en bent opgelucht en ontroerd als alles uiteindelijk toch nog goed afloopt met Ahmed Maher en A6Y.

Dit is een knap staaltje reconstructie van een actuele gebeurtenis, met veel vaart verteld. Wat ik toch wel mis, is een nadere beschouwing over het gebruik van de nieuwe sociale media, want dat is nu juist het aspect dat deze gebeurtenissen extra interessant maakt. Wat mij zelf opviel is dat de digitale media buitengewoon nuttig kunnen zijn om op een geweldloze manier een regiem ten val te brengen, maar dat ze voor zover ik kan nagaan voor de opbouw van een nieuw en beter regiem (nog?) niet zoveel te bieden hebben. Want wat gaat er nu gebeuren? Helaas gaat dit stuk niet verder dan de verslaglegging van wat er gebeurd is, zonder enige analyse. Mét analyse was het nog boeiender geweest.

Nieuwsgierig geworden? Lees hier een fragment uit The Instigators.