Lezen of luisteren?

Vandaag heb ik een gesprek met Leon Frederix, organisatie-adviseur in Limburg en groot liefhebber van fotografie, een onderwerp waar hij met veel plezier hier over blogt. Hij leest nooit boeken, maar luistert er wel naar - iets waar ik niks van snap. Ik moet de tekst voor me zien om een boek goed te kunnen volgen, anders raak ik de draad kwijt, dwalen mijn gedachten af en erger ik me aan een foute manier van voorlezen of aan het verkeerde accent. Ook wil ik mijn eigen tempo kunnen volgen in een boek: sneller als dat kan en uitgebreid stilstaan en mijmeren als dat moet. Ik ben dus heel nieuwsgierig naar waarom Leon niet van lezen houdt en wat hem (en ontelbaar veel anderen) zo aantrekt in luisterboeken.

 
Anna
Goh Leon, die moeite met lezen, had je dat als kind nou ook al ?

Leon
Neen, als kind niet, wel als adolescent, vooral als ik een avondje uit was geweest ;-).

Anna
Nee, zonder  gekheid ... waarom liever luisteren dan lezen?

Leon
Dat heeft te maken met mijn eeuwige verslaving aan Radio, aan krakende Middengolfzenders – Beromunster! - aan jaren gepiep van Auntie BBC op AM 648 en aan mijn behoefte aan multitasking. Dat is eigenlijk niet waar; dat multitasken is vaak eigenlijk onmogelijk, maar een combinatie van het schoffelen van de tuin en het beluisteren van een boek is  zeer wel mogelijk. Multitasken van twee zaken die een intellectuele inspanning vergen, is uitgesloten. Beluisteren van audioboeken terwijl men ook nog iets anders doet is eigenlijk een moderne digitale variant van “praten en breien“. Verder is mijn audioboekengebruik een vervolg op mijn hang naar podcasts. Ik heb er sinds 2006 talloze uren aan besteed en leerde in de loop der tijd  het kaf van het koren te scheiden.


Anna
Wat beluister je zoal?

Leon
Ik heb in een periode van ruim 2 jaar  alle  Sherlock Holmes-verhalen beluisterd, vervat in 3 bestellingen. Ook heb ik vrijwel alles van Mankell inmiddels beluisterd. Ik heb ook vrij lang geluisterd naar het genre pief paf poef, waarmee ik de moderne megasellers als David Baldacci, Lee Child etc. bedoel. Ik geniet daarbij niet zozeer van de spanning – vaak ziet men door een beslagen bril de ontknoping al op 400 meter aankomen – maar wel van de heldere en minutieuze beschrijving van situaties en landschappen. Mijn eeuwige en diepgewortelde hang naar sterke visualisatie  heeft daarmee te maken. Daaruit komt ook mijn passie voor fotografie voort. Mankell is daar ook zeer sterk in (en eeuwig zingen de bossen) en in het genre crime tegen een decor van sneeuw,  groene wouden en rendieren heb ik onlangs ook Jo Nesbo eens aan de tand gevoeld. Uiteindelijk viel mij deze Noor toch tegen.

Ik beluister alle boeken  in het Engels  en koop ze bij  Audible. Binnenkort ga ik beginnen aan het boek Der Turm, dat mij werd aangeraden en dat via de Appleshop downloadable is. Een aardige methode  om  mijn Engels te verbeteren is het, zo ontdekte ik, om David Copperfield als audioboek te kopen en het ook multitaskend als – gratis – e-book te consumeren. Het gesproken boek op de iPod en de tekst op de iPad. Het enige wat er dan (vooral in de kersttijd) nog aan ontbreekt is  een vrijwilliger die – om in de juiste sfeer te komen – zand als substituut van sneeuw tegen de ramen gooit. Ik las ooit in een werkje van de Dickenskenner Godfried Bomans dat Dickens mensen inhuurde om dat te doen, om in de sfeer te komen.

Een nadeel van audioboeken in vergelijking tot echte boeken is het moeizame terugbladeren. De  hoofdstukindeling bestaat alleen uit genummerde delen  van “pakketjes “ van  audio en er is geen echte structuur in een oogopslag ergens  af te lezen. In een enkel geval kan ook het in het verhaal komen van personen verwarend werken en  terugbladeren in het geluidsbestand (wanneer kwam Mr  X nu de eerste keer in het verhaal voor? ) is moeizaam. Ik zond Audible twee voorstellen om daaraan iets te doen, maar tot op heden kreeg ik niet meer dan twee zeer hartelijke – computergegenereerde – antwoorden terug.

De prijzen van audioboeken zijn alleszins redelijk en men behoudt zijn eigen library bij Audible. Je kan dus elk boek meerdere malen downloaden via je eigen account. Om mijn computer te ontlasten heb ik alle reeds beluisterde boeken op een aparte schijf opgeslagen. Van daaruit zou ik ze ook op een CD kunnen zetten.

De kwaliteit van de verteller is iets waar mensen nogal mee bezig zijn en die ze beoordelen op de website  bij vrijwel elk boek. Ik heb daarover geen klagen. Wat mij wel tegenviel – een enkele keer – was  de inzet van meer dan één verteller en het bijmixen van geluid (machinegeweren, vliegtuigen ). Aldus wordt beoogd het drama-effect te versterken, maar aan mij is dat niet echt besteed.

Zijn hier nog meer fans van het gesproken boek? En zo ja, wat vind je er zo aantrekkelijk aan? Is het echt mogelijk om een literaire ideeënroman (denk Proust) op waarde te schatten in de vorm van een luisterboek? Kun je er niks mee, net als ik? Of ben ik gewoon een al te visueel ingestelde sukkel?