Driehoeksverhoudingen

Justine Picardie,
Daphne (GB 2008)
Roman, 399 pp.
Niet in het Nederlands beschikbaar


Jane Eyre van Charlotte Brontë en Rebecca van Daphne du Maurier waren mijn lievelingsboeken als middelbare scholier. Verslonden heb ik ze. Ik weet niet of ik me toen bewust was van de overeenkomsten (vermoedelijk niet), maar in beide wordt de relatie van een jonge vrouw met een veel oudere rijke man overschaduwd door zijn eerste vrouw en in beide is sprake van een groot landhuis dat in vlammen opgaat. Het is dus niet zo'n verrassing dat schrijfster Daphne du Maurier zó geïnteresseerd blijkt te zijn geweest in de Brontë-familie, dat ze een biografie over de niet-deugende, jong gestorven broer Branwell heeft geschreven. Dit boek speelt (in romanvorm) in de late jaren vijftig, toen Du Maurier bezig was met bronnenonderzoek naar leven en werk van Branwell.

Het is 1957 en Daphne heeft een sterk vermoeden dat de alcoholist Branwell meer talent had dan het nageslacht altijd heeft gedacht en haar vermoeden wordt bevestigd door Brontëkenner J.A. Symington, die laat doorschemeren dat sommige manuscripten van werken van Emily en Jane eigenlijk van de hand van Branwell waren, maar door de verkoper van de manuscripten voorzien zijn van vervalste handtekeningen van de zusters, omdat hij er dan veel meer geld voor kon krijgen. Daphnes interesse is gewekt en er ontstaat een correspondentie tussen haar en Symington, die om een of andere reden Yorkshire niet wil verlaten. Daphne is zelf aan huis gekluisterd vanwege haar alcoholistische, overspelige echtgenoot, zodat noch de correspondentie noch het onderzoek erg opschieten.  Symington onthult langzamerhand meer gegevens en is wegens financiële moeilijkheden bereid om een aantal originele manuscripten in zijn bezit te verkopen, maar geleidelijk aan komt ook de vraag naar boven of hij zelf wel zo zuiver op de graat is.

Niet alleen schuiven we in dit boek heen en weer tussen Daphne en Symington in de jaren vijftig, maar is er ook nog een eigentijdse ik-persoon die zowel gefascineerd is door de boeken van Daphne du Maurier als door Branwell Brontë. Niet geheel toevallig is deze ik-persoon een jonge vrouw die onlangs met een veel oudere man getrouwd is, die geplaagd wordt door de schaduw van zijn eerste, naar Amerika vertrokken vrouw. En niet geheel toevallig woont het kersverse bruidspaar vlakbij het huis in Londen waar Daphne opgroeide.

Het boek wordt gepresenteerd als een mysterie, maar daarvoor is het eerlijk gezegd niet helemaal spannend genoeg. Ook spelen de privé-problemen van de huwelijksproblemen van de hoofdrolspelers daarvoor een te grote rol: Daphne en de jonge vrouw in het heden worden in beslag genomen door hun afbrokkelende huwelijk en de teruggetrokken Symington door zijn gebrek aan inkomsten. Aardig zijn wel de achtergronden van de literaire figuren die in het boek aan bod komen; niet alleen die van Branwell Brontë, maar vooral die van Daphne zelf. Haar vader Gerald was een gevierd acteur die vele schrijvers uit zijn tijd kende, haar grootvader George was in de negentiende eeuw een beroemd schrijver, en haar neef Peter was de inspiratiebron voor de beroemde klassieker Peter Pan. Ook wordt redelijk duidelijk waarom Daphne zo'n fascinatie aan de dag legt voor zelfdestructieve Branwell Brontë: niet alleen is haar man net zo'n alcoholist, maar ook haar eigen familie heeft zelfdestructieve trekjes, met meerdere zelfmoorden en bijna dwangmatig overspel.

Omdat we van Daphne op Wikipedia gewoon kunnen opzoeken hoe het met haar afloopt, roept het verhaal van de fictieve, eigentijdse ik-persoon toch de meeste nieuwsgierigheid op. In feite is het het verhaal van een jonge vrouw die in een literaire droomwereld woont en hoognodig volwassen moet worden - net als Peter Pan. Uiteindelijk lukt dat en komen we aan het eind (dit in tegenstelling tot de eeuwig anoniem blijvende ik-persoon van Rebecca) zelfs haar voornaam te weten, die voor de kenners nog een verrassing inhoudt.

Dit is een hele aardige roman voor iedereen die in de wereld van de Brontës en van de Du Mauriers is geïnteresseerd. Ik zou het zelf geen pageturner willen noemen, maar het is wel een een onderhoudend boek voor liefhebbers van literaire achtergronden en misschien ook wel voor die van gewoon een boeiend verhaal.

PS Aarzel om niet om je eigen commentaar toe te voegen. Ik stel het zeer op prijs als mensen de moeite nemen om reacties of aanvullingen te plaatsen!