The Far Traveller: Voyages of a Viking Woman (VS 2007)
Geschiedenis, 265 pp.
ISBN 9780156033979, Harvest
Als puber was ik al redelijk snel uitgekeken op de geijkte meisjesboeken en damesromannetjes (saai, zoetsappig en voorspelbaar) en stapte ik resoluut over op boeken waarin avonturen werden beleefd en verre reizen werden gemaakt. Karl May vond ik het einde: avonturen, verre oorden én Indianen, wat wilde een mens nog meer. De Indianen van Karl May waren van de geromantiseerde noble savage-soort, maar op die leeftijd mag je nog dromen. Door die Indianen moet ik ook bij het jeugdboek uitgekomen zijn dat op circa dertienjarige leeftijd zo'n indruk op mij maakte. Titel of auteur kan ik me met geen mogelijkheid meer herinneren, details zijn ook volledig weggezakt, maar de hoofdmoot weet ik nog heel goed: in het Canada van de achttiende eeuw wordt een Indianenstam ontdekt met onder meer leden die er uitzien alsof ze van blanke afkomst zijn, terwijl ze toch al sinds mensenheugenis deel uitmaken van de stam. Raadsel! Het mysterie wordt opgelost door vele eeuwen terug in de geschiedenis en ver naar het hoge Noorden te gaan.
We gaan naar het IJsland van rond het jaar 1000. Daar woonden een IJslands meisje en haar familie, die naar het westen gingen emigreren, naar Groenland, waar toen nog bijna niemand woonde. Helemaal naar Groenland. Dat vond ik al erg spannend. Maar het werd nog spannender: vanuit Groenland voeren ze uiteindelijk nog veel verder door, naar het geheel onbekende zuidwesten, en kwamen ergens uit in wat nu Canada is en wat deze IJslanders Vinland (Wijnland) noemden. Vijfhonderd jaar vóór Columbus! Ik stond perplex. Dat hadden ze ons nooit verteld bij geschiedenis. Fascinerend. Hoe het verhaal verder in elkaar zat is me volledig ontschoten, maar de fascinatie voor IJsland en Groenland bleef, en in 1995 bezocht ik IJsland en in 1997 volgde Groenland. Inmiddels ontdekte ik ook dat, alhoewel die Indiaanse stam uit het begin van het boek volledig bij elkaar gefantaseerd was, dankzij archeologische vondsten wel degelijk vast was komen te staan dat er rond het jaar 1000 inderdaad een aantal Vikinggezinnen een nederzettinkje had gebouwd in Newfoundland en daar enkele jaren had gewoond. Dat onderdeel was dus op feiten gebaseerd.
 |
| De verschillende zeilroutes naar o.a. Groenland en Vinland uit de Sage van Erik de Rode en de Sage van de Groenlanders (bron: Wikiperdia) |
Nancy Marie Brown is voor dit boek op zoek gegaan naar de archeologie die deze verhalen kan bevestigen of ontkrachten. Gudrid is daar eerder een soort rode draad, een aanleiding voor onderzoek naar de IJslanders rond het jaar 1000, dan een echte hoofdpersoon. De hoofdstukken zijn losjes geordend rond haar leven en vertellen aan de hand van opgravingen en experimentele archeologie stukje bij beetje hoe dat leven er mogelijk uitzag: hoe een Vikingschip gebouwd werd, hoe een IJslandse of Groenlandse boerderij eruit zag, hoe de IJslandse vrouwen de wollen stof vervaardigden die het voornaamste exportproduct van IJsland was, wat de nederzetting op Newfoundland ons kan vertellen over de Vikingen die daar korte tijd woonden en nog veel meer. Zo gaat ze ook in op de betrouwbaarheid van de sagen als geschiedenis, over het soort mensen dat destijds naar IJsland emigreerde, over het opkomende Christendom.
Brown is geen historicus of archeoloog, maar een schrijver. Ze pretendeert met dit boek uitdrukkelijk dan ook niet wetenschap te bedrijven, maar een verhaal te vertellen. Dat verhaal baseert ze op wetenschappelijk onderzoek, maar ze laat ook haar verbeelding werken. Ze geeft echter steeds keurig aan waar dat het geval en laat regelmatig één van de archeologen die ze spreekt haar corrigeren wanneer die vindt dat haar interpretatie niet persé een vaststaand feit is. Eigenlijk een ideale combinatie: de resultaten van wetenschappelijk onderzoek, gevoed door de verbeelding, doen dat duizend jaar oude IJslandse meisje tot leven komen waar ik lang geleden zo geboeid over las.
Browns nieuwste boek is Song of the Vikings: Snorri and the Making of Norse Myths, en reken maar dat ik dat ook ga lezen.
PS Aarzel om niet om je eigen commentaar toe te voegen. Ik stel het zeer op prijs als mensen de moeite nemen om reacties of aanvullingen te plaatsen!
Boeiend boek, lijkt me. Die mix tussen wetenschap en roman is best tricky dus ik ben wel benieuwd hoe ze dat oplost.
BeantwoordenVerwijderenAh, kennelijk ben ik niet duidelijk geweest. Als ik het heb over "een verhaal vertellen", bedoel ik niet dat het hier een roman betreft! Het is 100% non-fictie, alleen dan niet verteld met de pen van een wetenschapper maar met die van een schrijver die iets verder gaat met speculeren dan een in een wetenschappelijke verhandeling zou gebeuren (en voor de goede orde: Brown heeft nog nooit een roman geschreven, voor zover ik weet, maar is een respectabele wetenschapsschrijver). Ze geeft echter steeds precies aan waar ze enigszins speculeert en het is nooit meer dan 'enigszins'. Eigenlijk helemaal niet tricky dus. Sorry dat ik daarover niet helder genoeg ben geweest.
BeantwoordenVerwijderenDit klinkt als een superboek, dit gaat op mijn lijstje 'kopen als het weer mag'.
BeantwoordenVerwijderengroetjes,
Bettina, jij als historicus met speciale interesse voor de middeleeuwen moet dit zeker boeiend vinden!
BeantwoordenVerwijderenDit lijkt mij ook mooi, Anna! Ik heb een voorliefde voor de oude Scandinaviërs.
BeantwoordenVerwijderenHier nog een boekentip - wat ik mij niet kan voorstellen, maar aangezien jij niet weet van de reis naar Vinland rond het jaar 1000 is het blijkbaar toch waar, is dat jij het boek The Greenlanders van Jane Smiley niet hebt gelezen. Dat is wel een roman, en dit lijkt me echt helemaal jouw soort boek, vooral nu je al in het onderwerp geeinteresseerd bent.
Judith, je hebt mijn bespreking niet goed gelezen. Denk je nou serieus dat ik zo achterlijk ben dat ik tot vorige maand niet wist van de reis naar Vinland? Ik schrijf toch dat ik daar als puber rond mijn dertiende achter kwam, minstens 40 jaar geleden! Dat boek van Jane Smiley heb ik dus al lang gelezen, en uiteraard met veel belangstelling.
BeantwoordenVerwijderenJa precies, dat had ik ook gedacht!
BeantwoordenVerwijderenIk las "We gaan naar het Ijsland..." als het begin van je recensie over dit boek en inderdaad heb ik de rest niet goed gelezen. Ik was té enthousiast dat je een boek over dit onderwerp recenseerde. :-)
PS Recensies echt helemaal 100% lezen zal ik nooit doen. Zit er niet in. Mijn fout.
Bedankt voor de toelichting. Misschien heb ik me bijhet lezen door mijn fantasie laten meeslepen. Maar nu klinkt het boek nog beter. Jouw recensies zijn trouwens nooit tricky, dus het misverstand ligt echt wel aan mij!
BeantwoordenVerwijderen