Rennen om te schrijven

Haruki Murakami,
What I Talk About When I talk About Running (Japan 2007)
Memoires, 198 pp.
Nederlandse titel: Waar ik over praat als ik over hardlopen praat

Zoals iedereen ongetwijfeld weet, is Haruki Murakami Japans beroemdste eigentijdse romanschrijver, maar wat minder mensen weten, is dat hij ook al heel lang een bevlogen marathonloper is. De romans van Murakami willen bij mij maar niet echt aanslaan, maar als medehardloper leek dit me een geschikt werkje om de schrijver een derde kans te geven. Alle hardlopers vinden het namelijk heerlijk om eindeloos over hardlopen te leuteren. En ik loop dan zelf wel geen marathons meer, maar lezen over de kramp en de spierpijn van een ander doet me op de een of andere manier altijd goed.

Hardlopen vormt niet alleen een onmisbaar onderdeel van het dagelijks bestaan van Murakami, hij ziet het zelfs als een deel van zijn identiteit. Zoals schrijven een integraal deel van zijn leven is, zo is hardlopen dat net zo goed. Het is immers het perfecte tegenwicht voor het uren achterelkaar achter een bureau zitten en uitsluitend in je hoofd bezig zijn. Sterker nog, Murakami is ervan overtuigd dat het hardlopen hem een betere schrijver maakt. Niet alleen omdat het gezond is en de geest leeg maakt, maar ook omdat je voor marathonlopen en romans schrijven allebei een flinke portie doorzettingsvermogen en uithoudingsvermogen moet hebben. En als er iets is wat je kweekt met marathons lopen, zo weet ik ook uit eigen ervaring, dan zijn het die twee karaktereigenschappen. Murakami is naar eigen zeggen niet iemand die gemakkelijk schrijft en voor wie schrijven vooral hard werk is:

Writers who are blessed with inborn talent can freely write novels no matter what they do—or don’t do. Like water from a natural spring, the sentences just well up, and with little or no effort these writers can complete a work. Occasionally you’ll find someone like that, but, unfortunately, that category wouldn’t include me. I haven’t spotted any springs nearby. I have to pound the rock with a chisel and dig out a deep hole before I can locate the source of creativity. To write a novel I have to drive myself hard physically and use a lot of time and effort.

Ik vraag me af dit niet voor de meeste schrijvers geldt. De auteur die vooral op goddelijke inspiratie drijft en niet op hard geploeter komt me een beetje voor als een cliché uit de Romantiek dat niet zoveel met de werkelijkheid te maken heeft, maar in dit geval kan ik niet uit eigen ervaring spreken, dus echt weten doe ik het ook niet. Voor al die schrijvers die het wél vooral van noeste arbeid moeten hebben, is de levensstijl van Murakami wellicht een slimme inspiratiebron: ga verscheidene keren per week een uurtje hardlopen en wie weet lukt het je eindelijk om die roman af te maken J Eén van de hoofdstukken heeft zelfs als titel: "Most of What I Know About Writing Fiction I Learned by Running Every Day". Als dat geen is prikkel is voor de beginnende of vastzittende schrijver om subiet een paar Nikes aan te schaffen weet ik het niet meer!

Murakami mijmert ook over ouder worden. Hij heeft al een tijdje de leeftijd bereikt dat zijn marathontijden in plaats van beter alleen maar slechter worden en dat hij steeds langer moet trainen voor hetzelfde resultaat - een onvermijdelijk gevolg van het klimmen der jaren. Het is bewonderenswaardig hoe laconiek hij daarover is. Hij vindt het allemaal wel jammer, maar is in staat zich er zonder slag of stoot bij neer te leggen. Dat is helemaal zoals het hoort, maar niet erg spannend om over te lezen, ook al niet omdat Murakami er zo vlak over schrijft, alsof hij toch niet helemaal in zijn eigen acceptatie gelooft.

Dan zijn er nog de verslagen van een aantal marathons en een triatlon die de schrijver afgelegd heeft. In die stukken komt het boek het meest tot leven en daar komt er gelukkig ook een beetje drama in het geheel. Het is spannend om te lezen hoe hij in de Griekse bloedhitte de originele route tussen Athene en Marathon loopt en vermakelijk hoe hij bij een triatlon tijdens het zwemgedeelte steeds de verkeerde kant uit zwemt in zee omdat hij met zijn vaselinevingers zijn zwembril heeft opgepoetst.

Heel erg veel heeft het allemaal niet om het lijf. Het is een heel aardig boekje voor de ware Murakami-fan of voor de fanatieke hardloper, maar niet zo veel meer dan dat. Het komt over als een losse verzameling stukjes die tussen de bedrijven door bij elkaar zijn geschreven en uit het nawoord blijkt dat dat inderdaad precies is wat het is. Het meest opvallende eraan vond ik dat de schrijver overkomt als een sympathieke en bescheiden kerel en dat is wat me waarschijnlijk uiteindelijk bij zal blijven van dit bundeltje. Voor de rest kabbelt en keuvelt het teveel om een permanente indruk achter te laten.

PS Aarzel om niet om je eigen commentaar toe te voegen. Ik stel het zeer op prijs als mensen de moeite nemen om reacties of aanvullingen te plaatsen!