Love & Friendship? of Lady Susan?

Jane Austen,
Lady Susan (GB geschreven 1794, gepubliceerd 1871)
Novelle, 80 pp.
Hier gratis te dowloaden
Onlangs in het Nederlands vertaald onder de knullige
titel Love & Friendship de story van Lady Susan



Lady Susan is een vals loeder.
Lady Susan is beeldschoon.
Lady Susan is één bonk glamour, zelfs in haar zwarte weduwenjurk.
En dus windt ze elke man om haar vinger, want mannen zijn ZO DOM. Haar seksegenoten hebben haar wel meteen door en het is dus geen wonder dat ze op de hele wereld slechts één vriendin heeft, ene Mrs Johnson, die net zo amoreel is als Lady Susan zelf. Wat moet Jane Austen genoten hebben van deze doortrapte anti-heldin, die ze creëerde toen ze nog maar een jaar of negentien was. Ik was al heel lang op de hoogte van het bestaan van deze novelle, maar was er nooit aan begonnen, want ik verkeerde in de veronderstelling dat het een onbenullig jeugdwerkje was. Totdat ik de verfilming zag, die - enigszins verwarrend - is uitgebracht onder de titel van een ander jeugdwerkje, Love & Friendship. Terug uit de bioscoop downloadde ik meteen de novelle en ik kwam er al gauw achter dat ik er helemaal naast had gezeten. Lady Susan is verrukkelijk.

Bad girl
Al ver voor de beruchte Becky Sharpe uit William Thackeray's Vanity Fair heeft Jane Austen een hoofdpersoon gecreëerd die geen bloedeloos braverikje is, maar een uiterst slimme dame die de wereld naar haar hand zet en daar mee weg komt. Lady Susan is natuurlijk verre van sympathiek, maar dat maakt haar geïntrigeer er niet minder vermakelijk om. Een bad girl met veel pit en intelligentie in een romantische komedie uit het eind van de achttiende eeuw: dat is een ongewoon en verfrissend verschijnsel en het is geen wonder dat de novelle pas na lang na Austens dood voor het eerst is uitgegeven.

Lady Susans zestienjarig dochter, Frederica, beantwoordt veel meer aan het ideale vrouwbeeld uit die tijd: bedeesd en bescheiden en timide. Maar, net als veel andere Austen-heldinnen heeft ze wel een uitgesproken eigen wil. Als ze hoort dat haar moeder haar wil koppelen aan de schatrijke maar oliedomme Sir James Martin loopt ze weg van kostschool. Lady Susan is trouwens ook voor zichzelf druk aan het koppelen. Ze is nu vier maanden weduwe, het geld is op, en dus moet er gauw weer een echtgenoot komen.

Handenwrijvend
Aan het begin van de novelle verkeert ze in crisis, want ze is net Langford, het landgoed van de familie Mainwaring, afgetrapt. Dat heeft twee redenen:

• Mrs Mainwaring is achter haar affaire met Mr Mainwaring gekomen, 
• Lady Susan heeft de verloofde van Miss Mainwaring, zijnde Sir James Martin, ingepikt voor haar eigen dochter.

Lady Susan vindt dat Mrs Mainwaring, met wier man ze net zo'n zalige affaire heeft, niet moet zeuren ("hallo, dan had ze maar niet zo'n aantrekkelijke man moeten trouwen"), maar vertrekt toch maar naar het landhuis van haar zwager, waar ze met tegenzin wordt ontvangen, behalve door de jonge ongehuwde broer van de vrouw des huizes die zich handenwrijvend verheugt op een kennismaking met de beruchte Lady Susan.

My dear Sister,—I congratulate you and Mr. Vernon on being about to receive into your family the most accomplished coquette in England. As a very distinguished flirt I have always been taught to consider her, but it has lately fallen in my way to hear some particulars of her conduct at Langford: which prove that she does not confine herself to that sort of honest flirtation which satisfies most people, but aspires to the more delicious gratification of making a whole family miserable.

Zoetgevooisde leugens
Austen heeft als vorm een populair achttiende-eeuws model gekozen, te weten de briefroman. Het geeft extra levendigheid aan het verhaal, omdat we steeds van het ene naar het andere personage schakelen. Ook legt het fraai de schijnheiligheid van Lady Susan bloot. Haar mannelijke bewonderaars weet ze helemaal in te pakken met haar zoetgevooisde leugens, maar in de brieven aan haar vriendin Mrs Johnson lezen we wat ze werkelijk denkt en doet.

Wat een onverwacht genoegen was deze novelle - en wat stom dat ik daar pas achter kwam door de film. Tip: lees eerst deze novelle en kijk dan pas de film, want het aantal personages is relatief groot voor een novelle en de verwikkelingen zijn tamelijk ingewikkeld, en in een boek is dat allemaal gemakkelijker bij te houden dan in een film, want dan kun je nog eens terugbladeren.
________________________________________________________________________

Whit Stillman, regisseur
Love & Friendship (2016)
Film, 92 minuten
Gezien 12 juni 2016


En de film is net zo verrukkelijk als het boek. Het verhaal is uitgebreid met een paar extra bijfiguren, een paar extra verwikkelingen en een eind dat eigenlijk behoorlijk over de top is, maar toch ook weer onweerstaanbaar grappig. Sir James Martin, waar in het boek alleen maar naar verwezen wordt, is een volledig uitgewerkt komisch personage geworden: je reinste hansworst, kwibus en flapdrol, en het schijnt dat de betreffende acteur hem vrijwel geheel eigenhandig heeft gecreëerd. Hulde.

Met de decors en de kostuums en de muziek is het ook allemaal dik in orde (oogverblindend, respectievelijk oorstrelend) en je krijgt de indruk dat de hele cast een hoop lol heeft gehad in het filmen. Hier en daar is het bijna een high-society klucht in plaats van een komedie, maar dat mag van mij. Ook stokt de vaart zo nu en dan een beetje, en iets minder personages was misschien ook niet verkeerd geweest, maar wie daar over valt is een kniesoor. Ik ga de film binnenkort lekker in mijn huiskamer eens terugkijken. Nog niet overtuigd? Geniet dan hieronder alvast van een voorproefje.

PS Aarzel niet om je eigen commentaar toe te voegen. Ik stel het zeer op prijs als mensen de moeite nemen om reacties of aanvullingen te plaatsen. Heb je dit boek besproken op je eigen blog? Dan zou het fijn zijn als je een link bij de reacties plaatst.