Fijne rechtbanksprookjes

Inmiddels is de term binge watching ook tot Nederland doorgedrongen. Het is een creatieve variatie op de term binge drinking (wat bij ons zo treffend 'comazuipen'  heet) en het is typisch een verschijnsel uit het dvd-tijdperk, nu je in één dag of nacht een hele serie van begin tot eind uit kunt kijken. Sommige mensen, zoals een goede vriendin van mij, zijn zo vatbaar voor dit soort verslavend kijkgedrag dat ze bewust nooit een hele serie tegelijk meer in huis halen, want anders moet die achterelkaar afgekeken worden, zoals bij mij een bonbondoos in één keer leeg moet. Van comakijken heb ik zelf geen last. Meestal ben ik na een uur tv loeren wel uitgekeken en verveel ik me.

John Grisham

Even verslaafd
Maar onlangs betrapte ik mijzelf op een mooi staaltje binge reading. Ineens was ik zomaar even verslaafd aan John Grisham. Vroeger had ik ook een al een hele serie van zijn rechtbankthrillers gelezen, maar dat was in de vorige eeuw en nooit meerdere achterelkaar. Maar ineens voldeed-ie zo uitstekend dat ik er onlangs drie in successie uitlas. Zodra ik er eentje uit had, liet ik meteen een volgende op mijn e-reader zetten. Binnen een minuut gepiept met mijn Kindle en ze kostten ook maar een schijntje.

Klein duimpje tegen de reus
Waarom in hemelsnaam een John Grisham-verslaving? Bij mij zit dat zo. Zijn boeken zijn natuurlijk in de eerste plaats reuze onderhoudend én lekker vlot geschreven, maar ze hebben ook iets heel bevredigends op een dieper niveau. Daar werd ik ineens door getroffen. Er is altijd sprake van een underdog die de strijd aanbindt tegen immens rijke bedrijven of schijnbaar oppermachtige instellingen. En die underdog bindt die strijd niet zomaar aan; nee, die doet dat om een onrecht recht te zetten. En dat lukt uiteindelijk. De underdog is dankzij een flinke portie moed en veel juridische slimheid uiteindelijk de overwinnaar en leeft nog lang en gelukkig. Eigenlijk zijn het dus juridische sprookjes waarin het goede zegeviert, maar pas nadat de onwaarschijnlijke held een hele serie spannende hindernissen heeft moeten overwinnen en zijn leven op het spel heeft gezet. Fijn toch?

Levensechte schurken
Grisham is een uitstekende plotter. Hij gooit je meteen middenin een intrigerend probleem dat opgelost moet worden en geeft in de loop van het verhaal steeds precies de juiste dosis informatie prijs, samen met de geraffineerde oplossing voor een juridisch probleem. Ook is hij heel vaardig in het levendig neerzetten van zijn personages; vooral de schurken komen zo fijn levensecht uit de verf. Wat mij betreft was het juist díe vaardigheid die er bij de drie onlangs gelezen romans voor zorgde dat een boek minder of meer succesvol was. De verhalen steken allemaal slim in elkaar, het zijn de karakters die er dat beetje extra aan geven.

Humor en genegenheid
Mijn favoriet is The Litigators ("Het proces"), waarin de jonge held samen gaat werken met een paar advocaten die nog net niet louche zijn, maar wel thuis horen in de categorie 'ambulance chasers'. Deze twee derderangs advocaten en hun secretaresse worden met humor en genegenheid neergezet en dit verklaart een groot deel van het succes van deze roman. Hun kantoor staat op een steenworp afstand van een gevaarlijk kruispunt en de twee partners van Fig & Finley staan altijd in de startblokken om bij het eerste geluid van een sirene met een stapel visitekaartjes de straat op te rennen. De jonge held is een Harvard-alumnus die werkt bij één van de meest prestigieuze advocatenkantoren in Chicago, daar bakken geld verdient, maar zijn vrouw zo weinig ziet dat het ze maar niet lukt om een kindje te maken. Op een ochtend knapt onze held op spectaculaire wijze af en belandt hij dronken en per ongeluk op het achenebisj-kantoortje van Fig & Finley. Als hij weer nuchter is, besluit hij dat hij hier wil gaan werken (eindelijk echte mensen met echte zaken) en met zijn drieën verzeilen ze in een enorme zaak waar ze eigenlijk niet tegen opgewassen zijn.

Bevlogen heldin
The Whistler (Nederlandse titel: "De klokkenluider") heeft ook een sterk verhaal, maarde personages zijn iets minder memorabel. Wel is het een erg spannende roman, over een louche advocaat die zich bij de autoriteiten meldt met de explosieve mededeling dat zijn anonieme cliënt zeer belastende informatie over een vrouwelijke rechter heeft. Langzaam wordt een corrupt netwerk van een hebzuchtige rechter en andere wetsdienaars bloot gelegd, waarbij een casino in een Indianenreservaat een belangrijke en niet helemaal frisse rol speelt. Het net rond de corrupte functionarissen sluit zich, maar ook de identiteit van de klokkenluider wordt bekend en het leven van deze persoon komt in gevaar. Sterk aan The Whistler is vooral de persoon van Lacy Stoltz, de jurist/rechercheur bij de 'Florida Board on Judicial Conduct' die rechterlijk wangedrag onderzoekt. Zij is in deze roman de bevlogen heldin die het opneemt tegen nietsontziende mensen met veel meer macht en geld dan zij. Prettige suspense met een bevredigende afloop.

Ingenieuze wraak
Mijn minst favoriete (maar nog steeds lezenswaardige) roman was The Racketeer (Nederlandse titel: "De afperser"), over een provinciaal advocaatje dat er ingeluisd wordt door een grote crimineel en voor tien jaar onschuldig in de gevangenis belandt. Halverwege zijn straf weet hij echter op uitgekookte wijze vrij te komen en op nog veel uitgekooktere wijze wraak te nemen op de betreffende crimineel én de FBI. Het minder geslaagde aspect van dit boek, is de ik-verteller. Hij heeft te weinig een eigen stem om voldoende tot leven te komen en blijft vlak, wat niet zo goed is voor de meeleefbaarheid. Bovendien wordt al gauw duidelijk dat hij cruciale informatie voor de lezer achterhoudt, waardoor het verhaal zich met minder vanzelfsprekendheid en wat geforceerd ontvouwt.

En wie denkt dat John Grisham alleen te volgen is voor juristen: niks van waar. Mijn rechtenopleiding is volstrekt nutteloos voor het begrijpen van deze boeken, want het Amerikaanse recht en het Amerikaanse rechtssysteem zitten zo volkomen anders in elkaar dat ik er net zo'n leek in ben als iedere willekeurige ander.

PS Aarzel niet om je eigen commentaar toe te voegen. Ik stel het zeer op prijs als mensen de moeite nemen om reacties of aanvullingen te plaatsen. Heb je dit boek besproken op je eigen blog? Dan zou het fijn zijn als je een link bij de reacties plaatst.