zondag 30 juli 2017

Japanse kers langs de Friese meren

Miki Sakamoto,
De eeuw van de kersenbloesem (Japan 2011)
Oorspronkelijke titel: Die Kirschblütenreise, oder wie meine Großmutter Nao den Wandel der Zeit erlebte
Vertaald uit het Duits door Ewoud van Hecke
Roman, 352 pp



Zomaar een zaterdagochtend in Friesland, 10.03 uur. Een minuutje te laat vertrekt lijn 95 van station Leeuwarden naar eindbestemming Joure. Die minuut halen we wel weer in, want ik ben samen met iemand een eindje voor mij de enige passagier in de bus. Lekkere leesomstandigheden, dus ik haal mijn e-reader uit de tas en vertrek naar het Japan van de late negentiende eeuw. Daar werd in 1895 Nao, geboren, de grootmoeder van de schrijfster, wier leven zij heeft omgewerkt tot deze roman. Nao stamt uit een welgesteld samoeraigeslacht en wordt grootgebracht met de waarden van het oude Japan. Maar dat Japan staat op het punt om te verdwijnen, net als de daarbij behorende sociale orde, en net als het familiefortuin, dat de Tweede Wereldoorlog niet zal overleven.

Sakamoto, die sinds haar vierentwintigste in Duitsland woont, heeft dit boek duidelijk voor de Europese markt geschreven, want tussen het gefictionaliseerde leven van Nao door, staan zo nu en dan korte stukjes over wat zich op dat moment in Japan afspeelt op politiek gebied. Het is nogal klunzig in een roman, maar aan de andere kant ook wel weer verhelderend. Ook typisch Japanse termen worden soms in de tekst even kort toegelicht. Aanvankelijk vind ik dat irritant, want zo word ik als lezer niet serieus genoeg genomen, vind ik, maar ik ben natuurlijk helemaal geen Japankenner, en op deze manier is de achtergrond voor mij toch minder ondoordringbaar dan bijvoorbeeld bij de klassieke boeken van Yukio Mishima. Na een tijdje vind ik het geen bezwaar meer.

   ‘Mevrouw, wat is uw bestemming?’
   Huh? Ik kijk verdwaasd op en zie de andere passagier, een vriendelijke jongeman met een open gezicht, voor mij staan.
   ‘Hoezo?’
   ‘De chauffeur kent de route niet en het navigatiesysteem is kapot, en we zitten op de verkeerde weg, waardoor we onderweg niet alle bushaltes aan kunnen doen.’
   ‘Ik moet naar de eindbestemming, dus voor mij is dat geen probleem,’ zeg ik, maar zie wel heel even allerlei afgelegen bushaltes voor me waar eenzame dorpelingen vertwijfeld op lijn 95 naar Joure staan te wachten. Sneu. Ik verdwijn gauw weer naar Japan, waar Nao inmiddels een hele serie broers en zussen heeft gekregen en de antiekhandel van haar vader een flinke knauw heeft opgelopen door de oorlog met China.

Als ik weer opkijk, zie ik dat we een industrieterrein op zijn gereden. Een industrieterrein? Maar dat betekent dat we nog steeds in Leeuwarden zitten. Kennelijk probeert de chauffeur, die nu assistentie heeft gekregen van de Andere Passagier, met een lus weer op de juiste route te komen. Oh. Nou, het zal wel. Japan is nu even interessanter, dus terug naar Nao en haar leven. Haar ouders hebben een geschikte huwelijkskandidaat voor haar gevonden.

Even later ontdek ik enigszins verontrust dat we door een stads aandoende vooroorlogse woonwijk rijden. Nog weer even later begint de omgeving me verdacht bekend voor te komen, en wat doemt daar op? Station Leeuwarden. Het is 10.25 uur en we zijn letterlijk geen meter opgeschoten. Ik schiet naar voren, waar de Andere Passagier mij vriendelijk laat weten dat we terug zijn bij het begin en het nu weer een keer gaan proberen.
   ‘Dan zal ik maar even bellen dat ik flink vertraagd ben,’ mopper ik.
   ‘Tweeëntwintig minuten,’ roept de chauffeur behulpzaam.

Terug naar Japan maar weer, waar Nao op het punt staat zich bij haar man te voegen en van Tokyo te verhuizen naar het zuidelijkste puntje van het land - vijf dagen reizen met de trein! Moeilijk voor te stellen.

Ik kijk weer even op. Hé, we zijn nu echt buiten de stad. Naast de chauffeur staat de Andere Passagier met zijn smart phone. Terwijl we meerdere keren dezelfde minirotonde rond cirkelen, probeert hij op Google Maps uit te vogelen welke afslag we moeten nemen. Kennelijk gaat dat goed, want een minuut of vijf later stoppen we bij een halte aan een afslag langs de weg. Drie mensen stappen breed grijnzend in. ‘Mooi op tijd!’ roepen ze blij. Schattig, typische Friezen; hebben bijna een half uur bij een bushalte in Nergenshuizen staan blauwbekken en zijn nog steeds onverstoorbaar vrolijk. Even later wordt duidelijk waarom.
   ‘Dit is toch wel lijn 95?’
   ‘Jazeker.’
   ‘Naar Leeuwarden?’
   ‘Naar Leeuwarden? Nee, daar komen we net vandaan. We gaan naar Joure.’
Ze zitten in de verkeerde lijn 95. Maar wat komt daar op dat moment net aangereden? De andere lijn 95. De chauffeur weet nog net op haar tijd haar collega tot een noodstop te bewegen en daar staan we dan, twee bussen naast elkaar op een smal landweggetje tussen de weilanden. De drie vrolijkerds rennen gierend van het lachen onze bus uit en de goede lijn 95 in. De Andere Passagier neemt zijn post naast de chauffeur weer in.

Wachtend voor een brug, met uitzicht op het Sneekermeer
De enig verdere vertraging die we nog oplopen is een paar minuten wachttijd voor een brug, waar ik gebruik van maak om van het landschap te genieten en een kiekje te schieten, want intussen is de hilariteit op mij overgeslagen en heb ik me bedacht dat ik tot nu toe volledig verkeerd tegen dit gebeuren heb aangekeken. Ik heb helemaal geen vertraging opgelopen: ik heb er zomaar gratis en voor niks een mooi half uur Japan bij heb gekregen.

Waarmee ik maar wil zeggen, dat De eeuw van de kersenbloesem het soort boek is dat je na een tijdje prettig meezuigt, een andere wereld in. Het is geen staaltje hogeschoolschrijven, maar het schenkt wel de voldoening van een mooi verhaal en personages met wie je oprecht meeleeft. Het geeft je van binnen uit een heel toegankelijk kijkje op een ontzettend boeiende andere cultuur, die voor de meesten van ons toch behoorlijk gesloten is. Sakamoto is dus geen groot kunstenaar, maar heeft het verhaal van haar oma wel zo goed tot een roman omgewerkt dat je met plezier blijft doorlezen, getuige mijn belevenissen op zomaar een zaterdagochtend in Friesland.....

PS Aarzel niet om je eigen commentaar toe te voegen. Ik stel het zeer op prijs als mensen de moeite nemen om reacties of aanvullingen te plaatsen. Heb je dit boek besproken op je eigen blog? Dan zou het fijn zijn als je een link bij de reacties plaatst.

13 opmerkingen:

  1. Fijn dat je een goed boek bij je had op deze korte reis die iets langer werd :) Wel jammer dat het plaatje het niet doet...

    BeantwoordenVerwijderen
    Reacties
    1. Bedoel je de foto van het Sneekermeer of die van het boek? Bij mij doen ze het allebei wel.

      Verwijderen
  2. Dat is nog eens een heerlijk leeservaringsverhaal!

    BeantwoordenVerwijderen
    Reacties
    1. En weer eens wat anders dan zo'n saaie recensie ;-)

      Verwijderen
    2. Helemaal mee eens, origineel gebracht zo, leuk!

      Verwijderen
  3. Is dit echt gebeurd? Die vervoersmaatschappij zal er niet blij mee zijn, maar ik wel.

    BeantwoordenVerwijderen
    Reacties
    1. Er is geen woord aan verzonnen, Piet. Helemaal Waar Gebeurd.

      Verwijderen
  4. Geweldig, deze ervaring vergeet je niet snel meer en het boek (mede) daardoor ook niet, lijkt mij zo!

    Groetjes,

    BeantwoordenVerwijderen
    Reacties
    1. Ja, dat is zo leuk. Ik zal nu voor altijd dit bizarre ritje met Japan associeren en dit boek met het Friese platteland.

      Verwijderen
  5. Een mooi voorbeeld van 'in het moment leven'
    En lekker wat extra leestijd ;-)

    BeantwoordenVerwijderen
    Reacties
    1. Precies, en niet chagrijnig doen over een beetje vertraging. Ooit leer ik dat nog eens echt.

      Verwijderen
  6. Geweldig stukje proza, Anna, ik heb elke kilometer meebeleefd! Hier in Vlaanderen luidt de slogan "de trein is altijd een beetje reizen", blijkbaar geldt dat eveneens voor de bussen in Friesland!

    BeantwoordenVerwijderen
    Reacties
    1. Toevallig zat ik gisteren weer in dezelfde bus en ging alles volledig volgens plan. Eigenlijk vond ik dat nu een beetje saai ;-)

      Verwijderen