vrijdag 4 januari 2008

Het leven in een kooi

Valerie Martin,
Property (VS 2003)
Roman, 209 pp.
Nederlandse titel: Bezit


Dit uitstekende boek is een originele en subtiele benadering van slavernij in de zuidelijke VS in de vroege 19de eeuw. We zijn gewend aan hoofdpersonen die denken als moderne mensen en slavernij veroordelen. Dit boek kruipt in het hoofd van Manon, de gedesillusioneerde vrouw van een plantage-eigenaar vlakbij New Orleans die er net als vrijwel iedereen destijds van overtuigd is dat slavernij de natuurlijke staat der dingen is. Ze heeft een verwrongen relatie niet alleen met haar man, maar ook met haar slavin Sarah, die onvrijwillig het bed deelt met Manons echtgenoot en een huwelijkscadeau van Manons tante was. Manon haat zowel haar man als Sarah, maar terecht is dat niet. Zoals in elke maatschappij met grote maatschappelijke contrasten, is ook hier altijd de dreiging van geweld - geweld dat uiteindelijk tot een uitbarsting komt, wat voor Manon tot een ommekeer in haar leven leidt.

Manon is onsympathiek en egoïstisch, maar roept toch medeleven op, omdat ze als vrouw in 1828 in een kooi leeft, waar ze alleen maar uit kan komen als haar man overlijdt. Alle eigendom (property) van getrouwde vrouwen kwam immers automatisch in handen van hun echtgenoot, waardoor onafhankelijkheid een illusie was. Alleen weduwen waren economisch zelfstandig. Manons verlangen naar vrijheid en onafhankelijkheid maken haar herkenbaar voor de moderne lezer.

Het begin van het boek las wat moeizaam, maar daarna vond ik het lastig om weg te leggen en heb ik het bijna in één ruk uitgelezen, niet zozeer vanwege de suspense, maar vooral omdat Martin er in geslaagd is mij nauw bij het lot te betrekken van een aantal mensen wier leven ver van het mijne afstaat, maar waar Martin toch de universele kern uit naar voren weet te halen. Dat is literatuur.

Geen opmerkingen:

Een reactie posten