Alledaags racisme in een lichtvoetig verhaal

Elinor Lipman,
The Inn at Lake Devine (VS 1998)
Roman, 253 pp.
Niet in het Nederlandse beschikbaar


Het is moeilijk voor te stellen, maar in 1962 was het nog mogelijk dat een gezin met een Joodse achternaam de volgende brief ontving op een verzoek om informatie over een hotel in Vermont: "The Inn at Lake Devine is a family-owned resort, which has been in continuous operation since 1922. Our guests who feel most comfortable here are Gentiles." Ofwel: een beleefd-subtiele en tegelijkertijd hele grove hint dat Joden niet welkom zijn. In 1962! Elinor Lipman kan het weten, want haar moeder Julia ontving ooit een dergelijke brief en kon 35 jaar later nog steeds uit haar hoofd de letterlijke tekst ervan reproduceren.

Deze brief is het vertrekpunt voor het verhaal in deze onderhoudende roman. Ik-figuur is Natalie Marx, twaalf jaar oud in 1962 en dan al behept met een groot rechtvaardigheidsgevoel. In tegenstelling tot mevrouw Ingrid Berry, de schrijfster van de brief, voelt Natalie onmiddellijk aan dat dit niet kan. De rest van het gezin heeft echter geen zin om er een punt van te maken - er zijn immers genoeg andere hotels in de regio - maar Natalie zint op wraak.

Twee jaar later krijgt ze haar kans: een vaag vriendinnetje gaat aansluitend op zomerkamp een week naar de Inn at Lake Devine, waar haar ouders en haar botte broers al jaaaren komen, en Natalie weet een uitnodiging te versieren. Ingrid Berry blijkt net zo onaangenaam te zijn als haar brief suggereerde, de jongste dochter is ook al vervelend, maar de oudste zoon is een "stuk" en meneer Berry is een schatje. In ieder geval ontleent Natalie een zeker genoegen aan het feit dat ze als Joods meisje de Inn at Lake Devine heeft geïnfiltreerd, waar volgens haar het hele menu vergeven is van alle mogelijke soorten varkensvlees. Maar dat kan ook verbeelding zijn geweest, zoals haar ouders suggereren.

Volgende stap: de snelle doorspoelknop voert ons tien jaar verder. Het is 1974, Natalie is 24 en heeft na een biologie-opleiding besloten restaurantkok te worden. Ze woont nog thuis, maar haar oudere zus is tot ontzetting van haar ouders en de rest van de familie getrouwd met een Ierse jongeman, waaruit onmiskenbaar blijkt dat de tijden aan het veranderen zijn. Door een reeks toevalligheden belandt Natalie weer in de Inn at Lake Devine en ze krijgt nu de kans om echt wraak te nemen op de antisemitische Ingrid Berry.

Elinor Lipman heeft een heel leuk verhaal van dit gegeven gemaakt. Vooral Natalie en haar ouders zijn levensecht neergezet, de scènes in een Joods hotel in de Catskills zijn bijzonder vermakelijk en Lipman is goed in de vlotte dialogen die dit boek dragen. Veel van de andere personages zijn echter een beetje bordkartonnerig, met name Ingrid en haar dochter Gretel, die van begin tot eind onversneden bitches zijn en geen enkele positieve eigenschap hebben. Meneer Berry is juist weer onwaarschijnlijk aardig, terwijl de zonen een beetje bleekjes neergezet zijn en onderling een tamelijk inwisselbare indruk maken. De plot rust ook wat teveel op plotselinge gebeurtenissen die uit het niets komen en naar mijn smaak een tikje kunstmatig zijn.

Ondanks deze tekortkomingen kan ik The Inn at Lake Devine toch aanraden als heerlijk tussendoortje voor wie niet altijd de allerzwaarste kost hoeft te lezen. Het is weliswaar geen literair meesterwerk, maar dat pretendeert Lipman volgens mij ook niet, en als onderhoudende, tamelijk lichtvoetige schets van wat het is om alledaags racisme aan den lijve mee te maken is het zeker geslaagd. En Natalie's wraak is lekker zoet.